Akreditif
Documentary cretits
- Tez No: 81233
- Danışmanlar: PROF. DR. A. LALE SİRMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bankacılık, Kamu Yönetimi, Banking, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
129 ÖZET Dış ticarette, farklı ülkelerde bulunan ve dolayısıyla karşı karşıya gelemeyen tacirler arasındaki güvensizliği ortadan kaldıracak ve her iki tarafin riskini teminat altına alabilecek bir enstrümana ihtiyaç vardır. Bu konuda ortaya atılan ödeme yöntemlerini şu şekilde sıralayabiliriz; peşin ödeme, açık hesap yoluyla ödeme, kabul kredili ödeme, vesaik mukabili ödeme, alıcı firma prefinansmanı ve akreditif. Çeşitli sakıncaları ve faydalan bünyelerinde barındıran bu yöntemler arasında akreditif, taraflar için gerekli güven ortamını daha çok temin eden ve dış ticarette en fazla kullanılan yöntemdir. Güven sağlamak için üçüncü, dördüncü kişilere ihtiyaç duyulmaktadır. Bunu en iyi karşılayacak, bir güven kuruluşu olan bankalardır. Genellikle milletlerarası satım sözleşmelerinde satıcı, semeni almadan, satılan malı yurtdışına göndermek istemez; alıcı da kendi ülkesine mal gelmeden semeni ödemek istemez. Taraflar arasındaki bu güvensizliği bankalar ortadan kaldırır. Alıcının, genellikle müşterisi olduğu kendi ülkesindeki bir banka, satılan mallara tasarruf sağlayan belgeler karşılığında ödeme yapmayı üstlenir. Akreditifin teminat, ödeme ve kredi olmak üzere üç tane fonksiyonu vardır. Akreditif ile ödeme, genellikle satım sözleşmesinde alıcının borçlarım ödeme şeklinde görülmekte ise de bir tarafin edimi para olan diğer sözleşmelerin ifasmda da başvurulan bir yöntemdir. Akreditifin tanımı konusunda çok çeşitli tanımlar yapılmakla beraber biz şu tanımı uygun buluyoruz; alıcının talep ve talimatlarına dayanarak bir bankanın, belli bir paraya kadar, belli bir vade dahilinde, belli belgeler karşılığında ve öngörülen şartların yerine getirilmesi kaydı ile satıcıya ödeme yapılacağını, satıcı tarafından keşide edilen poliçeleri kabul ve iştira edeceğini satıcıya karşı yazılı olarak taahhüt etmesi akreditif olarak nitelendirilir. Akreditif amiri alıcı, yerel mevzuatın çizdiği sınırlar dahilinde ve irade serbestisi ilkesi doğrultusunda çeşitli belgelerin, satıcı tarafindan bankaya ibraz edilmesini talep edebilir. Bu belgeleri, YTU sistematiğine sadık kalarak şu şekilde sıralamak mümkündür: Nakliye belgeleri (bu belgeler; deniz/okyanus konşimentosu, ciro edilemez nitelikteki deniz yolu nakliye senedi, charter party konşimentosu, çok şekilli nakliyeye ilişkin nakliye belgeleri, havayolu nakliye belgesi, karayolu, demiryolu veya suyolu (nehir/kanal) nakliye belgeleri, kurye ve posta makbuzları, navlun komisyoncuları tarafindan düzenlenen nakliye belgeleri, temiz nakliye belgesi), sigorta belgesi, ticarî fatura, diğer belgeler (çeki listesi, menşe şahadetnamesi, koli müfredat listesi gibi belgeler). Akreditif ilişkisinin temelini teşkil eden satım veya benzeri sözleşmelerden bağımsız olması, bankaların mallarla değil130 münhasıran belgelerle işlem yapması ve belgelerin incelenmesinden bankaların yükümlü obuası akreditifin başlıca özellikleridir. Akreditif ilişkisinde alıcının sıfatı akreditif amiri, alıcının tayin ettiği, genellikle müşterisi olduğu, alıcı ülkesindeki bankanın sıfatı amir banka ve satıcı da lehdar olarak isimlendirilir. Amir bankanın satıcı ülkesinde şubesinin bulunmaması durumunda, akreditif işlemi satıcının ülkesinde bulunan üçüncü bir banka aracılığıyla satıcıya ihbar edilir. Bu bankaya ise muhabir banka ismi verilir. Akreditif ilişkisine bu bankaların dışında, ödeme bankası, kabul bankası, ıskonto bankası ve teyit bankası sıfatlarından birini veya birkaçını alacak bankalar da dahil olabilir. Akreditif genel ve özel olmak üzere iki ana başlık altında sınıflandırılmıştır, Genel akreditif türlerini şu şekilde sıralamak mümkündür; dönülebilir akreditif ve dönülemez akreditif Dönülemez akreditif teyitsiz ve teyitli dönülemez akreditif olmak üzere ikiye ayrılır, Özel akreditif türleri işe; devredilebilir akreditif, karşılıklı akreditif (sırt sırta akreditif), kırmızı şartlı akreditif, yeşil şartlı akreditif, yenilenen akreditif, garanti akreditifi, açık akreditif ve ödeme şekli kıstasına göre görüldüğünde akreditif, poliçeli akreditif (poliçeli akreditif, kabul ve iştira akreditifi olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır)dir. Çoğu ülke hukuklarında olduğu gibi Türk hukukunda da doğrudan düzenlenmeyen akreditif işlemi, ülkemizde ve hemen hemen bütün ülkelerde, MTO tarafından düzenlenen YTU hükümleri doğrultusunda yürütülür. Yaygın bir uygulama alam bulan YTU' nun hukukî niteliği konusunda çok çeşitli görüşler bulunmakla birlikte biz bu görüşlerden sui generis nitelikte norm görüşüne katılmaktayız. YTU hükümlerinin yorumunda çeşitli özellikler söz konusudur. Öncelikle, akreditif işleminin amacı ve tarafların ortak iradesi göz önünde bulundurulmak suretiyle yorum yapılır. Yorumda ikinci özellik ise, akreditif alanında geçerli ticarî örf ve adet hukuku kuralları ve teamül kaidelerinin öncelik taşımasıdır. Akreditifin tek veya birden fazla hukukî müesseseden oluştuğunu savunan görüşler mevcuttur. Tek bir hukukî müesseseden oluştuğunu savunan görüşler bu müesseseyi; havale, mücerret alacak, itibar mektubu-itibar emri, üçüncü şahıs lehine şart, kefalet veya garanti sözleşmesi olarak nitelendirmişlerdir. Başlangıçta üç köşeli olan muhabir bankanın da katılması ile dört köşeli bir ilişki haline gelen akreditif işleminin birden fazla bağımsız akitten oluştuğu görüşüne biz de katılmaktayız. Alıcı ile satıcı arasındaki ilişki genellikle satım akdidir. Bunun dışındaki sözleşmelere istişnaen rastlanılmaktadır, Akreditif amiri ile amir banka arasındaki ilişkinin istisna sözleşmesi veya vekalet sözleşmesi olduğu yolunda ortaya atılan görüşlerden vekalet sözleşmesinin bu ilişkiye daha uygun olduğunu düşünüyoruz, Muhabir banka, amir bankanın yardımcı kişisidir görüşüne biz de katılmaktayız. Bankalar İle lehdar arasındaki ilişki ise doktrinde genel kabul gören ve bizim de katıldığımız görüşe göre mücerret bor vaadidir.131 Temel ilişkide yer alan akreditif şartı nedeniyle, kendi ülkesinde bulunan bir bankaya müracaat eden alıcı, akreditifi açtırır ve akreditif amiri sıfatım alır. Alıcının, bankaya başvururken doldurduğu forma mevzuatımızda akreditif talimatı ismi verilmektedir. Bu talimatta akreditife ilişkin bütün şartlar hükme bağlanır. Böylelikle alıcı ile banka arasında akreditif sözleşmesi kurulmuş olur. Alıcının akreditifi açtırması ile başlayan ilişkinin amacına ulaşabilmesi yani semenin ödenmesi, bu durumdan lehdann haberdar edilmesine bağlıdır. Amir bankanın, satıcının ülkesinde şubesinin bulunmaması durumunda, satıcının ülkesinde bulunan bir başka banka ihbar işlemi için ilişkiye katılır. Akreditif yoluyla ödemenin kararlaştırılması taraflara çeşitli borçlar yüklemektedir. Satıcının alıcıya karşı borçlan, semeni alıcıdan talep edememek ve ifa yerini tutan edime rıza göstermek. Buna karşılık akreditifi zamanında ve uygun şartlarda açtırmak ise alıcının borcunu teşkil eder. Akreditif amiri ile amir banka arasındaki ilişkide tarafların yüklendiği borçları şu şekilde sıralamak mümkündür: Akreditif konusu bedelin ödenmesi, belgelerin teslim alınması, komisyon ve masrafların karşılanması akreditif amirinin borçlarıdır. Akreditifin açılması ve belgelerin incelenmesi de amir bankanın borçlandır. Amir banka ile muhabir banka arasındaki ilişkide amir bankanın borçlan, muhabir bankanın yapmış olduğu ödemelerden dolayı bu bankayı reimburse etmek ve aracılık hizmeti dolayısıyla hak kazandığı komisyon ücretini karşılamak, muhabir bankanın borçlan ise akreditif talimatının icrası ve belgelerin incelenmesidir. Akreditif şartlannda belirlenen ilkelere uygun belgeleri ibraz eden lehdara, yapılan inceleme sonucu akreditif bedelinin banka tarafından ödenmesi bankalar ile lehdar arasındaki ilişkinin esasım teşkil eder. Akreditif, görüldüğünde, ertelenmiş, poliçe kabulü yoluyla ve iştira yoluyla olmak üzere dört şekilde ifa edilir. Akreditif talimatında belirlenen bütün belgeler, akreditifin zorunlu unsuru olan vade tarihinden önce veya en geç vade tarihinde ibraz edilmek zorundadır. Belgelerin vade içinde olmak koşuluyla çalışma saatlerinde ibraz edilmesi gerekmektedir. Akreditif metninde vade tarihine ilişkin herhangi bir hükmün olmaması halinde, malların şevkinden itibaren en geç 21 gün içinde belgelerin ibraz edilmesi gerekmektedir. Mücbir sebepler vadeleri uzatmamaktadır. Lehdann ödemeye, vade ödeme yükümlülüğüne girmeye, poliçe kabul etmeye veya iştirada bulunmaya yetkili kılınmış bankadan veya serbestçe iştira edilebilir nitelikteki bir akreditifte devreden banka olarak açıkça yetkili kılınmış bir bankadan bu akreditifi kısmen veya tamamen bir veya birden fazla lehdann kullanımına hazır hale getirmesini isteyebileceği akreditife, devredilebilir akreditif denir. Bu devir işleminin hukukî niteliği konusunda, alacağın devir ve temliki, borcun nakli, havalenin devri, soyut borç vaadi, devir anlaşması, yenileme ve vekalet ile havale kanşımı bir132 sözleşme olduğu konusunda çeşitli görüşler ortaya atılmıştır, Bu görüşlerden yenilemenin, devir işlemini daha iyi yansıttığı kanısındayız. Akreditifin devredilebilmeşi akreditif metninde bu yönde bir kaydın (devredilebilir) bulunması şartına bağlıdır. Aksi takdirde akreditif devredilemez. Ayrıca lehdann devir talebi üzerine bu işlemle yükümlü bankanın onayı gerekmektedir, Akreditif ilişkisinde lehdann, akreditif alacağını amir banka ve/veya teyit bankasının onayına gerek kalmaksızın üçüncü kişilere devredebilme hakkım kullanmasına akreditif alacağının temliki denir. Akreditif devri ile akreditif alacağının temliki birbirine kanştınlmaması gereken iki farklı müessesedir. Sadece devredilebilir bir akreditif devredilebilirken, bütün akreditif alacakları temlik edilebilir. Akreditifi devralan lehdar sıfatına sahip olur ancak akreditif alacağını temlik alan bu sıfata sahip olmaz. Amir banka ve/veya teyit bankası ve lehdann onaylan olmaksızın akreditif değiştirilemez. Akreditifin iştirası mümkün değildir; ancak poliçelerin veya belgelerin iştirası söz konusu olabilir. Akreditifin serbest iştira edilebilir veya sınırlı iştira edilebilir olması doğal olarak, iştiraya yetkili bankaların değişmesine neden olmaktadır. Akreditif işlemi, taraflarından herhangi birisinin iflas etmesinden farklı şekillerde etkilenir. Akreditif açılmadan önce akreditif amirinin iflas etmesi amir banka ile aralanndaki vekalet ilişkisinin son bulmasına neden olur, akreditif açıldıktan sonra amirin iflas etmesi vekalet ilişkisini etkilemez. Temel ilişkide yer alan akreditif şartının yerine getirilmesinden önce lehdann iflas etmesi halinde akreditif amiri iflas idaresinden teminat verilmesini talep eder, Amir banka ve/veya teyit bankasının sorumlulukları, lehdann iflas etmesi nedeniyle doğrudan etkilenmez. Amir bankanın iflas etmesi halinde lehdann, akreditif alacağını iflas idaresine kaydettirmekten başka bir şansı yoktur, İflas eden görevli banka ile amir banka arasındaki vekalet ilişkisi iflas nedeniyle; aksi öngörülmemişse veya işin niteliği gerektirmiyorsa sona erer. Akreditifi teyit etmeden önce iflas eden teyit bankası ile amir banka arasındaki vekalet sözleşmesi, iflas nedeniyle sona erer. Kanunun emredici hükümlerine, ahlak ve adaba veya kişilik haklarına aykınhk teşkil eden akreditif sözleşmesi mutlak butlanla hükümsüz sayılır. Dönülemez bir akreditif, amir bankanın ve/veya teyit bankasının ve lehdann mutabakattan olmadan iptal edilemez. Bütün akreditifler, kendi metinlerinde bulunması zorunlu bir unsur olan vade tarihlerinin sonuna kadar geçerliliklerini sürdürürler. T «^îsf-flfS RfJSIS
Özet (Çeviri)
127 SUMMARY International commerce has been growing up with developing technology in the last century. In such trades parties who are not being located at the same place causes some difficulties of simultaneous fulfilment. For this reason, tradesmen have found various techniques of payment. Documentary credits can also be named as one of them. The buyer applies to a bank in his/her own country, because of the documentary credits condition in the basic relation, especially in sales contracts. The bank itself advises documentary credits to the seller if it has a branch in the country of the seller otherwise; another appropriate bank interferes the bank. The parties of this relation are; the applicant for the credit (buyer), the issuing bank (the bank in the buyer's country), advising bank (the bank in the seller's country) and beneficiary (seller). Documentary credits which is not regulated by the legalities in most countries, has arisen as a results of the needs of the practice. Performing the credit according to the rules of custom, had caused some non standard practices and conflicts. In order to prevent these non standard practices and to be fair, International Chamber of Commerce (ICC) has adopted the Uniform Customs and Practice for Documentary Credits (UCP). In every country the credit procedures have being proceeded in accordance with these rules. Legal characteristic of this four sided relation between the applicant for credit, issuing bank, advising bank and beneficiary is its being constructed out of more than one independent contract. The relation between applicant and issuing bank is agency contract, the relation between issuing bank and advising bank is assistant of performance and abstract promise of an obligation is the relation between banks (issuing bank, advising bank e.t.c.) and beneficiary. The characteristic features of the documentary credits are the following; credits, by their nature, are separate transactions from the sales or other contract(s) on which they may be based and banks are in no way concerned with or bound by such contract(s), even if any reference whatsoever to such contract(s) is included in the credit, in credit operations all parties concerned deal in documents, and not in goods, services and/or performance to which the documents may relate, a beneficiary can in no case avail him/herself of the contractual relationship existing between the banks or between the applicant for the credit and issuing bank, banks are responsible for the examination of the documents. The banks make a payment to the beneficiary who presents stipulated documents, provided that the terms and conditions of the credit are complied with.128 We can divide documentary credits into two main parts as general types and special types. The general types are revocable or irrevocable credit and that can also be divided in to two types as non confirming or confirming irrevocable credit. And special types are transferable or non transferable credit, back to back credit, red clause credit, green clause credit, revolving credit, standby credit, types according to its payment form; credit that should be paid when seen or credit with bills of exchange and that can also be divided in to two types as acceptance credit or negotiation credit.
Benzer Tezler
- Akreditifte blokzinciri ve akıllı sözleşmelerin uygulanabilirliğinin hukuki açıdan değerlendirilmesi
Legal assessments of applicability of blockchain and smart contracts in the letter of credit
ZEYNEP ÖZKAN
- Uluslararası ticarette ödeme şekilleri ve Türk bankacılık sisteminde akreditif uygulamaları
Payment styles in international commerce and acreditive implementations in Turkish Banking system
MUALLA BOZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BankacılıkDokuz Eylül Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. LALE ALKINOĞLU
- Akreditif uygulamalarında tarafların karşılaştıkları riskler ve bir banka uygulaması
Risks in the letter of credit and a bank practice
ÖZGÜN DİBA TAŞDEMİR