Yūsuf ve Zelīḫā'nın karşılaştırmalı eşdizim incelemesi
Comparative collocation analysis of Yūsuf ve Zelīḫā
- Tez No: 802888
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATMA BİNNUR ERDAĞI DOĞUER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 494
Özet
Bu tez çalışmasının amacı, Eski Anadolu Türkçesi Dönemi'ne ait Yūsuf ve Zelīḫā adlı eserde geçen eşdizimlilikleri tespit etmektir. Şeyyād Ḥamza tarafından yazılmış olan Yūsuf ve Zelīḫā mesnevisi, Eski Anadolu Türkçesinin karakteristik özelliklerini taşıması bakımından incelemeye değerdir. Bu tez çalışmasının birinci bölümünde, Eski Anadolu Türkçesinin gelişiminden ve bu dönemin eserleri ile yazarlarından bahsedilmiştir. İkinci bölümde, Şeyyād Ḥamza'nın hayatı ve tezimizin örneklemini oluşturan Yūsuf ve Zelīḫā mesnevisi üzerinde durulmuştur. Tez çalışmamızın üçüncü bölümünde, eşdizimlilik konusunda teorik bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölümde; ad+ad, ad+eylem, eylem+eylem, sıfat+ad, zarf+eylem, zarf+sıfat kalıplarıyla kurulan eşdizimlilikler, karma yaklaşım doğrultusunda incelenmiştir. Eşdizimliliklerin oluşmasında bazen anlam bazen de sıklık ölçütü belirleyicidir. Bir metindeki tüm eşdizimliliklerin ortaya çıkarılmasının yolu hem anlam hem de sıklık ölçütünü dikkate almaktır. Bu doğrultuda bu iki ölçütü de birlikte dikkate alan karma yaklaşımı kullanmayı daha işlevsel bulduğumuz için bu yaklaşımı tercih ettik. Bu tez çalışmasında incelenen ana eser olan Yūsuf ve Zelīḫā mesnevisinin yanında, döneme ait diğer eserlerden (Dede Korkut ve Süheyl ü Nev-bahār) de yararlanıldığı için ''karşılaştırmalı'' ibaresi başlıkta yer almaktadır. Tez çalışmamızın beşinci bölümünde, Eski Anadolu Türkçesinde geçtiği belirlenen eşdizimliliklerin Türkiye Türkçesindeki karşılıkları, Türkçe Ulusal Derlemi (TUD) üzerinden alınan örneklerle gösterilmiştir. Bu tez çalışması, Batı Türkçesinin eşdizim izleğine Eski Anadolu Türkçesi çerçevesinde katkıda bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this thesis study is to determine the collocations in the work named Yūsuf and Zelīḫā belonging to the Old Anatolian Turkish Period. The mathnawi of Yūsuf and Zelīḫā, written by Şeyyād Ḥamza, is worth examining in terms of having the characteristic features of Old Anatolian Turkish. In the first part of this thesis, the development of Old Anatolian Turkish and the works and writers of this period are mentioned. In the second part, the life of Şeyyād Ḥamza and the mathnawi of Yūsuf and Zelīḫā, which constitutes the sample of our thesis, are emphasized. In the third part of our thesis, theoretical information about collocation is given. In the fourth part; collocations formed with noun+noun, noun+verb, verb+verb, adjective+noun, adverb+verb, adverb+adjective patterns were examined in accordance with the mixed approach. In the formation of collocations, sometimes the criterion of significance and sometimes of frequency is decisive. The way to reveal all collocations in a text is to consider both significance and frequency criteria. In this direction, we preferred this approach because we found it more functional to use the mixed approach, which considers these two criteria together. In this thesis, the phrase“comparative”is included in the title, since other works of the period (Dede Korkut and Süheyl ü Nev-bahār) are also used, in addition to the main work, Yūsuf and Zelīḫā mathnawi. In the fifth part of our thesis, the Turkish equivalents of the collocations determined in Old Anatolian Turkish are shown with examples taken from the Turkish National Corpus (TUD). This thesis study has contributed to the collocation theme of Western Turkish within the framework of Old Anatolian Turkish.
Benzer Tezler
- Tebrizli Ahmedî - Esrâr-Nâme metin - açıklamalı dizin
Tebrizli Ahmedî - Esrâr-Nâme text - annotated index
ÖZLEM TEGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. NESRİN ALTUN
- Şemsî'nin Yûsuf u Züleyhâ mesnevisi bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük
Şemsi's mathnawı of Yusuf u Zuleyha context indext and functional dictionary
EBRU AYCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBitlis Eren ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE ÖZDİL
- Eski Anadolu Türkçesinde edat ve zarf fiillerin fonksiyonları
Başlık çevirisi yok
KAMİL TİKEN
Doktora
Türkçe
1993
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. MERTOL TULUM
- Süle Fakih'in Yusuf ve Zelihası; inceleme-metin-dizin, C. I
Başlık çevirisi yok
KAZIM KÖKTEKİN
Doktora
Türkçe
1994
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP TOPARLI
- Tebrizli Ahmedî'nin Yûsuf u Zelîhâ isimli eseri (vr. 35b-70b) ( inceleme-metin-dizin)
Yûsuf and Zelîhâ made by Tebrizli Ahmedî (vr. 35b-70b) (examination-text-index)
AHMET ÇERİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK