Hilmi Ziya Ülken'e göre din ve toplum
Religion and society according to Hilmi Ziya Ülken
- Tez No: 799127
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HASAN COŞKUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Sosyoloji, Religion, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Hilmi Ziya Ülken, Aydın, Din, İnsani Vatanseverlik, Sosyoloji, Hilmi Ziya Ülken, İntellectual, Religion, Humanitarian Patriotism, Sociology
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Avrupa'da meydana gelen bilimsel, ekonomik ve sosyolojik gelişmelerle birlikte ortaya çıkan toplumsal yapıdaki farklılaşmalar Avrupa dışı coğrafyaları da etkilemiştir. Osmanlı İmparatorluğu da bu gelişmelerden etkilenmiştir. Modernleşme çalışmaları ile birlikte ortaya çıkan Osmanlı toplumundaki gelişmeler içerisinde din-toplum ilişkileri de bir farklılaşmaya uğramıştır. Süreç imparatorluktan cumhuriyete bir ulus devlet anlayışına geçişle yeni bir döneme başlangıç olmuştur. Bu bağlamda yeni ortaya çıkan Türkiye Cumhuriyeti içerisindeki din-toplum ilişkilerinin ne olduğu ile ilgili olarak farklı bilim insanları farklı görüşler ve çalışmalar ortaya koymuşlardır. Hilmi Ziya Ülken de bu bilim insanlarından biri olarak Türkiye özelindeki din-toplum ilişkileri konusunda çalışmalar yapmış önemli bilim insanlarından birisidir. Çalışmanın konusunu; Hilmi Ziya Ülken'in din ve toplum anlayışının kendi eserlerinden, onun hakkında yazılmış makalelerden ve hazırlanmış tezlerden faydalanılarak incelenmesi oluşturmuştur. Çalışmanın amacı ise Türkiye'de psikoloji, sosyoloji ve felsefe alanlarında eserler vermiş olan Ülken'in din ve toplum ilişkisine dair anlayışını tespit ve bu anlayışın bugünle olan bağını kurmaya çalışmak şeklinde belirlenmiştir. Bununla birlikte Ülken'in din-toplum ilişkileri bağlamında bilim literatürüne yapmış olduğu katkıları da ele alınmıştır. Bu çalışmanın Hilmi Ziya Ülken'in din-toplum ilişkileri konusundaki düşüncelerinin neler olduğuyla ilgili literatürde kısmi mevcut bulunan araştırmalara bir katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Aynı zamanda Ülken'in din-toplum ilişkileri konusundaki düşüncelerinin ortaya konması dönemin diğer sosyologlarının bu konudaki fikirleriyle karşılaştırma yapabilme imkânı da verecektir. Çalışmanın sonucunda içinde bulunduğu dönemin şartlarından etkilenmiş olan Hilmi Ziya Ülken'in laiklik, dinde reform gibi konularda olumlu bir bakış açısına sahip olduğu görülmüş, İslam'ın“Türk Milleti”kavramının oluşumunda etkin bir role sahip olduğu fikrini taşıdığı anlaşılmıştır. Dinin sosyal etkisi bağlamında Haçlı Seferleri'nin ortaya çıkardığı farklılaşmanın İslam'ın mistik bir şekilde anlaşılmasından mücadeleci, cihatçı ve Batıya karşı bir varoluş mücadelesi veren aksiyoner bir yapıya evrildiği fikrine sahip olduğu değerlendirilmiştir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemine dayalı olarak doküman analizi kullanılmıştır. Hilmi Ziya Ülken'in din-toplum ilişkileri konusuyla ilgili yapılan literatür taramasında hem lisansüstü çalışmalar hem de makale türü çalışmalarda çoğunlukla felsefi yönü, İslam felsefesi düşüncesi, aşk ahlakı, Anadoluculuk fikri ve hayatına yönelik tez ve makalelerin yazıldığı görülmüştür. Bu bağlamda bu çalışmanın din-toplum ilişkileri ile ilgili fikirlerinin ortaya konmasıyla bu konuda yapılacak farklı çalışmalara yardımcı olabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Differences in the social structure that occurred along with scientific, economic and sociological developments have alscaffected non-European geography. The Ottoman empire has also been affected by these developments. Religious-society relations have also experienced differentiation within the development of Ottoman society, which has emerged along with modernisation studies. The process has been the beginnng of a new era, with the transition from empire to republic to nation state understanding In this context, different scientists have come up with different views and studies about what religious-community relations are within the newly emerging Republic of Turkey.Hilmi Ziya Ulken is one of the key scientists who has studied religion-society relations in Turkey as one of these scientists. The study was based on the study of Hilmi Ziya Countryn's own works, articles written about him, and dissertations prepared The purpose of the study is to identify the country's understanding of religion and community relations, which have given works in psychology, sociology and philosophy in Turkey, and to try to establish a connection with today. However, its contributions to science literature have also been discussed in the context of religion-community relations of the Country. This study is thought to contribute to research found in the literature about what Hilmi Ziya Countryn thinks about religious- community relations. At the same time, the introduction of your Country's thoughts on religious-society relations will allow other sociologists of the time to compare it with their views on it. As a result of the study Hilmi Ziya Ulken who was influenced by the circumstances of his time, was seen to have a positive view of secularism, reform in religion, and it became clear that Islam had an active role in the formation o the concept of Turkish Nation. In the context of the social influence of religion, it has been assessed that the differentiation uncovered by the Crusades evolved from the mystical understanding of Islam into an actionive structure that struggles for a struggle for survival against the struggling, jihadist, and the West. This study used document analysis based on the method of qualitative research. Hilmi Ziya Countryn's literature scan on the subject of religious community relations has shown that both postgraduate studies and article type studies have mostly written philosophical aspects, Islamic philosophy thinking, love morality, the idea of Anatoliaism and treatises on his life. In this context, it is believed that this study may help different studies to be done on this subject with the introduction of his ideas about religious-community relations.
Benzer Tezler
- Hilmi Ziya Ülken'de din-değer ilişkisi
Reli̇gi̇on-value relati̇onship of Hi̇lmi̇ Zi̇ya Ülken
ASUMAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
FelsefeKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇETİNTAŞ
- Hilmi Ziya Ülken'in İslam felsefesine bakışı
Hilmi Ziya Ulken's approach to Islamic philosophy
FUAT AKPINAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SALİH YALIN
- Ziya Gökalp ve Erol Güngör çizgisinde Türk sosyolojisi
Turkish sociology in line with Ziya Gökalp and Erol Güngör
SAADET BERNA OCAKCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
SosyolojiMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ ARSLANTÜRK
- Hilmi Ziya Ülken'in tarihi maddeciliği eleştirisi
Himi Ziya Ülken's criticism of historical materialism
FATMA SOMUNCUOĞLU ERKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
FelsefeErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. TURAN KOÇ