Okuduğunu anlama becerisinin geliştirilmesinde metin kullanımı ve yeni nesil sorular
Text usage and new generation questions in developing reading comprehension skills
- Tez No: 814424
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NESLİHAN KARAKUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Okuduğunu anlama becerisi, Türkçe ders kitapları, öğretmen görüşleri, eylem araştırması, Reading comprehension skills, Turkish textbooks, teacher opinions, action research
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 394
Özet
Türkçe dersi bilgi aktarımından ziyade beceri kazandırmayı amaçlayan bir derstir. Bu derste kazandırılması hedeflenen becerilerden biri de okuma becerisidir. Okuma becerisi aynı zamanda okuduğunu anlama becerisine de temel teşkil eder. Zira okuma ile başlayan süreç anlama ile devam etmektedir. Bu çalışmanın amacı, okuduğunu anlama becerisinin gelişiminde Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin kullanımını esas alarak yeni nesil/beceri temelli sorulara yönelik ders içi etkinlik tasarımlarının uygulanmasıdır. Çalışma birbirini destekleyen üç aşamadan oluşmaktadır. Çalışmanın ilk aşamasında MEB tarafından ücretsiz olarak temin edilen ve 2021-2022 eğitim-öğretim yılında kullanılan Türkçe ders kitaplarında yer alan metinler incelenmiştir. Doküman analizi ile bu metinlerin tasnifi, tür dağılımı, Türkçe dersi öğretim programına uygunluğu ele alınmıştır. Metin türü dağılımı, okuduğunu anlama becerisine ilişkin etkinlikler analiz edilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında ise okuduğunu anlama becerisinin gelişimine ve bu süreçte kullanılan metinlere yönelik öğretmen görüşlerine yer verilmiştir. Ders kitabındaki metinlere, metinsellik ölçütlerine ve metindilbilimsel yaklaşıma göre öğretmenlerin değerlendirmeleri analiz edilmiştir. Bu analizler ışığında yapılan sınıflandırmalar ile metinlerin beceri kazandırma sürecine uygunluğu, içerik açısından yeterliliği, etkinlikler açısından verimliliği değerlendirilmiştir. Öğrenci ve öğretmenler için birincil ders kaynağı olan ders kitaplarının anlama ve yorumlamaya uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Kitapların Türkçe dersinin temel amaç ve hedeflerini yansıtma düzeyi ve etkinlik süreçlerinin bu amaca ne aşamada hizmet ettiği ortaya konulmuştur. Çalışmada aynı zamanda Türkçe ders kitaplarının, kitapta yer alan metinlerin ve bu metinlere bağlı etkinliklerin yeterlilikleri değerlendirilmiştir. Türkçe dersinin sistemli bir şekilde yürütülmesi için en önemli kaynak olan ders kitapları öğrencilerin motivasyon düzeylerini etkilemektedir. Bu kitapların; öğrencilerin derse olan ilgisini arttırması, öğrenmeyi kolaylaştırması, zengin ve nitelikli olması gerekmektedir. Ders kitaplarının aynı zamanda öğretme/öğrenme sürecinde öğretmene kolaylık sağlaması beklenmektedir. Öğretmenin rehberlik edeceği bu süreçte nitelikli ve zengin içeriklerle hazırlanmış ders kitaplarının temel dil becerilerinin ve bu bağlamda okuduğunu anlama becerisinin gelişiminde katkı sağlaması gerekmektedir. Çalışmanın üçüncü aşaması Türkçe ders kitapları ve öğretmen görüşleri doğrultusunda şekillendirilen eylem araştırması olarak yapılandırılmıştır. Bu süreçte temel amaç Türkçe ders kitaplarına ve Türkçe öğretmenlerinden elde edilen görüşlere dayandırılarak kurgulanan yeni nesil ders içerikleri ile okuduğunu anlama becerisinin geliştirilmesidir. Eylem araştırması süreci Manisa ili Salihli ilçesinde bir devlet okulunda sekiz haftalık eylem planı çerçevesinde sürdürülmüştür. Eylem araştırmasına dahil edilen odak grup; yabancı dil ağırlıklı sınıfta öğrenim gören 20 kız 14 erkek öğrenciden oluşmaktadır. 7. Sınıfta öğrenim gören bu öğrenciler Türkçe Dersi Öğretim Programı (2019) doğrultusunda planlanan eylem araştırması sürecinde onam formları alınarak katılımcı olarak yer almışlardır. Ders kitapları, öğretmen görüşleri ve merkezî sınavlar ekseninde tespit edilen konu başlıkları; kavram haritaları, O-ABİDE (Okuduğunu Anlama Becerisi İçin Ders Etkinlikleri) çalışma yaprakları ile tasarlanan ders içi etkinlik tasarımları ile odak gruba uygulanmıştır. Süreçte farklı veri toplama araçları -yansıtıcı günlük, araştırmacı günlüğü, araştırmacı gözlem notları, okuduğunu anlama becerileri değerlendirme formları, öğrenci görüşmeleri- ile elde edilen veriler analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda Türkçe ders kitaplarının okuduğunu anlama becerileri kapsamında metin/etkinlik süreçleri dikkate alındığında yeterli olmadığı, yeni nesil veya beceri temelli soru olarak ifade edilen etkinlikler noktasında zenginleştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen görüşlerinde de ders kitaplarının niteliğinin geliştirilmesi, içeriklerinin temel dil becerilerinin kazandırılması sürecine katkı sağlayacak nitelikte olması yönünde sonuçlar elde edilmiştir. Eylem araştırması sürecinde yeni nesil ders içi etkinlik tasarımları ile okuduğunu anlama becerisinin geliştirilmesine katkı sağlanabildiği sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin bu süreçteki değerlendirmeleri ve araştırmacı değerlendirmeleri de aynı doğrultudadır. Türkçe ders kitaplarının, kitaplarda yer alan metin ve etkinliklerin yeni nesil/beceri temelli süreçlere uygun şekilde hazırlanması; Türkçe öğretmenlerinin de farklı öğretim yöntemleri kullanarak bunları desteklemesi ile okuduğunu anlama becerisinin geliştirilebileceği değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
Turkish lesson is a lesson that aims to gain skills rather than transferring knowledge. One of the skills aimed to be gained in this course is reading skill. Reading skill is also the basis of reading comprehension skill. Because the process that starts with reading continues with comprehension. The aim of this study is to implement in-class activity designs for new generation / skill-based questions based on the use of texts in Turkish textbooks in the development of reading comprehension skills. The study consists of three stages that support each other. In the first stage of the study, the texts in the Turkish textbooks provided free of charge by MEB and used in the 2021-2022 academic year were analysed. Through document analysis, the classification, genre distribution and suitability of these texts to the Turkish curriculum were examined. Text type distribution and activities related to reading comprehension skills were analysed. In the second stage of the study, teacher opinions on the development of reading comprehension skills and the texts used in this process were included. Teachers' evaluations were analysed according to the texts in the textbook, textuality criteria and textlinguistic approach. With the classifications made in the light of these analyses, the suitability of the texts to the skill acquisition process, their adequacy in terms of content, and their efficiency in terms of activities were evaluated. It was tried to determine whether the textbooks, which are the primary course resources for students and teachers, were prepared in accordance with comprehension and interpretation. The level of the textbooks reflecting the basic aims and objectives of the Turkish course and the extent to which the activity processes serve this purpose were revealed. The study also evaluated the adequacy of the Turkish textbooks, the texts in the textbooks and the activities related to these texts. Textbooks, which are the most important source for the systematic execution of the Turkish lesson, affect the motivation levels of the students. These books should increase students' interest in the lesson, facilitate learning, and be rich and qualified. Textbooks are also expected to provide convenience for the teacher in the teaching/learning process. In this process that the teacher will guide, textbooks prepared with qualified and rich content should contribute to the development of basic language skills and reading comprehension skills in this context. The third stage of the study was structured as action research shaped in line with the Turkish textbooks and teachers' opinions. In this process, the main purpose is to develop reading comprehension skills with the new generation course contents designed based on the Turkish textbooks and the opinions obtained from Turkish teachers. The action research process was carried out in a public school in Salihli district of Manisa province within the framework of an eight-week action plan. The focus group included in the action research consisted of 20 female and 14 male students studying in a foreign language-oriented class. These 7th grade students took part as participants in the action research process planned in line with the Turkish Language Teaching Programme (2019) by taking their consent forms. The topics determined on the axis of textbooks, teacher opinions and central exams were applied to the focus group with in-class activity designs designed with concept maps, O-ABİDE (Course Activities for Reading Comprehension Skills) worksheets. The data obtained through different data collection tools -reflective diary, researcher diary, researcher observation notes, reading comprehension skills assessment forms, student interviews- were analysed. As a result of the research, it was concluded that Turkish textbooks are not sufficient when text/activity processes are taken into consideration within the scope of reading comprehension skills, and they should be enriched in terms of activities expressed as new generation or skill-based questions. In teachers' opinions, it was concluded that the quality of textbooks should be improved and their content should contribute to the process of gaining basic language skills. In the action research process, it was concluded that new generation in-class activity designs could contribute to the development of reading comprehension skills. Students' evaluations and researchers' evaluations in this process are in the same direction. It is evaluated that reading comprehension skills can be improved by preparing Turkish textbooks, texts and activities in the textbooks in accordance with the new generation / skill-based processes and by supporting them by using different teaching methods by Turkish teachers.
Benzer Tezler
- Empowering learner autonomy for developing writing skills through ai-enhanced reflective journals
Yapay zekâ destekli yansıtıcı günlükler aracılığıyla yazma becerilerinin geliştirilmesi için öğrenen özerkliğinin güçlendirilmesi
SENA KÖNEZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ AYDIN
- A comparative study of critical thinking strategies in reading in Mongolia and Turkey
Moğolistan ve Türkiye'deki okuma derslerinde eleştirel düşünme stratejilerinin karşılaştırılması
CHİMEDLKHAM ERDENEBAATAR
Doktora
İngilizce
2017
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA HARPUTLU
- Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi'nde klasik edebî metinlerin kullanımı ve Samipaşazade Sezai'nin 'Kediler' adlı hikâyesinin B1 seviyesine göre sadeleştirilmesi
Using classical literary works at teaching Turkish as a foreign language and simplification literary work of the Samipaşazade Sezai's story named 'Kediler' for B1 level
SİBEL ÜNLÜTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEVENT ALİ ÇANAKLI
- Okuduğunu anlama stratejilerinin farklı okuma düzeyindeki öğrencilerin okuduğunu anlama ve bilişsel farkındalık becerilerine etkisi
The effect of reading comprehension strategies on the reading comprehension and cognitive awareness skills of different reading levels
ERHAN ÇAPOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPASLAN OKUR
- Zihinsel engelli öğrencilerin okuduğunu anlama becerisinde okuma öncesi, sırası ve sonrasında uygulanan okuduğunu anlama tekniklerinin etkililiklerinin karşılaştırılması
Comparing the effectivenes of before, while and after reading tecniques in improving story comprehension of students with mental retardation
ÖZGÜL GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiÖzel Eğitim Bölümü
DOÇ. DR. EMİNE RÜYA GÜZEL ÖZMEN