Türkiye'de öğretmen istihdamı politikaları

Teacher employment policies in Turkey

PDF İndir

Tez No: 711178
Yazar: ABBAS EROĞLU
Danışmanlar: DOÇ. DR. TARIK SOYDAN
Tez Türü: Yüksek Lisans
Konular: Eğitim ve Öğretim, Kamu Yönetimi, Education and Training, Public Administration
Anahtar Kelimeler: Öğretmen istihdamı, yeni kamu yönetimi yaklaşımı, sözleşmeli öğretmenlik, ücretli öğretmenlik, Teacher employment, new public management approach, contract teaching, paid teaching
Yıl: 2022
Dil: Türkçe
Üniversite: Ankara Üniversitesi
Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 143

Özet

Günümüz dünyasında tüm toplumlar bilgiyi üretebilen ve verimli bir şekilde kullanabilen, diğer toplumlarla rekabet edebilen ve demokratik değerleri benimseyen nitelikli insan gücüne ihtiyaç duymaktadır. Nitelikli insan gücüne sahip olabilmek nitelikli bir eğitimi gerektirmektedir. Nitelikli eğitim ise hiç kuşkusuz iyi yetişmiş ve nicelik açısından yeterli düzeyde istihdam edilmiş öğretmenler ile mümkündür. Bu nedenle öğretmen yetiştirme ve istihdamı konusu her toplumda güncelliğini koruyan en temel eğitim konularından birisidir. Bu konu aynı zamanda eğitim sistemimizin en öncelikli çözüm bekleyen sorun alanları arasında yer almış ve yer almaya da devam etmektedir. Bu araştırmanın genel amacı Türkiye'de Milli Eğitim Sisteminde öğretmen istihdamı politikalarını çözümlemektir. Araştırma, doküman analizi tekniğinin kullanıldığı bir nitel araştırmadır. Çalışmada, öğretmen istihdamına yönelik alanyazının yanında kamu politikası metinleri ve ilgili diğer metinler (yasa, tasarı, taslak, yönetmelik, genelge, rapor, plan vb) ele alınmış, öğretmen öğretmen istihdamı sürecine ilişkin sayısal gelişmeler tablolaştırılıp çok yönlü bir şekilde değerlendirilerek raporlaştırılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen bulgulara dayalı olarak sözleşmeli ve ücretli öğretmenliğin, işletmeci mantığa dayalı yeni kamu yönetimi politikalarının bir ürünü olduğu, farklı istihdam biçimlerine tabi öğretmenler arasında eşitliğin sağlanamadığı, özellikle sözleşmeli ve ücretli öğretmenlerin mesleki, mali ve sosyal haklar yönünden dezavantajlı konumda oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmen istihdamında arz-talep dengesinin sağlanamaması nedeniyle 500 bin civarında atama bekleyen öğretmen adayının olduğu ve bu sayının her geçen yıl giderek arttığı, buna karşılık okullarda yaklaşık 140 bin öğretmene ihtiyaç olduğu araştırma bulgularından ortaya çıkmaktadır. Yine öğretmen istihdamında yaşanan bir diğer sorunun norm fazlası öğretmenler sorunu olduğu ve günümüzde Milli Eğitim Sisteminde görev yapan öğretmenlerin %5,84'ünün norm fazlası konumunda olduğu görülmektedir. Araştırma sonuçları, öğretmen istihdamında sunum-istem dengesizliğinin bir kaynağını üniversiteler, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) arasında yeterli işbirliği ve koordinasyonun sağlanamaması olarak gösterirken bir diğer kaynağını da Milli Eğitim Sistemi'nde insan kaynaklarının doğru ve sağlıklı bir biçimde planlanamaması olarak göstermektedir. Bunun yanında öğretmenlerin ülke genelinde ve iller düzeyinde dengeli bir biçimde istihdam edilemediği, eğitim sisteminde yapılan sık değişikliklerin kimi zaman öğretmen ihtiyacına kimi zaman da norm fazlası öğretmen sorununa yol açtığı, öğretmen atamalarında uygulanan sözlü sınav yönteminin adaletli bir biçimde uygulanıp uygulanmadığı yönünde kuşkular olduğu ulaşılan sonuçlar arasındadır. Bu sonuçlara dayalı olarak, Anayasa'da yerini alan eşitlik ilkesinin sağlanabilmesi için neo-liberal politikalardan vazgeçilip sözleşmeli, ücretli ve vekil öğretmenlik gibi farklı istihdam türleri tamamen kaldırılmalı ve tüm öğretmen atamaları kadrolu olarak yapılmalıdır. Yine eşitliğin sağlanması noktasında öğretmen atamalarında uygulanan sözlü sınav uygulaması da kaldırılmalıdır. Öğretmen yetiştirme ve istihdamında sunum-istem dengesinin sağlanabilmesi için üniversitelerin, YÖK'ün ve MEB'in işbirliği ve eşgüdüm içerisinde çalışması, MEB'in öğretmen istihdamında uzun vadeli planlama ve bilimsel araştırma sonuçlarına dayalı etkili ve tutarlı eğitim politikaları oluşturması gerekmektedir. Bunun yanında atama bekleyen öğretmen sayısının azaltılabilmesi için bir taraftan öğretmen atama kontenjanları artırılmalı bir taraftan da fakültelerin öğrenci kontenjanları MEB'in belirlediği orta ve uzun vadeli öğretmen ihtiyacı doğrultusunda düzenlenmelidir. Norm fazlası öğretmen sayısının azaltılabilmesi, öğretmen ihtiyacının ortadan kaldırılabilmesi ve ülke genelinde öğretmenlerin dengeli dağılımının yapılabilmesi için öğretmen hareketliliğinin teşvik yoluyla azaltılması, öğretmen atama kontenjanlarının ihtiyaç doğrultusunda artırılması, MEB'in yanında diğer tüm kamu kurumlarında çalışan personele ilişkin atama ve yer değişikliklerini içeren yasal düzenlemelerin yapılması ve eğitim sisteminde sık değişikliklere gidilmemesi gerekmektedir.

Özet (Çeviri)

In today's world, all societies need qualified manpower who can produce information, use information efficiently, compete with other societies and adopt democratic values. Having qualified manpower requires a qualified education. Qualified education is undoubtedly possible with well-trained and sufficiently employed teachers. For this reason, the subject of teacher training and employment is one of the most fundamental subjects in education that is kept up to date in every society. This issue has also been and continues to be among the top priority problem areas of our education system. The purpose of this study is to analyze the teacher employment policies in the National Education System in Turkey. This is a qualitative study that uses document analysis method. In the study, in addition to the literature on teacher employment, public policy documents and other related documents (law, bill, regulation, circular, report, plan, etc.) were analyzed and numerical developments regarding the process of teacher employment were tabulated, evaluated, and reported in a versatile way. Based on the findings obtained within the scope of the study, it was concluded that contracted and paid teaching is a product of new public administration policies based on managerial logic, that equality cannot be achieved among teachers subject to different employment types, and that especially contracted and paid teachers are in a disadvantageous position in terms of professional, financial and social rights. Additionally, due to the lack of supply-demand balance in teacher employment, it is revealed from the research findings that there are around 500 thousand potential teacher candidates waiting for appointment and this number is increasing every year, while there is a need for approximately 140 thousand teachers in schools. Another problem experienced in teacher employment is the problem of teachers who are more than the norm, and that 5.84% of the teachers employed in the National Education System today are in the position of excess of the norm. The results of the study show that one source of the supply-demand imbalance in teacher employment is the lack of adequate cooperation and coordination between universities, YÖK and MEB (Ministry of National Education), while another source is the failure to plan human resources in the National Education System in a correct way. In addition, it was found that the teachers cannot be employed in a balanced way throughout the country and at the provincial level, the frequent changes in the education system sometimes cause the need for teachers and sometimes the problem of teachers who are more than the norm, and that there are doubts about whether the oral examination method applied in teacher appointments is practiced fairly. Based on these results, neo-liberal policies should be abandoned, different types of employment such as contracted, paid and substitute teaching should be completely abolished, and all teacher appointments should be made on a tenure basis to ensure the principle of equality that takes its place in the Constitution. Again, at the point of ensuring equality, the oral exam practice used in teacher appointments should also be abolished. In order to provide supply-demand balance in teacher training and employment, universities, YÖK and the Ministry of National Education should work in cooperation and coordination, and the Ministry of National Education should develop effective and consistent education policies for teacher employment based on long-term planning and scientific research results. In addition, to reduce the number of teachers waiting for appointment, the quota for teacher appointments should be increased and the student quotas of the faculties should be arranged in line with the medium and long-term teacher needs determined by the Ministry of National Education. In order to reduce the number of teachers who are more than the norm, to eliminate the need for teachers and to ensure a balanced distribution of teachers throughout the country, reducing teacher mobility through incentives, increasing teacher appointment quotas in line with needs, making legal arrangements regarding appointments and relocations of personnel working in all other public institutions besides the Ministry of National Education. and there should not be frequent changes in the education system.

Benzer Tezler

Tez No
330227
Türkiye'de öğretmen istihdamında yaşanan sorunlar
The problems of teacher employment in Turkey
HURİYE OKTAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve Öğretim Dokuz Eylül Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEMİHA ŞAHİN
Tez No
311769
Ankara'daki devlet ilköğretim ve ortaöğretim okulları yönetici ve öğretmenlerinin eğitimin yapısal dönüşümü sürecine ve öğretmenlerin istihdamına yönelik görüşleri
The opinions of teachers and administrators working at the public primary and secondary schools in Ankara about the process of structural adjustment of education and the employment of teachers
TARIK SOYDAN
Doktora
Türkçe
2012
Eğitim ve Öğretim Ankara Üniversitesi
Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN HÜSEYİN AKSOY
Tez No
652090
Milli eğitim sisteminde esnek istihdam politikaları bağlamında sözleşmeli öğretmenlik
Contracted teachers in the context of flexible employment policies in the national education system
ZEHRA ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretim Ankara Üniversitesi
Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TARIK SOYDAN
Tez No
622684
Türkiye'de kamu istihdamı ve öğretmenlik mesleği
Public employment in Turkey and teaching profession
HAZAN ATAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu Yönetimi İstanbul Gelişim Üniversitesi
Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİHAN LİMONCUOĞLU
Tez No
774805
Milli Eğitim Sisteminde esnek personel istihdamı politikaları bağlamında ücretli öğretmenlik uygulaması
Hourly-paid teachers in the context of flexible employment policies in the National Education System
MEHTAP UZAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretim Ankara Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TARIK SOYDAN

Geri Dön