Yetişkinlerin kariyer uyumunu paradigma değişimi bağlamında kişisel ve kültürel değişkenlerle inceleyen bir model sınaması
A model testing examining adults' career adaptability with personal and cultural variables in the context of paradigm shift
- Tez No: 772408
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN PİŞKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
Kariyer alanında yaşanan paradigma değişimi kariyer yaşamında öngörülmeyen değişimlere hazırlıklı olmayı, daha fazla risk almayı, belirsizliğe tahammül etmeyi, kariyer planını sorumluluk alarak yapılandırmayı gerektirmektedir. Bu araştırmanın amacı; bu paradigma değişimi bağlamında kariyer uyumu üzerinde etkisi olabilecek değişkenlerin yer aldığı bir modeli test etmektir. Yöntem olarak nicel, kesitsel ve ilişkisel türde bir araştırma yürütülmüştür. Araştırma kapsamında öncelikle Kariyerde Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği geliştirilmiş, Benlik Kurguları Ölçeği Türkiye kültürüne uyarlanmış ve Sınırsız Kariyer Tutumları Ölçeği araştırmanın hedef grubuna uyarlanmıştır. Bu ölçme araçlarının dışında Kişisel Bilgi Formu, Bilişsel Esneklik Envanteri, Büyük Beşli Kişilik Envanteri, Kariyer Uyum Yetenekleri Ölçeği ve Genel Öz Yeterlik Ölçeği veri toplamak amacıyla kullanılmıştır. Genel öz yeterlik, araştırmada ortak değişken (kontrol değişkeni) olarak ele alınmıştır. Araştırmadaki çalışma grubu; üniversite öğrencisi ve üniversite mezunlarından oluşan 622 kişiden oluşmaktadır. Veriler çevrimiçi yöntemle toplanmıştır. Verilerin analizinde; geçerlik ve güvenirlik analizleri, betimsel istatistikler, korelasyon katsayısı, t testi ve yapısal eşitlik modellemesinden yararlanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; kariyer uyumunun üniversite öğrencisi olma ya da mezun olma durumuna göre farklılaşmadığı, deneyime açıklık, bilişsel esneklik, genel öz yeterlik, özerklik ve kariyer uyumu arasında karşılıklı olarak orta düzeyde pozitif yönde, istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler bulunduğu görülmüştür. Sınırsız kariyer tutumları, deneyime açıklık, bilişsel esneklik ve kariyerde belirsizliğe tahammülsüzlük arasında da karşılıklı olarak orta düzeyde ve istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler bulunduğu belirlenmiştir. Genel öz yeterlik puanları kontrol edildiğinde, kariyer uyumu üzerinde en yüksek düzeyde pozitif ilişkiye sahip olan değişkenin özerklik olduğu bulunmuştur. Model bir bütün olarak değerlendirildiğinde; yeni deneyimlere açık ve özerk bireylerin daha yüksek bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammül düzeylerine sahip oldukları, bunun sonucunda da daha fazla sınırsız kariyer tutumları ve daha yüksek düzeyde kariyer uyumu gösterdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar alanyazın ve ilgili araştırmalar ışığında yorumlanmış, araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The paradigm shift in the career field requires being prepared for unforeseen changes in career life, taking more risks, tolerating ambiguity, and structuring the career plan by taking responsibility. The purpose of this research is to test a model which includes variables that may have an impact on career adaptability in the context of the paradigm shift. For the method, a quantitative, cross-sectional and relational study technique was preferred. Within the scope of the research, the Career Ambiguity Intolerance Scale was developed, the Self Construals Scale was adapted to the Turkish culture, and the Boundaryless Career Attitudes Scale was adapted to the target group of the research. Apart from these measurement tools, The Personal Information Form, Cognitive Flexibility Inventory, Big Five Personality Inventory, Career Adaptability Scale and General Self-Efficacy Scale were used to collect data. General self-efficacy was considered as a covariate (control variable) in the study. The study group of the research consists of 622 people including university students and university graduates. Data were collected via the online method. For data analyses; validity and reliability analyses, descriptive statistics, correlation coefficient, t-test and structural equation modeling were used. According to the findings obtained in the research; it was observed that career adaptability did not differ for being a university student or a graduate, and there were moderate, positive and statistically significant relationships between openness to experience, cognitive flexibility, general self-efficacy, autonomy and career adaptability. It has been determined that there are moderate and statistically significant relations between boundaryless career attitudes, openness to experience, cognitive flexibility and career ambiguity intolerance. When the general self-efficacy scores were controlled, autonomy was found as the variable with the highest positive correlation on career adaptability. When the model is evaluated as a whole; it was concluded that individuals who are open to new experiences and autonomous have higher levels of cognitive flexibility and tolerance for ambiguity, and as a result, they show more boundaryless career attitudes and a higher level of career adaptability. These results were discussed in light of the literature and related studies, and suggestions were made for researchers and practitioners.
Benzer Tezler
- Beliren yetişkinlerde psikolojik ihtiyaçlar ile kariyer uyumu ilişkisinde psikolojik sermaye ve bilişsel esnekliğin aracı rolü
The mediating role of psychological capital and cognitive flexibility in the relationship between psychological needs and career adaptability in emerging adults
SİNAN KAPAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ESRA ASLAN
- Beliren yetişkinlerde iyi oluşun romantik ilişki durumu, ilişki kalitesi ve kariyer uyumu açısından incelenmesi
Examination of well-being in emerging adults in terms of romantic relationship status, relationship quality and career adaptability
MELTEM ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE AYPAY
- Beliren yetişkinlerin kariyer streslerinde belirsizliğe karşı tahammülsüzlük, bilişsel esneklik ve algılanan sosyal desteğin rolü
The role of intolerance of uncertainty, cognitive flexibility, and perceived social support in emerging adults' career stress
EBRAR DİNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLKAY DEMİR
- Genç yetişkinlerde kariyer uyum ve iyimserliği ile duygusal zeka arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of relationships between career adaptability, career optimism and emotional intelligence among young adults
ÇAĞNUR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAMZE SART
- Kekemeliği olan yetişkinlerin kekemelikleri bağlamında kariyer süreçleri ve mesleki deneyimleri üzerine nitel bir araştırma
A qualitative study on career processes and professional experiences of adults WHO stutter in the context of stuttering
SILA ZEYNEP ÇİLİNGİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk SağlığıÜsküdar ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EMRAH CANGİ