Öğretmen mesleki tükenmişlik modeli: Psikolojik esneklik, yaşamda anlam ve işe bağlılığın rolü
Teachers' occupational burnout model: The role of psychological flexibility, meaning in life and work engagement
- Tez No: 809221
- Danışmanlar: PROF. DR. MELİHA TUZGÖL DOST
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 185
Özet
Bu araştırmada, öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri ile psikolojik esneklikleri, yaşamlarındaki anlam, işe bağlılıkları arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca Öğretmen Psikolojik Esneklik Ölçeği (ÖPEÖ) geliştirilmiştir. Araştırma nicel ve ilişkisel bir çalışma olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara ve Denizli illerinde görev yapmakta olan 1292 öğretmen oluşturmaktadır. ÖPEÖ'nün geliştirilme çalışmalarında araştırma sürecinde hazırlanan madde havuzu, Kişisel Bilgi Formu, Kabul ve Eylem Formu-II, İş Yaşamında Kabul ve Eylem Formu kullanılmıştır. Ölçeğin geçerliği ve güvenirliği, Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi, Crobach alpha katsayısı ve benzer ölçekler arasındaki Pearson Momentler Çarpımı korelasyon analiziyle sağlanmıştır. Analizler SPSS 23.0 ve AMOS 22.0 paket programları ile gerçekleştirilmiştir. ÖPEÖ, şimdiki anla temasta olma, kabul, düşünceden ayrışma, benliğe bağlamsal bakış, değerlerde berraklaşma/netlik ve değerler doğrultusunda davranış olmak üzere altı boyut ve 23 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin, farklı bir çalışma grubundan elde edilen bulgularla uyum iyiliği indekslerinin kabul edilebilir düzeyde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin mesleki tükenmişliklerinin incelendiği Mesleki Tükenmişlik Modelinin verileri ise, Tükenmişlik Ölçeği, Öğretmen Psikolojik Esneklik Ölçeği, Yaşamın Anlamı Envanteri, Utrecht İşe Bağlılık Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılarak elde edilmiştir. Yapısal modelin analizinde LISREL 8.8 paket programı kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, öğretmenlerin yaşamlarındaki anlam ve işe bağlılıkları, psikolojik esneklikleri ile mesleki tükenmişliklerini anlamlı düzeyde yordamaktadır. Öğretmenlerin psikolojik esneklikleri ve mesleki tükenmişlikleri arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olmasına rağmen, psikolojik esneklikleri mesleki tükenmişliği istatistiksel olarak yordamamaktadır. Bu nedenle psikolojik esnekliğin aracılık rolü saptanmamıştır. Ayrıca kadın öğretmenlerin psikolojik esneklikleri, erkeklere göre daha yüksektir. Hizmet süresi ve yaşa göre ise, öğretmen psikolojik esnekliği anlamlı farklılık göstermemektedir. Bulgular, sınırlılıklar, araştırmacılara ve uygulayaıcılara öneriler tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aimed at investigating the relationship between teachers' occupational burnout, and their psychological flexibility, meaning in life and work engagement. Part of this correlational study, the Teacher Psychological Flexibility Scale (TPFS) was developed. The study group consisted of 1292 teachers working in the districts of Ankara and Denizli. We tested the reliability and validity of the scale via Explanatory and Confirmatory Factor. The TPFS is composed of 23 items and six dimensions, which are contact with the present moment, acceptance, cognitive defusion, self as context, values, and committed action. At the end of the analysis, we concluded that the goodness of fit indices of this structure showed an acceptable level of fit with the findings obtained from another study group. We collected the data on Occupational Burnout Model to investigate the occupational burnout in teachers via the Burnout Scale, Teacher Psychological Flexibility Scale, the Inventory of Meaning of Life, Utrecht Work Engagement Scale and Personal Information Form. According to the study findings, teachers' meaning in life and work engagement predicted their psychological flexibility and occupational burnout at a statistically significant level. Although there was a statistically significant negative relationship between teachers' psychological flexibility and occupational burnout, psychological flexibility did not predict occupational burnout significantly. Because of that, psychological flexibility had no mediating role. Teachers' psychological flexibility differed according to gender in favour of female participants. On the other hand, teachers' psychological flexibility did not differ according to year of experience and age at a statistically significant level.
Benzer Tezler
- Beden eğitimi öğretmenlerinde psikolojik esnekliğin psikolojik sağlamlığı belirlemedeki rolü
The role of psychological resilience in determining psychological resilience in physical education and sports teachers
ERKAN TAŞTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SporİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİSpor Yöneticiliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜM YILMAZ
- Ergenlerde öznel iyi oluşun okul tükenmişliği ve bilişsel esneklik açısından incelenmesi
Investigation of subjective well-being in adolescents in terms of school burnout and cognitive flexibility
CÜNEYİT BOSTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE KALYON
- Öğretmenlerin öz-anlayışları ile mesleki tükenmişlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
The examination of the relationship between the teachers' self-compassion and professional burnout
FATİH ATLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ
- Well-being, burnout, and teaching anxiety among EFL teachers
İngilizce öğretmenlerinin iyilik hali, tükenmişlik duygusu ve öğretme kaygısının incelenmesi
AYŞE MİNE ONAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ AYDIN
- Öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri ile psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişki
The relations between occupational burnout and psychological resilience of teachers
FATMA İŞLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ÇOBANOĞLU