İlkokuma becerisinin kazanılmasını etkileyen bilişsel faktörler
Cognitive factors affecting prereading skill acquisition
- Tez No: 73539
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BUKET AKKOYUNLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
ÖZET Bu araştırmada, ilk okuma becerisinin kazanılmasını etkileyen bilişsel faktörler incelenmiştir. Çalışmada, öğrencilerin okuma becerisini kazanmadan önce sahip oldukları belirli bilişsel niteliklerin okuma becerisini kazanma suresi ile yıl sonu okuma hızı Üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, öğrenciler okuma becerisini kazanmadan önce harflere duyarlılık, fonolojik farkındalık, görsel - işitsel uyaranları değerlendirme ve sözel yetenek ile ilgili bir dizi ölelim yapılmış; daha sonra grup yıl boyunca izlenerek okuma becerisini kazanma sureleri ve yıl sonundaki metin okuma hızları tespit edilmiştir. Uygulama iki ilköğretim okulunda, random olarak belirlenen 2 birinci sınıfta bulunan toplam 96 çocuk üzerinde yürütUlmUstUr. Verilerin analizinde tekli ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularını su şekilde özetlemek mtimkUndUr; 1- Ele alınan bilişsel değişkenlerin ilkokuma surecinde etkili olduğu ancak birlikte ele alındıklarında süreçteki varyansı daha iyi açıkladıkları görülmektedir. îlkokumanın kazanılması birden cok faktörün etkileşimi neticesinde gerçeklesen karmaşık bir süreç olduğu kabul edilebilir.ii 2- îlkokuma surecinin önemli bir bölümü bilişsel değişkenler tarafından acıklanabilmekte ancak yalnızca bilişsel süreçlerin yeterli olmadığı da görülmektedir. Bu durum ilkokuma sürecinin açıklanmasında bilişsel faktörler kadar duyussal faktörlerin de gözönüne alınması gerektiğini ortaya koymaktadır. 3- Ele alınan bilişsel değişkenler içerisinde okumayı kazanma süresindeki varyansı en iyi açıklayan faktör işitsel uyaranları yazılı tepkilere dönüştürebilme becerisidir. 4- Ele alınan bilişsel değişkenler içerisinde yıl sonu okuma hızındaki varyansı en iyi açıklayan faktör harflere duyarlılık ve fonolojik f arkındalıgın toplam etkisidir. 5- Görsel işitsel uyaranları değerlendirme becerisinin ilkokuma sürecinin iki boyutunu oluşturan okumayı kazanma süresi ve yıl sonu okuma hızı üzerinde kısmen benzer etkilerde bulunmaktadır. Her iki süreçte de işitsel süreçlerin ağırlıklı gözükmekte, ancak okumanın kazanılma süresinde yazılı anlatım becerileri, yıl sonu okuma hızında ise sözel anlatım becerileri ön plana geçmektedir 6- Bu araştırmanın bulgularına göre, fonolojik f arkında lıgın etkili bir değişken olduğu fikri desteklenmekle birlikte uyaranları islemleme biçiminin daha etkili olduğu görülmektedir. 7- llkokumanın kazanılma sürecinde dile ilişkin kavram bilgisi etkili bulunmamıştır.
Özet (Çeviri)
İÜ SUMMARY At this research, cognitive factors which affect prereading skill acquasition were examined. In the study, the effects of subject group's certain cognitive characteristics which they have acquired before reading skills, on their reading skill acquisition period and reading speed at the end of the year, were investigated. With this aim, students were tested on series of measurements related to sensitivity to letters, phonological awareness, visual aural digit span and verbal ability before having acquired reading skills and then the group was followed during the year, their reading skills acquisition period and the speed of their reading were determined at the end of the year. The research was conducted on 96 first grade students at two classes which were selected randomly at two primary schools. The data were analysed by multiple regression analysis. The findings of this study indicated the following features : 1- Cognitive factors in this research were found effective on prereading processes. However, when they were examined together, the findings showed that variance at this process could be explained better. Beginning to read was regarded as a complicated process that occurs as a result of interaction of many factors.iv 2- An important part of prereading process Mas explained by cognitive variables. But the cognitive processes appeared not to be sufficient by itself. The case indicates that in the explanation of prereading process cognitive factors should be taken into consideration as well as affective factors. 3- The factor that explained variance in reading acquisition period the best among taken into the consideration cognitive variables is the capability of translating auditory stimuli into written sembols. 4- The factor that explained variance at the speed of reading the best among taken into the consideration cognitive variable was the total effect of sensitivity to letters and phonological awareness. 5- The skill of evalution of visual aural stimuli had made similar effect on reading acquisition period which forms the two dimensions of prereading process and the speed of reading at the end of the year. In both of two processes, aural process was seen heavily. But the written expression skills take place in reading acquisition period whether the oral expression skills take place in speed, of reading priorly. 6- According to findings of this research, altough it's supported that phonological awareness is an effective variable, the style of processing stimulus is more effective. 7- The verbal ability related to begining reading process was not found effective.
Benzer Tezler
- Uzaktan eğitim temelli ilkokuma-yazma öğretiminde öğretmen rol ve sorumlulukları
Teacher roles and responsibilities in distance education based primary reading-writing education
ALİ ÜLGER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN YILMAZ KARTAL
- Cemil Sena'nın Türkçe'nin öğretimi üzerine yaptığı çalışmalarının değerlendirilmesi
An evalvation of the studies conducted by Cemi̇l Sena on teaching of Turkish
AYŞE AĞCAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. ABDURRAHMAN GÜZEL
- Türkiye'de ilk okuma yazma alanında yapılmış tezlerin incelenmesi
Investigation of thesis made in the field of primary reading and writing in Turkey
İZZET KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAmasya ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ YILDIRIM
- Kaynaştırma ve genel eğitim öğretmenlerinin sesbilgisel farkındalığa ilişkin öğretim etkinliklerini kullanımlarının incelenmesi
Investigating the utilization of teaching activities related to phonological awareness by mainstream and general education teachers
CEYDA EMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET CEM GİRGİN
- COVİD-19 pandemisi nedeniyle uzaktan eğitim ile devam eden ilk okuma yazma sürecine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri
Opinions of primary school teachers on the initial literacy process continuing with distance education due to the COVID-19 pandemic
GÜLŞAH TEKE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMÜR SADİOĞLU