Ergenlerde öznel iyi oluşun okul tükenmişliği ve bilişsel esneklik açısından incelenmesi
Investigation of subjective well-being in adolescents in terms of school burnout and cognitive flexibility
- Tez No: 881832
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE KALYON
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
İlişkisel tarama modeline göre yürütülen bu araştırmada ortaöğretim öğrencisi ergenlerde öznel iyi oluş ile okul tükenmişliği ve bilişsel esneklik arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amaçlanmıştır. Ayrıca araştırma değişkenlerinin cinsiyet, aile gelir düzeyi, okul rehberlik servisinden destek alma durumu, sosyo-kültürel ve sportif faaliyetlere vakit ayırma sıklığı gibi demografik değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Araştırmanın örneklem grubunu 579 kız (%56.2), 452 erkek (%43.8) öğrenci olmak üzere toplam 1031 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma örnekleminde 2022-2023 eğitim-öğretim yılının ikinci döneminde Trabzon ilinin Araklı, Sürmene, Of, Dernekpazarı ilçelerindeki çeşitli ortaöğretim kurumlarında (Fen Lisesi, Anadolu Lisesi, Proje Okulları, Anadolu İmam Hatip Lisesi, Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Çok Programlı Anadolu Lisesi) öğrenim gören 9. sınıf, 10. sınıf, 11. sınıf ve 12. sınıf öğrencileri yer almaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği (EÖİOÖ), Ortaöğretim Öğrencileri için Okul Tükenmişliği Ölçeği (OÖİOTÖ) ve Bilişsel Esneklik Ölçeği (BEÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistik teknikleri, Pearson korelasyon katsayısı, çoklu doğrusal regresyon analizi, tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) ve bağımsız örneklem t testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, ergenlerde öznel iyi oluşun bilişsel esneklik ile pozitif yönde anlamlı düzeyde ilişkili, okul tükenmişliği toplam puan ve alt ölçekleri (okula ilgi kaybı, ders çalışmaktan tükenme, aileden kaynaklı tükenmişlik, ödev yapmaktan tükenme, öğretmen tutumlarından bunalma ve sıkılma, dinlenme ve eğlenme gereksinimi ve okulda yetersizlik) ile negatif yönde anlamlı düzeyde ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bilişsel esneklik ve okul tükenmişliği alt boyutlarının öznel iyi oluşu yordama düzeyini test etmek amacıyla yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda kurulan regresyon modelinin anlamlı olduğu ve öznel iyi oluştaki toplam varyansın %24'ünü açıkladığı tespit edilmiştir. Yordayıcı değişkenlerden bilişsel esneklik, okul tükenmişliği alt ölçeklerinden aileden kaynaklı tükenmişlik ve okula ilgi kaybının regresyon modeline özgün katkısı anlamlı düzeydedir. Ayrıca ergenlerin öznel iyi oluş, bilişsel esneklik ve okul tükenmişliği düzeylerinin bazı demografik değişkenler açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Ergenlerin öznel iyi oluş düzeyleri cinsiyet, okul rehberlik servisinden destek alma durumu, sosyal-kültürel ve sportif faaliyetlere katılma sıklığı, sosyal medyada geçirilen günlük ortalama süre ve stresli hissettiklerinde en iyi desteği aldıkları kaynağa göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Araştırmadan elde edilen bulgular literatüre dayalı çalışmalar ışığında tartışılmış ve araştırma sonuçları doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In this study, which was conducted according to the relational screening model, it was aimed to reveal the relationship between subjective well-being, school burnout and cognitive flexibility in high school adolescents. It was also examined whether the research variables differed in terms of demographic variables such as gender, family income level, receiving support from the school counselling service, frequency of allocating time for socio-cultural and sportive activities. The sample group of the research consisted of 579 female (56.2%) and 452 male (43.8%) students, with a total of 1031 students. The research sample consisted of 9th grade, 10th grade, 11th grade and 12th grade students studying in various high schools (Science High School, Anatolian High School, Project Schools, Anatolian Imam Hatip High School, Vocational and Technical Anatolian High School, Multi-Programmed Anatolian High School) in Araklı, Sürmene, Of, Dernekpazarı districts of Trabzon province at the second term of 2022-2023 academic year. Personal Information Form, Adolescent Subjective Well-being Scale, School Burnout Scale for High School Students and Cognitive Flexibility Scale were used as data collection tools. Descriptive statistical techniques, Pearson correlation coefficient, multiple linear regression analysis, one-factor analysis of variance (ANOVA) and independent sample t test were used to analyse the data. As a result of the study, it was found that subjective well-being in adolescents was significantly positively related to cognitive flexibility, and significantly negatively related to school burnout total score and subscales (loss of interest in school, burnout from studying, burnout from family, burnout from doing homework, overwhelmed and bored by teacher attitudes, need for rest and fun, and inadequacy at school). As a result of the multiple regression analysis to test the level of cognitive flexibility and school burnout subscales predicting subjective well-being, it was found that the regression model was significant and the predictor variables explained 24% of the total variance in subjective well-being. The unique contribution of cognitive flexibility, family-related burnout and loss of interest in school to the regression model was significant. In addition, it was found that adolescents' subjective well-being, cognitive flexibility and school burnout levels differed significantly in terms of some demographic variables. Subjective well-being levels of adolescents differ significantly according to gender, receiving support from the school counselling service, frequency of participation in social-cultural and sportive activities, average daily time spent on social media and the source of the best support when they feel stressed. The research findings were discussed in the light of literature-based studies and some suggestions were made in line with the research results.
Benzer Tezler
- Okul tükenmişliği ile akademik stres ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi
Analysing the relation between school burnout, academic stress and subjective well-being
MEDİNE AKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL SEÇER
- Lise öğrencilerinde yaşam amaçları ve umudun öznel iyi oluşla ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relation between goals of life and hope with subjective well-being in high school students
ELİF DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL AY
- Ergenlerde sosyal dışlanma, yalnızlık ve okul öznel iyi oluş arasındaki ilişki: Empatik eğilimin aracı rolü
Adolescents' social exclusion, loneliness and subjective well-being in school: Mediating role of emphatic tendency
AYÇE BÜYÜKCEBECİ
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ
- Ergenlerde karar verme stillerinin öznel iyi oluş ve umut ile ilişkisi
The relationship of decision-making styles of adolescents with subjective well-being and hope
OĞUZ MERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN ATİK
- Kayıp ve yas yaşantısı olan ve olmayan ergenlerde duygu düzenleme ve öznel iyi oluşun riskli davranışları yordayıcılığının incelenmesi
Examining the effects of subjective well-being strategies ans emotional regulation strategies on risky behaviors depending on presence of the bereavement experience
GÖKCE AYSU AKYÜZ UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİRDEVS SAVİ ÇAKAR