Terapötik ortam algısının oluşturulmasında peyzaj tasarım kriterlerinin belirlenmesi
Determination of landscape design criterias in the creation of therapeutic environment perception
- Tez No: 737847
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLŞEN AYTAÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Terapötik ortamlar, insanlar ile fizyolojik ve psikolojik olarak etkileşime giren mekânsal unsurların tasarıma dahil edilmesi ile oluşan ve insanı odağına alan fiziksel çevrelerdir. Terapötik ortamların temel işlevi, insanların istek ve ihtiyaçlarına yanıt vermek ve bulundukları ortamlarda tatmin edici bir yaşam sürmelerine yardımcı olmaktır. Terapötik ortamların insanlar üzerinde onarıcı sonuçları olmalıdır. Bu bağlamda terapötik ortamlar sağlık ve esenliği desteklemeye yönelik şekilde tasarlanmalıdır. Bu aynı zamanda insanlara manevi bir boyut getirmek ve istikrarı sağlamak için yaşam merkezli bir felsefe benimsemek ile de mümkün olmaktadır. Bu bağlamda bir mekânın atmosferinin ve tasarımının ve bu atmosferin algılanma biçiminin insanlar üzerinde hem olumlu hem de olumsuz etkileri olmaktadır. Fiziksel çevre, bireyleri hem psikolojik hem de fizyolojik olarak etkilemektedir. İçinde yaşadığımız dünyanın oluşumu milyonlarca yıllık bir evrimsel sürecin ürünüdür. İnsan bu evrimsel sürecin en sonunda ortaya çıkmış ve doğa ile farklı biçimlerde etkileşim kurmuştur. Doğa ile ilk etkileşimlere bakıldığında fiziksel çevre insandan üstündür ve insanlar çevresine bağlıdır. Ancak zaman içerisinde, özellikle günümüz dünyasında insan doğa üzerinde egemen olmuş ve doğaya hükmetmeye başlamıştır. İnsan psikolojisi bireysel olarak yaşadığı çevreden, çalıştığı ortamdan, vakit geçirdiği insanlardan ve mekânlardan, ait olduğu kültürden ve aynı zamanda maruz kaldığı farklı kültürlerden etkilenir ve bu doğrultuda şekillenir. İnsanın çevreden etkilendiği gibi çevre de insandan etkilenir ve değişir. Doğa ile insan etkileşimi insanlığın varoluşundan itibaren gerçekleşmektedir. Bu nedenle bireylerin doğaya olan ilgisi ve ihtiyacı çok eski zamanlardan günümüze insan yaşamını etkileyen bir faktör olmuştur. Günümüzde hızlı nüfus artışı ve aşırı betonlaşmanın etkisiyle doğal alanlar önemli ölçüde azalmış, yeşile erişim kısıtlanmış ve bu nedenlerden dolayı doğaya duyulan ihtiyaç ve doğaya dönme isteği artmıştır. Bu bağlamda terapötik ortam oluşturulmasında doğal peyzaj unsurlarının en önemli faktörlerden biri olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Peyzaj mimarları ve mekân tasarımları ile ilgilenen disiplin sahipleri; hastaneler, huzurevleri, psikiyatrik tedavi merkezleri gibi sağlık yapıları ve cezaevleri gibi belirli bir suç işleme üzerine gelen insanların kilitli kapılar ardında tutulduğu yapılarda; buraya gelen ve burada belirli sürelerde kalan bireylerin fiziksel ve psikolojik rehabilitasyonu için stratejik rol oynayacak terapötik ortamı oluşturması mekan tasarımında öncelikli olmalıdır. Sağlık kavramı, yalnızca hastalık veya sakatlık gibi durumların olmamasını değil, fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halini temsil etmektedir. Ruh sağlığının korunması ve refah seviyesinin yükseltilmesi insanların kendi yönlerini görüp özelliklerini keşfedebildiği, günlük hayatta karşılaştığı normal stresler ile iyi bir şekilde başa çıkabildiği, verimli çalışarak kendisine, çevresine ve topluma katkı sağlayabildiği bir iyi olma durumu ve halidir. Bu bağlamda sağlık, bireyin tüm yaşam durumunu kapsamaktadır: Barınma ihtiyacı, arkadaş ve aile ortamı, okul hayatı, iş ve eğlence yaşamı. Bireylerin zihinsel sağlık düzeyinin belirlenmesinde sosyal, psikolojik ve biyolojik faktörler rol oynar. Terapötik ortamlar genellikle bir toplumun mevcut değerlerini, geleneklerini, isteklerini ve ihtiyaçlarını yansıtır. Bu nedenle terapötik ortamlar toplumsal kimliğin ve kültürün bir parçası haline gelmektedir. Bu değerlere atıfta bulunularak tasarlanan ortamlar aidiyet hissinin gelişmesine ve bireylerin bulunacakları ortama daha çabuk adapte olmasına yardımcı olur. Bu tez çalışması kapsamında terapötik ortamın en çok ihtiyaç duyulduğu program tipleri belirlenmiş ve iki ayrı başlık altında incelenmiştir: Ruh ve sinir hastalıkları hastaneleri ve cezaevleri. Ruh ve sinir hastalıkları hastanelerinin amacı psikiyatrik problemleri olan insanları tedavi ederek normal hayata geri kazandırmaktır. Doğal ortamın, mimari düzenin fiziksel altyapısıyla iyi bir şekilde bütünleştiği hastane ortamlarında özellikle psikiyatri hastalarında tedavi sürecinin her geçen gün daha fazla olumlu sonuçlar doğurduğu kanıtlamaktadır.Bu nedenle, fiziksel çevre ve hastane programlarının entegrasyonu, hastanın iyileşme süreci üzerinde olumlu yönde güçlü bir etki yaratabilir. Terapötik tasarımın çıkış noktası olarak, insanlardaki olumsuz algıları ve ön yargıları kırarak bu kurumların dışlanmasını önlemek, rehabilitasyon süreçlerine olumlu katkılar sağlamak mümkündür. Cezaevlerinde ise mahkûmların ailelerinden uzak olmaları, içeride yapılacak uğraşların kısıtlı olmasından kaynaklı can sıkıntısı özgüven ve özerklik kaybı gibi duyguları yaşamaları ruh sağlığı bozukluklarının oluşmasına ve ilerlemesine neden olabilir. Çünkü toplumu oluşturan unsurlardan tamamen yabancılaşmış ve tamamen kendi içinde sistematiği olan bir mekânda uzun süre hapsedilerek gerçek yaşamdan izole edilmiş bireylerin cezaevi süreci bittiğinde topluma hemen adapte olamayıp, değişen ve dönüşen hayata ayak uyduramayıp davranış bozuklukları göstermesi olağan bir durumdur. Bu nedenle mahkûmları hayata geri kazandırmak ve onları olumlu bir şekilde besleyebilmek için çokça vakit geçirecekleri çevrenin mahkûmların psikolojileri üzerinde büyük etkisi olmaktadır. İncelenen iki ortam doğrultusunda literatür taraması ışığında elde edilen bilgiler ile terapötik ortam algısının oluşmasında, gerek iç gerekse dış mekânda peyzaj unsurlarının yeri belirlenmiş ve peyzaj tasarım kriterleri daha sonraki çalışmalara da yardımcı olabilmesi adına tespit edilmiştir. Konunun önemini anlatabilmek ve farkındalık yaratabilmek adına terapötik ortam oluşturulması doğrultusunda belirlenen tasarım kriterleri için abartılı, çarpıcı ve dramatik illüstrasyonlar tasarlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Therapeutic environments are physical environments that are formed by the inclusion of spatial elements that interact with people physiologically and psychologically and that focus on people. The main function of therapeutic environments is to respond to people's wants and needs and to help them lead a fulfilling life in their environment. Therapeutic environments must have restorative consequences on humans. In this context, therapeutic settings should be designed to support health and well-being. This will also be possible by adopting a life-centered philosophy in order to bring a spiritual dimension to people and provide stability. In this context, the atmosphere and design of a place and the way this atmosphere is perceived have both positive and negative effects on people. The physical environment affects individuals both psychologically and physiologically. The formation of the world we live in is the product of an evolutionary process of millions of years. Humans emerged at the end of these evolutionary processes and interacted with nature in different ways. Looking at the first interactions with nature, the physical environment is superior to humans and people depend on their environment. However, over time, especially in today's world, man has dominated nature. Human psychology is individually influenced and shaped by the environment he lives in, the environment he works in, the people and places he spends time with, the culture he belongs to, and also the different cultures he is exposed to. Just as people are affected by the environment, the environment is also affected by people and changes. With the deterioration of the natural environment, the decrease in traditional phenomena also causes the change of landscape culture. The destruction of landscape elements causes a decrease in the relationship between man and nature. Changes in the environment also cause traditions and cultural elements to be deeply affected. With the uncontrolled increase in urbanization, the natural environment, cultural values, historical values, languages, religions and societies are negatively affected by the inability to transfer traditional knowledge. Human interaction with nature has been taking place since the existence of humanity. For this reason, the interest and need of individuals in nature has been a factor affecting human life since ancient times. With the emergence of ecological problems, the decrease of natural resources, the emergence of economic and cultural problems, people have begun to suffer from the deprivation of the natural environment. Today, it is observed that environmental awareness has started to increase again in people who feel the lack of interaction with nature. People tend to redefine and unearth themselves and the nature surrounding them. Individuals struggling with difficult enough life conditions are trying to re- define and redefine the importance of discovering the deep philosophy of nature. Today, with the effect of rapid population growth and excessive concretion, natural areas have decreased significantly, access to green has been restricted, and for these reasons, the need for nature and the desire to return to nature have increased. In this context, it is an undeniable fact that natural landscape elements are one of the most important factors in creating a therapeutic environment. Landscape architects can play a major role in the design of health environments such as the open spaces surrounding hospitals, nursing homes, psychiatric treatment centers, prisons and the areas surrounding them, as well as the interiors of these areas, and can contribute positively to the rehabilitation of patients who spend time in such areas and thus to the treatment process. The concept of health represents a state of complete physical, mental and social well- being, not merely the absence of disease or infirmity. Protecting mental health and raising the level of well-being is a state of well-being where people can see their own aspects and discover their characteristics, cope well with the normal stresses they encounter in daily life, and contribute to themselves, their environment and society by working efficiently. In this context, health covers the entire life situation of the individual: the need for shelter, the environment of friends and family, school life, work and leisure life. Social, psychological and biological factors play a role in determining the mental health level of individuals. Therapeutic settings often reflect a society's current values, traditions, aspirations and needs. Therefore, therapeutic environments become a part of social identity and culture. Environments designed with reference to these values help develop a sense of belonging and help individuals to adapt to the environment they will be in more quickly. Within the scope of this thesis, the types of programs in which the therapeutic environment is most needed were determined and examined under two separate headings: Psychiatric hospitals and prisons. The aim of psychiatric hospitals is to treat people with psychiatric problems and restore them to normal life. In hospital environments, where the natural environment is well integrated with the physical infrastructure of the architecture, the treatment process, especially for psychiatric patients, is proving to produce more and more positive results. As the starting point of therapeutic design, it is possible to prevent the exclusion of these institutions by breaking the negative perceptions and prejudices of people and to make positive contributions to the rehabilitation processes. In prisons, on the other hand, feelings such as boredom, loss of self-confidence and autonomy due to the fact that the prisoners are away from their families and the limited efforts to be made inside can cause the formation and progression of mental health disorders. Because it is normal for individuals who are completely alienated from the elements that make up the society and who are isolated from real life by being imprisoned for a long time in a place that is completely systematic in itself, cannot adapt to the society immediately when the prison process is over, cannot keep up with the changing and transforming life and show behavioral disorders. For this reason, the environment in which they will spend a lot of time in order to bring the prisoners back to life and feed them positively will have a great impact on the psychology of the prisoners. The care and treatment needs of mental health patients and inmates can be quite different from each other. Therapeutic environments should offer relaxing spaces for nervous, stressed, anxious, scared and sad individuals. These spaces should be suitable for both socializing and spending time individually. The therapeutic space will have achieved its purpose when users are in an environment that will meet their needs of all levels and diversity. It is highly beneficial to provide diversity for each type of user in environments to meet different needs and meet different conditions, by adopting a user-centered approach to use the least restrictive intervention required. When this diversity can be provided together in both exterior and interior spaces, the therapeutic environment will be holistic and its efficiency will increase. In this thesis study; Based on the hypothesis that designing a therapeutic environment in mental health institutions and prisons has positive effects on the well-being of users, the reasons for the wide therapeutic effects of structural and plant materials (landscape elements) on health that should be included in the design of mental and neuropsychiatric hospitals and prisons and the reasons for this determined It is aimed to create awareness with dramatic, striking and exaggerated illustrations created in line with therapeutic design principles. In order to ensure the necessity of a therapeutic environment, an interdisciplinary study should be carried out with a holistic approach and a human-centered approach should be adopted. Thus, the building itself will provide a rehabilitative environment for its users and fulfill its therapeutic function. In this context, the final environment should be an environment designed and cared for, not with institutional or punitive intentions, but as a structure suitable for its purpose, which gives respect to its users, conveys the message of the therapeutic environment with a strong architectural language, and is designed to be beneficial to individuals.
Benzer Tezler
- Sinema ve terapi Venüs'ün Çiçek Sepeti
Cinema and theraphy the Flower Basket of Venus
CANEL BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF.DR. SEMİR ASLANYÜREK
- Adalet Bakanlığında çalışan sosyal hizmet uzmanlarının süpervizyon gereksinimlerinin değerlendirilmesi: Bir karma yöntem araştırması
Evaluation of social workers' needs for supervision working in Ministry of Justice: A mixed method research
MERVE KARAMAN
Doktora
Türkçe
2024
Sosyal Hizmetİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANER ARTAN
- The effect of cinematherapy on self-perception among adolescents: Applications in clinical and non-clinical samples
Sinematerapinin ergenlerin kendilik-algısı üzerindeki etkisi: Klinik ve klinik-olmayan örneklem uygulamaları
SERAP ŞENDİKİCİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK GENÇÖZ
- A qualitative study on temporal experiences of psychotherapists working with psychoanalytic/psychodynamic approach
Psikoanalitik/psikodinamik yaklaşımla çalışan psikoterapistlerin zamansal deneyimleri üzerine nitel bir çalışma
EZGİ CEMİLE COŞKUN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiKlinik Psikoloji Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALEV ÇAVDAR SİDERİS
- Applications of the multifunctional magnetic nanoparticles for development of molecular therapies for the breast cancer
Çok fonksiyonlu manyetik nanoparçacıkların meme kanseri için moleküler tedavilerin geliştirilmesinde uygulanması
ELİF AŞIK
Doktora
İngilizce
2015
BiyoteknolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NÜLÜFER TÜLÜN GÜRAY
PROF. DR. MÜRVET VOLKAN