Çeviren/çevrilen bir yazar olarak Halide Edib
Halide Edib as a translating/translated author
- Tez No: 717463
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE BANU KARADAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Halide Edib, Türk çeviri tarihi, çeviri süreci normları, öz-çeviri, Halide Edib, Turkish history of translation, operational norms, self-translation
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Diller ve Kültürlerarası Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 261
Özet
Türk edebiyatının önde gelen kalemlerinden Halide Edib Adıvar'ın (1882-1964) çevirileri ve kendisinden yapılan çevirilerle örülü, kapsamlı bir çeviri dünyası olduğu ve çeviribilime çeşitli çalışma alanları sunduğu söylenebilir. Yazarın çeviri macerası ile ilgili şimdiye kadar çeşitli çalışmalar yapılmışsa da bu tez kapsamında bu çalışmalardan farklı olarak Halide Edib'in çeviri macerasına, çeviribilimin farklı kavramlarına örnek olan çeşitli metinler üzerinden kapsamlı bir bakış açısıyla bakılmaya çalışılmıştır. Bir kısmı az bilinen metinler olan bu örneklerle bir yandan çeviribilime Halide Edib üzerinden bakarken bir yandan da Halide Edib'e çeviribilim üzerinden bakmak amaçlanmıştır. Önceki çalışmalardan da yararlanılarak yürütülen tez kapsamında, farklı durumlarda farklı eyleyenlerin ön plana çıktığı Halide Edib'in çeviri macerası bağlamında çeviri tarihimize katkı sağlamak, çeviribilimin çeşitli kavramlarına, çevirileri yönlendiren etmenler ve çeviride verilen kararlara örneklerle ışık tutmak da amaçlar arasındadır. Bu amaçlarla, Roman Jakobson'un (2012) çeviri sınıflandırmasının kategorileri olan diliçi çeviri, dillerarası çeviri ve göstergelerarası çevirinin yanısıra öz-çeviri de bu çalışmada çeşitli boyutlarıyla örnekler üzerinden Gideon Toury'nin çeviri süreci normları ile incelenmiştır. Çalışmanın sonucunda Halide Edib'in hem kendi yaptığı (öz)çevirilerin hem kendinden yapılan çevirilerin özellikle kültürel, ideolojik ve hedef okura yönelik nedenlerle şekillendiği ve zaman zaman kaynak metinden farklılaştığı, zaman zaman da çeviri/özgün yapıt, kaynak metin/erek metin kavramlarının bulanıklaştığı görülmüş, incelenen çevirilerde yazar/çevirmen/editör/yayıncı/okur gibi farklı eyleyicilerin yönlendirici rol oynadığı gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
It can be argued that Halide Edib Adıvar (1882-1964), one of the pioneering literary figures of the Turkish literature, has a comprehensive translation world interwoven with her translations and translations made from her works and that this world offers various research areas to Translation Studies. Although several studies have been conducted on the translational adventure of the author, this dissertation, unlike the other studies, attempts to look at the translational adventure of Halide Edib with a comprehensive perspective over various texts which were included as examples of different concepts in translation studies. With these examples of which some are lesser-known texts, the purpose is to take a look at Translation Studies over Halide Edib while taking a look at Halide Edib over Translation Studies. Within the scope of the dissertation that has been conducted by also making use of the previous studies, the aims include making a contribution to our history of translation and shedding light on various concepts of Translation Studies, on motives shaping translations and on decisions made in the translation processes with examples in the context of Halide Edib's translational adventure in which different actors step forth in different situations. With these aims, self-translation as well as Roman Jakobson's (2012) categories of translations, namely intralingual translation, interlingual translation and semiotic translation have been studied in the present study with accompanying concepts in different examples using Gideon Toury's operational norms (2012). As a result of the study, it was observed that both Halide Edib's (self)translations and the translations made from her works were shaped primarily with cultural, ideological, target-oriented motives and that they occasionally differed from the source texts while translation/original text and source text/target text concepts became blurred in some cases. Different actors such as the author/translator/publisher/reader were observed to be playing a shaping role in the translation process.
Benzer Tezler
- Aziz Nesin'in Arapçaya çevrilen romanlarında kalıplaşmış ifadelerin çeviri stratejileri açısından incelenmesi 'Zübük ve Tatlı Betüş romanları'
An examination of formulaic expressions in Aziz Nesin's novels translated to Arabic in terms of translation strategies 'Zübük' and 'Tatlı Betüş' novels
CUMALİ ÇAKMAK
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHADİ TİMURTAŞ
- Türkiye'de Bulgar edebiyatı
Bulgarian literature in Turkey
YILDIZ MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBulgar Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF. DR. MELAHAT PARS
- Zadie Smith'in white teeth adlı romanının çevirisindeki 'öteki' kavramına imgebilimsel yaklaşım
The evaluation of 'otherness' concept in white teeth by Zadie Smith and its translation with image studies
EMEL AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Mütercim-TercümanlıkMuğla ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. SERHAT ULAĞLI
- Writing/translating in/to English: The 'ambivalent' case of Elif Şafak
İngilizce yazım/İngilizceye çeviri: Elif Şafak?ın 'çelişik? durumu
ARZU AKBATUR
Doktora
İngilizce
2010
Mütercim-TercümanlıkBoğaziçi ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEHNAZ TAHİR GÜRÇAĞLAR
- Arnavutça'da bir Türk yazar: Orhan Pamuk ve eserlerindeki kültürel unsurların çevirisi üzerine bir çalışma
A study on a Turkish author in Albanian: Orhan Pamuk and the translation of cultural elements in his works
ANA ALLMETA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mütercim-TercümanlıkTrakya ÜniversitesiBalkan Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDA İLMEK