Bağlanma perspektifinden sosyal kaygıya yeni bir yaklaşım: Bağlanma örüntüleri ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide değerlendirilme korkularının rollerinin incelenmesi
A new approach to social anxiety from the attachment perspective: An investigation of the roles of fears of evaluation in the relationship between attachment patterns and social anxiety
- Tez No: 808817
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TALAT DEMİRSÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Bağlanma örüntüleri ve değerlendirilme korkuları sosyal kaygı bozukluğunun (SKB) etiyolojisinde ayrı yer tutan etmenler olarak ele alınmaktadır. Buna karşılık, farklı kuramsal arka planlara sahip etmenlerin bir bozukluğun etiyolojisinde nasıl bütünlüklü bir tablo sunduğunu anlamak, bozukluğun tanı ve tedavi sürecine katkı sunabilir. Bu amaç doğrultusunda bu çalışmada, SKB'nin bilişsel modellerinde yer alan olumlu ve olumsuz değerlendirilme korkularının bağlanma örüntüleri ile sosyal kaygı arasındaki ilişkilerdeki olası aracı rolleri iki yol üzerinden sınanmıştır: (1) Kaygılı bağlanma ile sosyal kaygı arasındaki ilişkiye olumsuz değerlendirilme korkusunun aracılık ettiği yol ve (2) kaçıngan bağlanma ile sosyal kaygı arasındaki ilişkiye olumlu değerlendirilme korkusunun aracılık ettiği yol. Çalışma 371 lisans öğrencisi katılımcı ile yürütülmüştür. Çalışmada Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği (LSKÖ), Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II (YIYE-II), Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği-Kısa Formu (ODKÖ-KF) ve Olumlu Değerlendirilme Korkusu Ölçeği (ODKÖ) kullanılmıştır. Aracı değişken hipotezleri Baron ve Kenny'nin adımları takip edilerek yürütülmüştür. Yapılan aracı değişken analizi sonucunda olumsuz değerlendirilme korkusunun kaygılı bağlanma ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide anlamlı biçimde kısmi aracı rolü oynadığı ve olumlu değerlendirilme korkusunun kaçıngan bağlanma ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide anlamlı biçimde kısmi aracı rolü oynadığı gözlenmiştir. Her iki aracılık da diğer değerlendirilme korkusu kontrol edildiği durumda dahi istatistiksel olarak anlamlı kalmaya devam etmiştir. Yürütülen Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi sonucunda her iki bağlanma örüntüsü ve değerlendirilme korkusunun da sosyal kaygının pozitif yönde anlamlı biçimde özgün birer yordayıcısı olduğu gözlenmiştir. Bu bulgular, kaçıngan bağlanma ve sosyal kaygı arasındaki mevcut kuramsal beklentilerle uyuşmayan istatistiksel olarak anlamlı ilişkiyi yeni bir kuramsal çerçeve içerisinde açıklamaya yardımcı olabilir. Ayrıca bu sonuçlar, erken bağlanma deneyimleri sonucunda oluştuğu varsayılan bağlanma örüntülerinin sosyal kaygıyla ilişkisine değerlendirilme korkuları gibi bilişsel etmenlerin aracılık edebildiğini göstermektedir. Bu bilişsel aracıların tespit edilebilmesi aynı zamanda erken bağlanma deneyimlerinin ve bağlanma örüntülerinin tedavide müdahale edilebilir aracılarının belirlenmesi anlamına gelebilir.
Özet (Çeviri)
Attachment patterns and fears of evaluation are considered as separate factors in the aetiology of social anxiety disorder (SAD). In this study, two hypotheses tested regarding the possible mediator roles of fears of evaluation: (1) whether the relationship between anxious attachment and social anxiety is mediated by fear of negative evaluation, and (2) whether the relationship between avoidant attachment and social anxiety is mediated by fear of positive evaluation. The study was conducted with 371 undergraduate student participants, and the Liebowitz Social Anxiety Scale (LSAS), the Experiences in Close Relationships Inventory-II (ECR-II), the Fear of Negative Evaluation Scale-Short Form (FNES-SF), and the Fear of Positive Evaluation Scale (FPES) were used. The mediation hypotheses were tested by following the steps of Baron and Kenny. Mediation analysis revealed that the fear of negative evaluation played a significant partial mediator role in the relationship between anxious attachment and social anxiety, and the fear of positive evaluation played a significant partial mediator role in the relationship between avoidant attachment and social anxiety. The mediation roles remained statistically significant even when other fear of evaluation was controlled for. It was observed that both attachment patterns and fears of evaluation variables were positively and significantly unique predictors of social anxiety. These findings may help to explain the significant relationship between avoidant attachment and social anxiety, which is inconsistent with current theoretical expectations, in a new theoretical framework. In addition, these results show that cognitive factors such as fears of evaluation can mediate the relationship between social anxiety and attachment patterns, which are assumed to be formed as a result of early attachment experiences. Specifying these cognitive mediators may also mean identifying variables that could be addressed in cognitive therapy while being related to early attachment experiences and attachment patterns.
Benzer Tezler
- Bağlanma kuramı perspektifinden sosyal kaygı: Erken dönem uyumsuz şemalar ve reddedilme duyarlılığının rolü
Social anxiety from attachment theory perspective: The role of early maladaptive schemas and rejection sensitivity
PELİN BİNTAŞ ZÖRER
- Kur'an'da ideal bağlanma motifi olarak tanrı tasavvuru
The representation of god as the ideal attachment motif in the Qur'an
FATMA NUR ERYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SÜHEYL ÜNAL
- Romantic relationship experiences and emotion regulation strategies of regular mindfulness meditation practitioners: A qualitative study
Düzenli bilinçli farkındalık meditasyonu uygulayıcılarının duygu regülasyonu stratejileri ve romantik ilişki deneyimleri: Nitel bir çalışma
ITIR ERKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
PsikolojiÖzyeğin ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FEHİME SENEM ZEYTİNOĞLU SAYDAM
- The role of capitalization and mattering among married couples: An attachment theory perspective
Bağlanma kuramı perspektifinden mutluluk paylaşımı ve önemsenme algılarının evli çiftler üzerindeki rolü
FULYA KIRIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİ SÜMER
- Bağlanma kuramı açısından Almanya'daki üçüncü kuşak Türkiye kökenli gençlerin sosyalleşme deneyimleri: Bir karma yöntem araştırması
Socialization experiences of third generation youth of Turkish origin in Germany in terms of attachment theory: A mixed methods study
NAGİHAN SEYİS