Geri Dön

Enerji performans sözleşmelerindeki risk kriterlerinin best-worst yöntemi ile değerlendirilmesi

Evaluation of risk criteria in energy performance contracts by best-worst method

PDF İndir

  1. Tez No: 803706
  2. Yazar: ECEM ÖNCÜ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SERMİN ONAYGİL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Enerji, Energy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Enerji Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Enerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Enerji Bilim ve Teknoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 133

Özet

Avrupa Birliği, 2050 yılına kadar karbon nötr olma hedefine ulaşmak için enerji verimliliğini ana araçlarından biri olarak kabul etmiştir. Avrupa düzeyinde belirlenen hedeflere ulaşmak için enerji verimliliği uygulamalarını artırmaya yönelik sürekli yükselen ihtiyaç, enerji verimliliği yatırımlarının ölçeklendirilmesini zorunluluk haline getirmiştir. Bu kapsamda enerji verimliliği projelerinin gerekli finansmanın bulunması da dahil olarak uygulanmasını veya anahtar teslimine dek kurulmasını içerebilecek enerji hizmetleri sunan Enerji Hizmet Şirketlerine (ESCO-Energy Service Company) ihtiyaç doğmuştur. Enerji hizmet şirketleri için dünya literatüründe“Energy Service Company”(ESCO), Türkiye'de ise“Enerji Verimliliği Danışmanlık Şirketi”(EVD) ismi kullanılmaktadır. ESCO'lar, Enerji Performans Sözleşmeleri (EPS) ile müşterilerine teknik destek, finansal destek, kurulum, bakım ve sigorta hizmetleri gibi farklı türde hizmetler sunmaktadır. Ancak bu uzun süreçte oluşabilecek riskler enerji verimliliği uygulamalarını, ESCO'ları ve müşterileri belirsizliğe sürükleyebilmektedir. Bu sebeple enerji verimliliği yatırımları ile ilgili tüm teknik unsurların ve belirsiz faktörlerin analiz edilmesi gerekmektedir. Bu belirsizliklerin ve risklerin tanımlanması, analiz edilmesi ve iyi yönetilmesi enerji verimliliği uygulamalarının sonunda beklenmedik durumlarla karşılaşmamak adına hem müşteriler hem de ESCO'lar için önemlidir. Ayrıca risklerin belirlenmesi ve iyi yönetim örneklerinin çoğalması ile şu an piyasada mevcut olan müşteri ve finans kurumları çekimserliği de önlenebilecektir. Literatür incelendiğinde anket çalışmalarının EPS'deki risk kriterlerinin değerlendirmesinde önemli bir yöntem olduğu görülmüştür. Bu tez çalışması kapsamında da EPS'deki riskler Türkiye özelinde hazırlanan bir anket çalışması ile araştırılmıştır. Hazırlanan anket çevrimiçi olarak Mart –Nisan 2023 tarihleri arasında uygulanmıştır. Anket katılımcıları alanında uzman akademisyenler, enerji yöneticileri, Enerji Verimliliği Danışmanlık (EVD) şirketi temsilcileri, finans sektöründeki uzmanlar ve karar vericilerdir. Anket iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde anketi yanıtlayan kişiyi tanımaya yönelik sorular sorulmaktadır. Bu bölümde cevaplayan kişinin EPS'leri uygulama deneyimlerinin olup olmadığı, enerji verimliliği çalışmalarındaki toplam tecrübe yılı, hangi sektörde çalıştıkları ve enerji verimliliği çalışmalarının hangi noktasında oldukları sorulmuştur. Tüm katılımcılara sonuçların akademik çalışmalar için kullanılacağı ve verdikleri yanıtların anonim kalacağı bilgisi verilmiştir. Hiçbir katılımcıdan kişisel bilgi alınmamıştır. İkinci bölümde ise detaylı literatür araştırması sonucunda belirlenen 5 ana risk kriteri ve bu kriterlere ait toplam 21 adet alt risk kriterinin ikili karşılaştırılmalarının yapılması istenmektedir. Bu bölümde EPS'deki ana ve alt risk kriterleri açıklanmıştır. Her sorudan önce değerlendirmenin nasıl yapılacağı ile ilgili ayrıntılı açıklama yapılmış, değerlendirmenin nasıl yapılacağı ile ilgili çizelge ve örnekler verilmiştir. Anket sonuçlarının değerlendirilmesinde Best-Worst Yöntemi (BWM) kullanılmıştır. Uzmanlar tarafından değerlendirilen risk faktörlerinin birbirleri açısından önem derecelerini gösteren ikili karşılaştırma vektörleri BWM Solvers Microsoft Excel eklentisi aracılığıyla çözücüde formüle edilerek risklerin ağırlıkları hesaplanmıştır. Ankete yanıt veren 56 uzmanın verdiği yanıtların tutarlılık oranları kontrol edildiğinde 2 uzmanın tüm sorulara, 5 uzmanın da bazı sorulara tutarsız yanıtlar verdiği görülmüştür. Bu nedenle anketin seyrini değiştirmemesi adına toplam 7 uzmanın verdiği yanıtlar bütünüyle değerlendirmeye alınmamıştır. Sonuç olarak değerlendirmeler 1 finans sektörü uzmanı, 5 karar verici, 7 akademisyen, 13 enerji yöneticisi ve 23 EVD şirket temsilcisi olmak üzere farklı alanlarda toplam 49 uzmanla yapılmıştır. Anket sonucunda elde edilen bulgular dikkate alınarak öncelikle ana risk kriterleri kendi aralarında değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeye göre beş ana risk kriteri içerisinde en önemli risk kriteri“Finans ve Piyasa Riskleri (FPR)”olarak seçilirken bu kriteri“Yönetimsel ve Operasyonel Riskler (YOR)”,“Müşteri Riskleri (MR)”ve“Çevresel Riskler (CR)”takip etmiştir.“Teknolojik Riskler (TR)”ise en az önemli risk kriteri olarak seçilmiştir. Her bir risk kriterinin alt kriterleri kendi arasında incelendiğinde ise;“Çevresel Riskler (CR)”kriterinden“Ekonomik Risk (CR2)”,“Yönetimsel ve Operasyonel Riskler (YOR)”kriterinden“Bilgi Yönetimi Riski (YOR4)”,“Finans ve Piyasa Riskleri (FPR)”kriterinden“Fiyat Değişikliği Riski (FPR2)”,“Teknolojik Riskler (TR)”kriterinden“Enerji Tasarrufunun Ölçme ve Doğrulama Riski (TR4)”,“Müşteri Riskleri (MR)”kriterinden“Sözleşme Riski (MR2)”en önemli alt risk kriterleri olarak ön plana çıkmıştır. Tüm alt risk kriterleri bir arada değerlendirildiğinde en önemli beş alt risk kriter“Fiyat Değişikliği Riski (FPR2)”“Piyasa Talep Riski (FPR3)”,“Ekonomik Risk (CR2)”, Yüksek Faiz Oranı Riski (FPR4)“ ve ”Politik ve Yasal Risk (CR1)“ olarak bulunmuştur. En az önemli beş alt risk kriter ”Ekipman Riski (TR2)“, ”İnşaat Riski (YOR6)“ ve ”Proje Kalite Riski (TR3)“, ”Doğal Çevresel Risk (CR3)“ ve ”İş Riski (MR4)“ olarak bulunmuştur. Türkiye'nin mevcut ekonomik durumundaki belirsizliklerin uzman görüşlerine yansıdığı araştırma sonucunda açıkça görülmektedir. Türkiye'deki çalışmaya katılan uzmanların verdiği yanıtlara bakıldığında, EPS uygulamalarının önündeki en büyük engelin ”Finans ve Piyasa Riskleri (FPR)" olduğu görülmektedir. Türkiye'nin yapısı göz önünde bulundurularak EPS'deki riskler için bazı öneriler geliştirilmiştir. Risklerin tanımlanması, çözümlenmesi ve öngörülebilir bir enerji hizmet piyasası oluşturulabilmesi için risk değerlendirme yapısı ve bu değerlendirmeler için ilgili standartlara göre bağımsız kuruluşlar oluşturulabilir. Enerji verimliliği projelerinin dinamik yapısından kaynaklı tüm aşamalarında risk değerlendirmeleri yapılabilir. İhale sırasında bağımsız akredite bir kuruluş tarafından projelerin risk analizi yapılabilir ayrıca proje tekliflerine risk puanları verilebilir. Teklifler değerlendirirken bu puanlar dikkate alınsa öngörülemeyecek riskler tespit edilebilir. Enerji verimliliği finansman mekanizmaları geliştirilerek son kullanıcılara devlet tarafından uygun oranlı kredi imkanı, faiz indirimi, KDV indirimi, enerji faturası indirimi gibi sübvansiyonlar sağlanabilir. Kur farkından oluşabilecek riskleri bertaraf etmek için enerji verimliliği projelerinde kur sabitlenebilir veya ayrı bir kredi kodu oluşturularak krediye uygun enerji verimli ekipmanlar listelenebilir. Güvenilir bir ölçme ve doğrulama altyapısının oluşturulması önemlidir. Enerji verimliliği konusunda bir veri tabanı oluşturulabilir. Sözleşme risklerinin elimine edilebilmesi için de EPS'ler mümkün olduğunca basit, net, anlaşılır ve kullanıcı dostu hazırlanmalıdır.

Özet (Çeviri)

The European Union has recognized energy efficiency as one of its main instruments to achieve its goal of being carbon neutral by 2050. The ever-increasing need to increase energy efficiency practices in order to reach the targets set at the European level has made energy efficiency investments a necessity. At this point, there has been a need for Energy Service Companies (ESCO-Energy Service Company) that provide energy services, which may include the implementation of energy efficiency projects, including the necessary financing, or the establishment of them until turnkey. ESCO is a company that provides energy services, which may include the implementation or turnkey installation of energy efficiency projects. The most distinctive feature of ESCO business models is that the revenue model is based on the energy savings created by the project. ESCO business models aim to reduce energy costs with solutions such as project/implementation, maintenance and renewal, improvements in energy efficiency, monitoring and evaluation of savings, and equipment supply. ESCOs identify potential energy saving methods and the financial risks of related investments can be transferred from the consumer to the ESCOs . ESCOs can provide energy to their customers at a lower cost than their supply companies, which is becoming more important as both wholesale and retail energy prices are rising rapidly. Consumers aware of the potential benefits are creating a demand for ESCO business models. The diversity of services offered by ESCOs is of great importance in encouraging consumers to invest and develop energy efficiency projects by reducing technical and financial risks. Involving small and medium-sized energy consumers, in particular, has a critical role in implementing innovative business models for energy efficiency, so they reach more stakeholders, even small and medium-sized ones, helping to reduce carbon emissions and expand the contribution to energy system transformation. EVD in Türkiye have a primary role in spreading ESCO business models. Energy consultancy companies provide consultancy services on the management of energy efficiency projects, but their technical equipment support or financial support is limited. There are no fundamental legislative deficiencies before the implementation of ESCO business models in Türkiye, but the market share of ESCO business models is low. Technically, there is no real ESCO on the market. EVD Companies are expected to implement these ESCO business models. For energy service companies, the name ESCO is used in the world literature and“Energy Efficiency Consulting Company”(EVD) in Türkiye. ESCOs provide their customers with different types of services such as technical support, financial support, installation, maintenance and insurance services through Energy Performance Contracts (EPS). However, risks that may arise in this long process can lead energy efficiency practices, ESCOs and customers to uncertainty. For this reason, it is necessary to analyze all technical elements and uncertain factors related to energy efficiency investments. Identifying, analyzing and well-managing these uncertainties and risks are important for both customers and ESCOs in order to avoid unexpected situations at the end of energy efficiency practices. In addition, with the identification of risks and the proliferation of good management examples, the hesitancy of customers and financial institutions currently in the market can be prevented. When the literature is examined, it has been seen that survey studies are an important method in the evaluation of risk criteria in EPSs. Within the scope of this thesis, the risks in EPSs were investigated with a survey study prepared specifically for Türkiye. The prepared questionnaire was applied online between March and April 2023. Survey participants are academics specialized in the field, energy managers, representatives of EVD, experts in the financial sector and decision makers/policy makers. The survey consists of two parts. In the first part, questions are asked to get to know the person who answered the survey. In this section, the respondents were asked whether they have experience in applying EPSs, their total years of experience in energy efficiency studies, which sector they work in, and where they are in energy efficiency studies. All participants were informed that the results will be used for academic studies and their answers will remain anonymous. No personal information was collected from any participant In the second part, it is requested to make pairwise comparisons of 5 main risk criteria determined as a result of detailed literature research and 21 sub-risk criteria belonging to these criteria. In this section, the main and sub-risk criteria in EPSs are explained. Before each question, a detailed explanation was given about how the evaluation would be done, and a chart and examples were given about how the evaluation would be done. The Best-Worst Method (BWM) was used to evaluate the survey results. The weights of the risks were calculated by formulating the pairwise comparison vectors showing the importance levels of the risk factors evaluated by the experts in terms of each other, using the BWM Solvers Microsoft Excel add-in. When the consistency rates of the answers given by the 56 experts who responded to the questionnaire were checked, it was seen that 2 experts gave inconsistent answers to all questions and 5 experts to some questions. For this reason, the answers of a total of 7 experts were not taken into consideration in order not to change the course of the questionnaire. Therefore, the evaluations were made with a total of 49 experts in different fields, including 1 finance industry expert, 5 decision makers, 7 academics, 13 energy managers and 23 EVD representatives. Considering the findings obtained as a result of the survey, first of all, the main risk criteria were evaluated among themselves. According to this assessment, among the five main risk criteria, the most important risk criterion was chosen as“Finance and Market Risks (FPR)”, while this criterion was selected as“Administrative and Operational Risks (YOR)”,“Customer Risks (MR)”and“Environmental Risks (CR)”. has followed.“Technological Risks (TR)”was chosen as the least important risk criterion. When the sub-criteria of each risk criterion is examined among themselves;“Economic Risk (CR2)”from“Environmental Risks (CR)”criteria,“Information Management Risk (YOR4)”from“Administrative and Operational Risks (YOR)”criteria,“Price Change Risk (FPR)”from“Finance and Market Risks (FPR)”criteria FPR2)“, ”Measurement and Verification Risk of Energy Saving (TR4)“ from ”Technological Risks (TR)“ criteria, ”Contract Risk (MR2)“ from ”Customer Risks (MR)“ criteria came to the fore as the most important sub-risk criteria. When all sub-risk criteria are evaluated together, the five most important sub-risk criteria are ”Risk of Price Change (FPR2)“, ”Market Demand Risk (FPR3)“, ”Economic Risk (CR2)“, ”High Interest Rate Risk (FPR4)“ and ”Political and Legal Risk (CR1)“. The least important five sub-risk criteria were found as ”Equipment Risk(TR2)“, ”Construction Risk(YOR6)“ and ”Project Quality Risk(TR3)“, ”Natural Environmental Risk(CR3)“ and ”Business Risk(MR4)“. As a result of the research, it is clearly seen that the uncertainties in Türkiye's current economic situation are reflected in the opinions of experts. Looking at the answers given by the experts participating in the study in Türkiye, it is seen that the biggest obstacle in front of EPS applications is ”Finance and Market Risks (FPR)". Considering the structure of Türkiye, some suggestions can be given for the risks in EPSs. In order to define and analyze risks and to create a predictable energy service market, independent institutions can be established according to the risk assessment structure and relevant standards for these assessments. Risk assessments can be made at all stages of energy efficiency projects arising from the dynamic structure. During the tender, risk analysis of the projects can be done by an independent accredited institution and risk scores can be given to the project proposals. If these scores are taken into account while evaluating the offers, unforeseen risks can be detected. By developing energy efficiency financing mechanisms, subsidies such as favorable loan facility, interest discount, VAT discount, energy bill reduction can be provided to end users by the government. In order to eliminate the risks that may arise from the exchange rate difference, the exchange rate can be fixed in energy efficiency projects or energy efficient equipment suitable for the loan can be listed by creating a separate credit code. Establishing a reliable measurement and verification infrastructure is important. A database can be created on energy efficiency. In order to eliminate contract risks, EPSs should be prepared as simple, clear, understandable and user-friendly as possible.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    511278

    Petrol ve gaz tesisi inşaatı projelerinde taraflar arasındaki ihtilaflar: Örnek olay (EPC sözleşme) incelemesi ve öneriler

    Disputes between parties in the oil and gas plants construction projects: Case study (EPC contract) and implications

    İLKAY KADİR ATASEVER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN ATİLLA DİKBAŞ

  2. Tez No

    660395

    Long term natural gas contracts and economic performance: A historical decomposition analysis for Turkey

    Uzun vadeli doğal gaz sözleşmeleri ve ekonomik performans: Türkiye için bir tarihsel ayrıştırma analizi

    GÖKTUĞ ŞAHİN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    EkonomiAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    İktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDULKADİR DEVELİ

  3. Tez No

    553910

    Contract and claim management in solar power plant (SPP)projects

    Güneş enerji santrali (GES) projelerinde sözleşme ve haktalebi yönetimi

    BURAK ERÇELEN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Enerjiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DENİZ ARTAN

  4. Tez No

    154663

    Türkiye'deki rüzgar gücü potansiyeline göre türbin güçlerinin saptanması ve tasarımı

    Determining the turbine power and desing according to wind energy potential in Turkey

    BARIŞ SAMSUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. METE ŞEN

  5. Tez No

    11691

    İşletmelerde verimlilik ve verimlilik artırılmasına ilişkin bir uygulama

    Başlık çevirisi yok

    SEVİL SAYYAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1990

    İşletmeİstanbul Üniversitesi

    Yönetim ve Organizasyon Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BEYZA FURMAN(OBA)

Geri Dön