Eski Uygurca İnsadi Sūtra'nın dili
Language of Old Uyghur Insadi Sūtra
- Tez No: 732981
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞABAN DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Eski Uygurca, İnsadi Sūtra, Morfoloji, Fonoloji, Sentaks, Old Uyghur Turkish, Insadi Sūtra, Morphology, Phonolgy, Syntax
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 217
Özet
İnsadi Sūtra dillik ölçütleri ve konteks bağlamında incelendiğinde araştırmacılar tarafından geç dönem Budist eserler arasında değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın konusunu İnsadi Sūtra'nın dil özellikleri oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında İnsadi Sūtra fonetik, morfolojik ve sentaktik bakımdan değerlendirilerek Orhon Türkçesi ve Eski Uygurca ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca Semih Tezcan tarafından doktora tezi olarak hazırlanan metinde anlamlandırılamayan veya transkripsiyon hatası olarak değerlendirilebilecek sözcükler çeşitli çalışmalar ışığında incelenmiştir. Değerlendirilen unsurların sonucunda Eski Uygurcanın geç dönem eserlerinden biri olan İnsadi Sūtra'da Orhon Türkçesindeki kimi düzensizliklerin devam ettiği görülmüştür. İnsadi Sūtra'nın geç dönem eserler arasında değerlendirilmesine rağmen içerisinde arkaik özellikleri barındırması ve Eski Uygurca diğer metinlerde az sayıda tanıklanan unsurların bulunması bakımından önemli bir eserdir. İnsadi Sūtra'da tespit ettiğimiz morfolojik, fonetik ve leksikolojik unsurlar, metnin kapalı bir toplulukta tercüme edildiğini, aynı zamanda topluluğun diyalektik unsurlarını metne yansıttığını düşündürmüştür. Tespit edilen farklı kullanımlar mütercimin dönem Türkçesine hâkimiyeti konusunda yorum yapabilmemize olanak sağlamıştır.
Özet (Çeviri)
When the Insadi Sūtra is examined in terms of linguistic features and context, it has been evaluated by researchers as one of the late Buddhist works. The subject of this study is composed of the Language features of the İnsadi Sūtra. Within the content of the study, İnsadi Sūtra was evaluated phonetically, morphologically and syntactically and compared with Orkhon Turkish and Old Uyghur. In addition, in the text prepared by Semih Tezcan as a doctoral thesis, the words that cannot be understood or considered transcription errors have been examined in the light of various studies. Evaluated figures showed that Old Uighur preserved some irregularities in Orkhon Turkish even in its late period. As a result of the evaluated elements, it has been observed that some irregularities in Orkhon Turkish continue in Insadi Sutra which is one of the late period works of Old Uyghur. Although the İnsadi Sūtra is considered among the works of the late period, it is an essential work in that it contains archaic features and few elements non-witnessed in other Old Uyghur texts. The morphological, phonetic and lexicological elements we identified in the Insadi Sūtra made us think that the text was translated in a closed community, and that it also reflected the dialectical elements of the community into the text. The different usages identified have enabled us to comment on the translator's command of the Turkish of the period.
Benzer Tezler
- Eski Uygurca metinlerden Buddha'ya bakmak
Looking at Buddha from Old Uighur texte
SERAP SEVİM
Doktora
Türkçe
2025
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ELMALI
- Eski Uygur hukuk metinlerindeki kişi adları üzerine bir deneme
An attempt on contact names in the Old Uyghur legal documents
ASLI NUR TÜFEKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Eski Uygurca Kuanşi-im Pusar. incelemesi-metin-çeviri-açıklamalar-sözlük
Old Uighur Kuansi im Pusar examination text- translation- explanations- glossary
CEYDA ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
PROF. DR. MUSTAFA SİNAN KAÇALİN
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Eski Uygurca Abitaki metinlerinin söz varlığı
Vocabulary of old Uighur Abitaki texts
TÜMER KARAAYAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Uygurca Altun Yaruk'a ait belgeler (751-800)
Documents of belonging to Uighuric Altun Yaruk (Golden Light)
AYŞEGÜL GÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEVAL KAYA