Türkiye'de yapılan Bizans arkeolojisi çalışmalarında metod ve kuram sorunu
Methodological and theorotical problems of Byzans archeology in Turkey
- Tez No: 81960
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. GÜRSEL ERSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Antropoloji, Arkeoloji, Anthropology, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
ÖZET Türkiye'de Bizans uygarlığı alanında yapılan çalışmalarda belirgin sorunlar yaşanmaktadır. Bunların ilki, Bizans uygarlığının aydınlatılması için yapılan çalışmaların hangi bilim dalı çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiğidir. 1940'h yıllarda yerleşen arkeoloji ve takip eden dönemlerde kabul gören sanat tarihi gelenekleri çerçevesinde Bizans uygarlığı çalışmaları, sanat tarihi bilim dalı içeriğine yarleştirilmiştir. Ancak, tüm dünyada gelişim doğrultusunda bir değişim sergileyen her iki bilim dalı arasındaki kesin ayrımlar kalktıkça, Bizans uygarlığı çalışmaları da yeni bir alan olarak ortaya çıkan orta çağ arkeolojisi dahilinde de ele alınmaya başlanmıştır. 1940'lı yıllarda Batılı ülkelerde Bizans çalışmalarında farklı yaklaşımlar denenmeye çalışılırken (Maguire 1998: 30), Türkiye'de Bizans çalışmaları henüz tasarlanma aşamasındadır. Bu değişimi, geç oluşturulması ve uygulanması yüzünden henüz yakalayamayan Bizans uygarlığı çalışmaları, Türkiye'de halen yoğun bir eğilimle kullandığı çalışma yöntemleri ve malzemesinin niteliğine dayandırılarak sanat tarihi bilim dalı içerisinde değerlendirilmektedir. Ancak son yıllarda, Türkiye'de de bu yaklaşımın çok da sağlıklı olmadığını kanıtlayan arazi çalışmaları önemli isimler tarafından gerçekleştirilmiştir. Bizans uygarlığı çalışmalarında yaşanan diğer önemli sorun ise, çalışma tekniği açısından oldukça ciddi ve tutarlı uygulamalar yapılsa da, tekniği de kapsayan metodolojik yaklaşımların teorik eksikliğidir. Siyasi-ideolojik nedenlerden dolayı gereksinim duyulan arkeoloji ve daha sonra da sanat tarihi bilim dallan, ülkemizdeuygulanmaya başlanırken bilim adamı eksikliği, adayların yurt dışı eğitimi alması ile giderilmiştir. 20. yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren dış ülkelere eğitimleri için gönderilen bilim adamları ve/veya adayları, Alman Romantizmi'ni ve eğitim gördükleri ülkelerde arkeoloji alanında hakim olan pozitivist geleneği de beraberlerinde getirmişlerdir. Bu etkenlere ve arkeoloji ile sanat tarihi bilimlerine atfedilen öneme bağlı olarak, her iki bilim dalı da gelişimlerini tam anlamıyla sürdürememişlerdir. Bu nedenle 20. yüzyılın başlarında yerleşen pozitifist gelenek köklü bir şekilde devam edegelmiş ve çalışmalar nitelik açısından yoğun olarak analitik ve deskriptif bir hal almıştır. Arkeoloji ve sanat tarihi bilim dallarında yaşanan bu sorunlar, sanat tarihi bünyesinde düşünülen Bizans uygarlığı çalışmalarını da etkilemiş, çalışma tekniği kapsamında bulunması gereken envanterleme çalışmalarını ön plana çıkararak, insan ürünü olan maddi kültür varlıklarının tanımlanabilmesi için gerekli olan soyutlamayı eksik kılmıştır. Ancak bir bilimsel çalışmada soyutlama yapılabilmesi için o çalışmanın teorik bir zemini olması gerekmektedir. Bizans uygarlığı çalışmalarındaki bu eksik ise kuramsızlaştırılmış metodolojik yaklaşımlardan kaynaklanmaktadır. Söz konusu sorun, iki uçludur. Çünkü bu kuramsızlaşma araştırmanın sorununu oluşturmaya yönelik olduğu gibi, çalışmanın hipotezini şekillendiren felsefî zeminiyle de ilgilidir.
Özet (Çeviri)
m SUMMARY In Turkey, there are some serious problems in the studuies conducted in the field of Byztantine Civilization. The first one is releated to the discipline in which one can conduct a study on the Byzantine Civilization. Under the tradition of history of art and archaeology, the studies on the Byzantine Civilization have been conducted within the framework of history of art since the beginning of the 1940's. On the other hand, as clear-cut distinctions between these two disciplines disappear, in the west, the studies on the Byzantine Civilization have started to take place within the field of middle age archaeology which appeared as a new field. While the studies on the Byzantine Civilization were applying new approachas during the 1940's (Maguire, 1998: 30), the studuies in Turkey were still underdeveloped. Today, the studies on the Byzantine archaeology in Turkey have not been able to adapt to new aproaches due to its relatively short history. Although the studies on the Byzantine archaeology have not officially been accepted within the discipline of archaeology, in Turkey, the recent archaeological excavations on the Byzantine Civilization falsified the traditional belief that the achaeological techniques could not be applied within the studies on the Byzantine archaeology. The other problem in the studies on the Byzantine civilization is the lack of theoretical structure in the methodological perspectives. In Turkey, the disciplines of archaeology and the history of art have appeared as academic departmental studies due to political and ideological reasons. Future candidates for required academicIV posts have been sent to European universities to Ml fill the lack of the academic staff for these fresh departments. When these students came back, they carried the pozitivist tradition together with the German romanticism. The pozitifist tradition established in the 1940' s has continiued in a coservative fashion since then and studies have methodologicaly become analitical and descriptive. Therefore, necessary abstractions have not been realised. However, in order to make an abstraction in a study that study requires a theoretical basis. Such a lack in Byzantine studies arises from methodological approchas which are nontheorotical
Benzer Tezler
- The establishment of art history as a discipline in Turkish universities (1870s-1960s)
Sanat tarihinin bir disiplin olarak Türkiye'deki üniversitelerde kuruluşu (1870'ler-1960'lar)
VERDA BİNGÖL
Doktora
İngilizce
2023
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ
- Koruma amaçlı imar planlarının etkinliği: Samsun, İlkadım ilçesi koruma amaçlı imar planları üzerine bir değerlendirme
The efficiency of conservation development plan: A review of conservation development plans in Ilkadim province, Samsun
AHSEN SOYER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM ERDEM ERBAŞ
- Ernest Mamboury ve İstanbul kent kimliğine katkıları
Ernest Mamboury and his contributions to Istanbul urban identity
ZEHRA ZEYNEP EDREMİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiKadir Has ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YONCA ERKAN KÖSEBAY
- Tarihi eserlerin fotoğraflanması (erken fotoğrafçılık dönemi: 1839-1899)
The photography of the historical monuments early photography period (1839-1899)
NEVİN AZAKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiFotoğraf Ana Sanat Dalı
PROF. BARBAROS GÜRSEL
- The effects of earthquakes in antioch and its vicinity: Evidence of repair, rebuilding and urban reorganization between the fourth and thirteenth centuries
Antakya ve çevresinde meydana gelen depremlerin etkileri: 4. ve 13. yüzyıllar arasında yapılan tadilat, yeniden yapılandırma ve kentsel düzenleme faaliyetleri
MEVLÜDE BAKIR
Doktora
İngilizce
2022
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ
PROF. DR. NEFİSE NEVRA NECİPOĞLU