Endülüs Arap edebiyatında ı̇stisrâh (H.456 - 897 / M.1064 -1492)
Beseeching literature in Andalusia
- Tez No: 741106
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SULTAN ŞİMŞEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
İstisrâh Endülüs'te İslam Devleti'nin bütünlüğünün bozulması ve Hristiyan saldırılarının başlaması üzerine Endülüslü şair ve yazarların edebiyatı bir yardım çağrısı olarak kullanmaları sonucu ortaya çıkmış bir akımın adıdır. Endülüs üzerine olan saldırıların başladığı en meşhur hadise, h.456/m.1064 yılında Sarakusta (Zaragoza) şehrinde gerçekleşen Berbuşter (Barbastro) hadisesiydi. Çalışmamızın zamansal çerçevesi de bu tarihten son Endülüs şehri olan Gırnata'nın h.897/m.1492 yılında yaşanan düşüşüne kadarki süreç olacaktır. Çalışmamızda metin tahlili ve tümevarım yöntemlerini esas aldık. Bu nedenle bahsi geçen dönemde Endülüs'te istisrâh şiiri ve nesrinin tarihsel anlamda izini sürdük. Sonrasında sanatsal ve üslup özelliklerini görebilmek için inceledik ve tahlil ettik. Aynı zamanda en meşhur istisrâh yazar ve şairlerini tanıtarak istisrâh konusuna katkılarını gösterdik. Araştırmamız neticesinde bu edebi konuya istincâd, istinfâr ve benzeri birkaç isim verildiği sonucuna ulaştık. Biz ise yardım çığlığında bulunan kişinin çektiği acıyı ifade eden güçlü anlamından dolayı istisrâh konusu olarak adlandırmayı tercih ettik. İstisrâh konusunda şiir ve nesir iç içe geçmiştir. O dönemde edebiyatçıların büyük bir çoğunluğu İslam'ı korumak üzere görevlerini eylemsel boyutta da yerine getirmişlerdi. Zira bu edebiyatçılardan bazıları Endülüs'ün içinde veya dışında elçilik görevi yapmaktaydı. İstisrâh edebiyatçılarının arasında meşhur olanların büyük bir kısmı da vezirlik olsun elçilik olsun Endülüs emirliklerinde resmi görevleri yerine getiren kimselerdendi. İstisrâh konusu bazı dil özellikleriyle ön plana çıkmıştır. Bunlardan biri argo lafızların yer almamasıdır. Ayrıca kullanılan kelimelerin ince anlamlara sahip merhamet ve şefkat dilenme duygularını dile getiren kelimelerle güçlü anlamlara sahip, cihadı ve savaşları ifade eden kelimeler arasında çeşitlilik arz etmesi de bir diğer özelliğidir. Üslup yönünden bakıldığında ise iyi bir belagat seviyesinde oldukları, kararlılık ve ciddiyet özelliklerinin ön plana çıktığı görülmektedir. Bu edebi konuda haber ve inşa üslupları mezcedilmiş; ayrıca Kuran, emsal ve hikemden hazır kalıplar da kullanılmıştır. Edebiyatın içerisinde bulunduğu, geliştiği dönemle arasında sıkı bir bağ bulunması tabiidir. Endülüs'te de gerçekleşen siyasi, dini ve bunlar dışındaki olaylar edebiyatı etkilemiştir. İstisrâh konusu özelinde bakıldığında bu edebi konusunun büyük ölçüde İslam temeline dayandığı ortaya çıkmaktadır. Zira yapılan yardım çağrılarının kahir ekserisi İslam'a yardım edilmesi ve İslam'ın muzaffer olması amacına yönelikti. Aynı şekilde çalışmamız sürecinde ve sonucunda istisrâh metinlerinin neden başka edebi türlerle iç içe oluşturulduğu da ortaya çıkmıştır. Şöyle ki mersiye ve vasf üslubu yardım çağrısının sebeplerini açıklamak için kullanılmıştı. Medih, hamaset ve hiciv ise yardıma teşvik etme ve yüreklendirme maksadıyla kullanılan muharrik unsurlardı. Çalışmamızın bize gösterdiği bir başka husus istisrâh konunun bahsi geçen bu edebi türlerden ayrılmasının önemidir. Zira istisrâh konusuna dair izler taşıdığını zikretmeksizin bir kasidenin, örneğin; mersiye veya vasf türleri kapsamında olduğunu söylemek doğru olmayacaktır. Çalışmamızın neticesinde araştırmacılara, özellikle de Türkçe yazan araştırmacılara bu edebi konu üzerine eğilmelerini tavsiye ediyoruz. Zira araştırmamız esnasında bu konu üzerine inceleme yapan Türkçe bir kaynakla karşılaşılmamıştır. Aynı şekilde istisrâh konusu kapsamındaki şiirler ve risaleler tek bir eserde bir araya getirilmemiştir. Böylece bu tez çalışması bu konunun şahitlik ettiği dönemde haçlı saldırıları ve yıldırma politikaları anlamında müslümanların çektiği sıkıntı ve zorlukları ispatlamak için bu metinlere ulaşmayı kolaylaştırmış olacaktır.
Özet (Çeviri)
This study seeks to define the type of literature that the writers of Andalusia relied on to perform their role in defending their homeland after the division of the Islamic state in Andalusia and the beginning of the Christian attacks. Beseeching literature is the literature that is written to ask for help after the weakness of the Taifa kingdoms in Andalusia, and the incident that started the attacks on Andalusia was the Barbastro incident in the city of Zaragoza in the year 456 AH / 1064 AD. So the limits of our study will be from this year until the fall of Granada, the last Andalusia city in the year 897 AH / 1492 AD. This study was based on the analytical inductive method. Therefore, we sought to trace the poetry and letters of seeking help literature in Andalusia during this period, and then analyze it to find out its artistic and stylistic characteristics. We also tried to introduce the most famous writers and poets and mention their contributions to seeking help literature. The study concluded that this type of literature was called by several names, including appeal and alertness, and we chose to call it the literature of beseeching (istisrâh) because of its strong meaning that expresses the pain experienced by the help seeker. The beseeching literature came mixed between poetry and prose, and most of the writers of that era had effectively performed their duty to protect Islam, and some of them were ambassadors inside and outside Andalusia, also the most famous of the beseeching literature writers were those who carried out official duties in Andalusia as ministers or ambassadors. Linguistically, including the absence of colloquial words, and its vocabulary varied between the vocabulary of feelings of sympathy and mercy with nice meanings, and vocabulary expressing wars and jihad with strong meanings. It also came mixed between indicative style and imperative style, and the use of ready-made methods from the Qur'an, proverbs, and wisdom, as it appears to us that Andalusia literature is closely related to the era, as all political, religious and other events affected it. It also highlights the reliance on the Islamic religion in the beseeching literature, because most of the helping seekers were in support of the Islamic religion. It also became clear to us why the Beseeching literature was mixed with other literary styles, the Lamentations and descriptions came to explain the reasons for shouting, while praise, enthusiasm, and satire are motives to encourage help. The lament and description came to clarify the reasons for seeking help, and praise, enthusiasm, and satire are to motivate and encourage the potential helper, it also became clear to us the importance of separating these literature styles, it is not correct to mention that a poem is in lamentation or description without mentioning that it also included the beseeching literature. In the end, we recommend researchers to pay attention to this literature style, especially researchers who write in Turkish language because we could not reach any source in Turkish language talking about this style of literature. we also recommend collecting the beseeching literature poems and prose in one source, to be easily accessible and to prove what Muslims suffered in that period from Crusader terror.
Benzer Tezler
- Endülüs Arap edebiyatında İbn 'Abdirabbih'in yeri el-'Ikdu'l-Ferîd örneği
Ibn 'Abdirabbih's place in Andalusia arabic literature example of al-'Iqd al-Farîd
TUBA ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YILMAZ
- Endülüs Arap edebiyatında kadın şairler: Vellâde Bint Müstekfî-Billâh örneği
Andalusian women poetry and sample of Wallada Bint al-Mustakfi
MENEKŞE AYDİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER İSHAKOĞLU
- Endülüs Arap edebiyatında şair cariyeler
Concubine poets in the period of Andalusia
HALİT YUSUFAZIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Doğu Dilleri ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSA ALP
- المباحث البلاغيه في شرح ديوان المتنبي و الششتري
Mütenebbi'nin şiir divanınında belağat konuları
ABDULKHALEQ SAEED AYYED AYYED
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİDAYET ZERTÜRK
- Türk ve Arap edebiyatında Endülüs karşılaştırmalı inceleme (1875-1940)
Andalusia in the Arabic and Turkish literature comparative study (1875-1940)
ABDULSATTAR ELHAJHAMED
Doktora
Türkçe
2018
Karşılaştırmalı EdebiyatUludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALEV SİNAR UĞURLU
- Endülüs'te edebi mektuplar: İbn Ebî'l-Hisâl'in Hz. Peygamber'in makamına yazdığı mektubun beyân ilmi açısından tahlili
Literary letters in Andalusia: Analysis of the letter written by Ibn Abī'l-Khiṣāl to the Prophet's maqām in terms of 'ilm al-bayan
ÖZNUR ABDELRAHMAN SAAD MOHAMED MOHAMED ELSHARKAWY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ BENLİ