Zonguldak keten bezi dokumacılığı ve yorumsal dokumalar
Zonguldak linen fabrics and interpretive weavings
- Tez No: 784247
- Danışmanlar: PROF. AYSEN SOYSALDI
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 492
Özet
Farklı coğrafyalarda ve bütün uygarlıklarda günlük yaşamın bir parçası olarak üretilen kültür nesnelerden biri de bez dokumalardır. İnsan yaşamında bir ömür boyu yer alan bez, malzemesi genellikle pamuk, keten, kenevir ya da bu ipliklerin birbiri ile karışımı olan bir dokumadır. Anadolu'nun kültürel zenginliklerinden biri olan Elpek/Çekmen/Çözme adlarıyla bilinen bezlerin dokunduğu Zonguldak, keten dokumacılığının önemli şehirlerinden biridir. Bu bezlerin üretiminde Batı Karadeniz'de üretilen keten lifleri kullanılmıştır. Bezler 1/1 bezayağı dokuma örgüsüne sahip, 2 gücülü el tezgâhlarında dokunmaktadır. Bu dokuma türü başlangıçta tamamen keten iplikle yapılırken, günümüzde keten, kenevir ve pamuk ipliği kullanılarak devam ettirilmektedir. Bu bezler üzerine süsleme yapılmadan, yalın olarak veya işleme, oya gibi süslemeler yapılarak giyim ve ev ihtiyaçlarında kullanılmıştır. Günümüzde keten dokumalar ihtiyaç dolayısıyla değil satış amacıyla hediyelik eşya, dekoratif ve ev tekstili ürünlerine dönüştürülebilmektedir. Pamuklu sanayi üretiminin artmasıyla ucuz ve kolay ulaşılabilir tekstillerin daha çok tercih edilir hale gelmesi, 1940'lı yıllarda kendir-kenevir ekiminin yasaklanması gibi birçok nedenden ötürü 1970'li yıllardan sonra Karadeniz Bölgesinde keten ve kenevir üretiminin terk edildiği bilinmektedir. Bu nedenlere ek olarak Zonguldak'ta gelişen madencilik ve sanayi ile birlikte iş imkânlarının artması, keten-kenevir üretimi ve dokumacılığının zahmetli süreç gerektirmesi de etkili olmuştur. Yörede keten dokumacılığının yeniden geliştirilmesi ve sürdürülmesi için bazı çalışmalar yapılmaktadır. Ülkemizde böylesi uzun geçmişi olan beden dostu keten bezler, günümüz dünyasında gelişen bilinçle aranır hale gelmiştir. Bu yerel sanatın sürdürülmesine katkı sağlamak, yok olmasını önlemek amacı ile keten dokumacılığı bu çalışmaya konu olmuştur. Araştırma Zonguldak ilçelerinden olan Çaycuma, Alaplı ve Ereğli ilçeleri ile sınırlandırılmıştır. 20. Yüzyıl'da dokunan keten bezlerden yapılan ve ulaşılabilen ürün çeşitleri incelenerek katalog oluşturulmuştur. Bu keten bezlerin dokunmasında kullanılan araç ve gereçlerle, yöreye ait renk ve malzeme kullanılarak sanatsal bir bakış açısıyla kömür madeni temalı yorumsal tasarımlar yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the cultural objects produced as a part of daily life in different geographies and all civilizations is cloth fabrics. Cloth, which has a lifetime in human life, is a fabric whose material is usually cotton, linen, hemp or a mixture of these yarns. Zonguldak, where the cloths known as Elpek / Pelemet / Çekmen / Çözme, one of the cultural riches of Anatolia, are woven, is one of the important cities of linen weaving. Flax fibers produced in the Western Black Sea were used in the production of these cloths. The cloths are woven on 2 powerful hand looms with 1/1 plain weave weave. While this type of weaving was initially made entirely with linen yarn, today it is continued using linen, hemp and cotton fiber. These cloths were used in clothing and household needs without any decoration, plain or by embroidering or embroidering. Today, linen weavings can be turned into souvenirs, decorative and home textile products for sale, not for necessity. It is known that flax and hemp production was abandoned in the Black Sea Region after the 1970s due to many reasons such as the increase in cotton industrial production, the fact that cheap and easily accessible textiles became more preferred, and hemp-hemp cultivation was banned in the 1940s. In addition to these reasons, the increase in business opportunities with the developing mining and industry in Zonguldak, the laborious process of linen-hemp production and weaving have also been effective. Some studies are carried out to redevelop and maintain linen weaving in the region. Body-friendly linen cloths, which have such a long history in our country, have become sought after with the developing consciousness in today's world. In order to contribute to the maintenance of this local art and to prevent its extinction, linen weaving has been the subject of this study. The research was limited to Çaycuma, Alaplı and Ereğli districts of Zonguldak. The catalog was created by examining the product types made from linen cloths woven in the 20th century. With the tools and materials used in the weaving of these linen cloths, interpretive designs with the theme of coal mine were made with an artistic point of view by using the colors and materials of the region.
Benzer Tezler
- Sosyal bilgiler dersi 'Kültür ve miras' öğrenme alanı bağlamında Kdz. Ereğli ilçesinde Elpek bezi üretimi
The example of Elpek cloth production in Karadeniz Ereğli in Turkey for the learning field of 'Culture and heritage' in social studies course
BİRGÜL BÜYÜKÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞABAN ÇELİKOĞLU
- Kükürt içeren kiral dienofiller ve diesel-alder reaksiyonları
Sulfhur containing chiral dienophiles and diels-alder reactions
HACER BAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
KimyaZonguldak Karaelmas ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ZEYNEP GÜLTEKİN
- Polimetil metakrilat ve polistirenin bazı biyosentetik polimerlere graft kopolimerizasyonu
Graft copolymerization of polymethyl mthacrylate and polystyrene onto some bio sentetic polymers
BİRTEN ÇAKMAKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
KimyaZonguldak Karaelmas ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAKİ HAZER
- Zonguldak ili, Ereğli ilçesi elpek, kolan ve yolluk dokumacılığı üzerine bir araştırma
A Research about Zonguldak Ereğli town textile elpek, kolan and yolluk
AYSEL TÜRKOĞLU DALGIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
El SanatlarıGazi ÜniversitesiEl Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. N. TOMRİS KATLI
- Piyasada keten tohumu (Linum usitatissimum L.) olarak satılan bazı bitki materyallerinin farmakope analizi
Pharmacopoeia analysis study on some plant materials sold as Linum usitatissimum L. (keten tohumu) in the market
RUKİYE BETÜL SÜNNETÇİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eczacılık ve FarmakolojiAnkara ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BETÜL SEVER YILMAZ