Türkiye ve Azerbaycan Türkçelerindeki tümce biçimli deyimler ve bunların anlam bilgisel ve söz dizimsel karşılaştırılması
Summary and syntaxal comparison of summary and syntaxal comparisons in Turkish and Azerbaijan Turkish
- Tez No: 799007
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 411
Özet
Deyimler, gerçek anlamlarından başka mecaz olarak kullanılan, söyleyişi daha basit ve etkileyici kılmak için bir araya gelmiş kelime gruplarıdır. Deyimler, kimi zaman sözlü iletişim yoluyla kimi zaman da yazılı iletişim yoluyla sıkça başvurulan sözcük öbekleridir. Anlatıma akıcılık ve zenginlik katarlar. Çalışmada Türkiye ve Azerbaycan Türkçelerindeki tümce biçimindeki deyimler tespit edilmiş ve bu deyimlerin söz dizimsel ve anlam bilgisel açılardan incelemesi yapılarak her iki yazı dilinde karşılaştırılmıştır. Türkiye ve Azerbaycan Türkçelerindeki deyimler sözlüklerine bakıldığında geniş sayıda tümce biçiminde deyim olduğu anlaşılmaktadır. Bu tümce biçimindeki deyimler incelenirken söz dizimsel özellikleri tespit edildikten sonra anlam bakımından eş değerleri ortaya konulmuştur. Türkiye Türkçesi ve Azerbaycan Türkçelerindeki tümce biçimindeki deyimlerin söz dizimsel sayı değerleri karşılaştırıldıktan sonra bu iki yazı dilindeki deyimler söz dizimsel ve anlam bilgisel yönleriyle incelenmiştir. Tezde her iki yazı dilindeki tümce biçimindeki deyimler çeşitli sözlüklerden tespit edilmiştir ve bunlar söz dizimsel ve anlam bilgisel olarak karşılaştırılmıştır. Çalışma 1.“Söz Dizimsel Karşılaştırma”, 2.“Anlam Bilgisel Karşılaştırma”, 3.“Tümce Biçimindeki Deyimler Listesi”, bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışma bu yönleriyle Türkiye ve Azerbaycan Türkçelerindeki tümce biçimindeki deyimlerin (phrase) söz dizimsel ve anlam bilgisel (semantik) olarak ilk karşılaştırması olmakla beraber yapılacak benzer çalışamalara örneklik teşkil edecektir.
Özet (Çeviri)
Idioms are groups of words that are used as metaphors other than their real meanings and come together to make the utterance simpler and more impressive. Idioms are phrases that are frequently used, sometimes through verbal communication and sometimes through written communication. They add fluency and richness to the narrative. In this study, idioms in the form of sentences in Turkey and Azerbaijan Turkish were determined and these idioms were analyzed in terms of syntactic and semantic and compared in both written languages. When we look at the dictionaries of idioms in Turkey and Azerbaijan Turkish, it is seen that there are a large number of phrases in the form of sentences. While examining idioms in this sentence form, their syntactic features were determined and then their equivalents in terms of meaning were revealed. After comparing the syntactic number values of the idioms in the form of sentences in Turkey Turkish and Azerbaijani Turkish, the idioms in these two written languages were examined with their syntactic and semantic aspects. In the thesis, idioms in the form of sentences in both written languages were determined from various dictionaries and they were compared syntactically and semantically. The study consists of 1.“Syntactic Comparison”, 2“Semantic Comparison”and 3“Sentence Idioms List”sections. With these aspects, the study is the first syntactic and semantic comparison of sentence-shaped idioms in Turkey and Azerbaijan Turkish, but it will set an example for similar studies to be done.
Benzer Tezler
- Türkiye ve Azerbaycan Türkçelerindeki dil bilgisel ses olaylarının karşılaştırılması
Comparision of Turkey and Azerbaijan Turkish grammatical phonetic events
ERDEM KONUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL ŞAHİN
- Göktürk yazıtlarında görülen fiil ve fiil yapılarının Azerbaycan ve Türkiye Türkçelerindeki kalıntıları
The remains of verbs and verbal constructions seen in Gokturk instructions in Azerbaijan and Turkish Turkish
ZİYAFA GULİYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET TURAN
- Oğuz (Türkiye, Azerbaycan), Kıpçak (Başkurt, Tatar) ve Karluk (Özbek, Uygur) Türkçelerinde fiil çatısı
The verb voice of oghuz (Turkey, Azerbaijani), Kıpchak (Bashkir, Tatar) and Karluk (Uzbek, Uyghur) Turkish
TURKAN HÜSEYNOVA
Doktora
Türkçe
2017
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET TURAN
- Irak Türkmen Türkçesindeki atasözlerinin Türkiye, Azerbaycan ve Türkmen Türkçelerindeki atasözleriyle karşılaştırılması
Comparison of proverbs in Iraq Turkmen Turkic with proverbs in Turkey, Azerbaijan and Turkmen Turkic
AHMED ADEEB HASEEB ALHURMUZİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TUNA BEŞEN DELİCE
- Azerbaycan Türkçesi'ndeki Arapça, Farsça kelimelerin fonetik değişiklikleri (Türkiye Türkçesi ile karşılaştırılması)
The phonetic changes of Arabic and Persian words in Azerbaijani Turkish (comparison with Turkish)
DEMET ALMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ÜMİT TOKATLI