Türkçede metonimilerin işlemlenmesi: Kendi-hızında okuma çalışması
Metonymy processing in Turkish: A self-paced reading study
- Tez No: 747826
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF ARICA AKKÖK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Metonimi, insanın günlük yaşantısında sıkça ve çabasızca kullandığı dilsel öğelerden biridir. Metonimilerin anlamlandırılma ve işlemleme süreçleri Bilişsel Dilbilim çerçevesinde birçok araştırmacı tarafından incelenmektedir. Bu tez Türkçede metonimik öğelerin işlemlenmesini nesne ilgi tümceciği (nesne ve eylemden önce sunulduğu durum) ve özne ilgi tümceciği (nesne ve eylemden sonra sunulduğu durum) yapılarında incelemektedir. Çalışmaya anadili Türkçe olan 18-50 yaş aralığındaki toplam 82 kişi katılmıştır. Katılımcıların kendi-hızında okuma deneyleri aracılığıyla tepki süreleri ve kabul edilebilirlik yargı görevine verdikleri yanıtlar kaydedilmiştir. Sonrasında elde edilen veriler Doğrusal Karma Etkiler Modelleri (Linear Mixed Effects) ile analiz edilip anlamın türü ve diğer öğelerin işlemlemeye etkisi incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda metonimik anlam ile sözlüksel anlam arasında işlemleme süresinin farklılaşmadığı görülmüştür. Kabul edilebilirlik yargı görevi bulguları ise katılımcıların metonimik tümceleri daha az kabul edilebilir bulduğunu göstermiştir. Elde edilen bulgular daha önce gerçekleştirilen araştırmalar ışığında tartışılmış ve gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Metonymy is a cognitive phenomenon that people utilise naturally and effortlessly in their daily lives. The comprehension and processing of metonymic processes have been studied by many researchers in the Cognitive Linguistics framework. This thesis examines the processing of metonymic noun phrases in Turkish by using the object relative clause (in which metonymic noun phrase precedes object and verb) and the subject relative clause (in which object and verb precede metonymic noun phrase) structures in two SPR experiments. 82 native Turkish speakers between the ages of 18 and 50; were included in the experiments. The quantitative data of speakers' mean response times revealed that in terms of processing, the literal and metonymic meaning were relatively similar. On the other hand, the acceptability rates of the metonymic sentences remained significantly lower than the literal sentences. The findings were discussed in the light of previous research and recommendations for future studies were proposed.
Benzer Tezler
- An Analysis of complaints in terms of politeness in Turkish
Türkçede şikayetlerin kibarlık bağlamında incelenmesi
SUHAN AKINCI
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
DilbilimHacettepe Üniversitesiİngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NALAN BÜYÜKKANTARCIOĞLU
- Türkçede ol- fiili
The verb ol- in Turkish
MEHMET UZUN
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUNA YÜCEOL ÖZEZEN
- The semantics of the nominalizer –(y)iş: Dimensions of factivity and manner
-(y)ış adlaştırıcısının anlambilimsel yapısı: Olgusallık ve tarz boyutları
EKİNSU ÖZKAZANÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
DilbilimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ÖZGE
- Türkçede katkısız eylem yapıları
Light verb constructions in Turkish
MERVE KARGALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
- Türkçede parçacıl (partitive) yapılar
Partitive construction in Turkish
NORAN HAMZAH KHALEEL KAHIYAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PAŞA YAVUZARSLAN