Kars/Sarıkamış halk hekimliği halk baytarlığı ve halk inanışları
Kars/Sarıkamıs folk medicine folk veterinary medicine and folk beliefs
- Tez No: 827481
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ADEM BALKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kafkas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Bilim (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Halk hekimliği, halkın geçmişten günümüze kendi edindiği tecrübe ve birikimlerine dayanarak çeşitli hastalıkları tedavi etme biçimidir. Kökeni çok eskilere dayanıp hayatın her dalında kendine yer bulmuştur. Tez çalışmasında Kars ili Sarıkamış ilçesi ve ilçeye bağlı 37 köyden halk hekimliğine ait adet, inanış ve uygulamalar araştırılmıştır. Araştırma 61 kadın 12 erkek olmak üzere 73 kaynak kişi ile yüz yüze yapılan görüşmelerden sonra elde edilen bilgiler derlenmiştir. Köylerde sınıkçı, ebe, efsuncu, hoca gibi ocaklıların yanı sıra bölgenin kültürel değerini bilen toplumun her kesiminden değişik kültür ve eğitim seviyesindeki kişilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmaya bilgileri ile katkı sağlayan kaynak kişilerin yaş ortalamaları 40 üstü ve 90 yaş gruplarını içermektedir. Merkezde yapılan saha çalışmasında kaynak kişilerin daha çok kadınlardan oluştuğu ayrıca halk hekimliği alanında uzman sadece 11 erkek kaynak kişi tespit edilebilmiştir. Kaynak kişilerin eğitim durumları göz önüne alındığında bir kısmının okula hiç gitmediği çoğunun ise ilkokul mezunu olduğu görülmüştür. Kaynak kişiler arasında yalnızca ortaokul ve liseye giden birer kişi mevcuttur. İlçenin kimi köylerinde Türkçe bilmeyen kaynak kişilerden alınan bilgiler için aynı yöreden bu dilleri bilen kişilerden yardım alınmıştır. Kars Sarıkamış'ın kırsal bir bölge olması ve çoğu imkanların kısıtlı kalması yöre halkının var olan imkanlar ve daha önce kendilerine aktarılan çeşitli uygulamaları değerlendirerek kullandıkları anlaşılmaktadır. Bölgede coğrafya, tarih, din, sosyoloji, gelenek ve göreneklerle şekillenen halk hekimliği pratiklerinin zenginliği tespit edilmiş ve çıkan veriler sınıflandırılarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Altı bölümden oluşan çalışmanın giriş bölümünde araştırmanın konusu amacı, kapsam ve sınırı, kullanılan yöntemler, konu ile ilgili yapılan çalışmalar ile Sarıkamış'ın coğrafi özellikleri ve tarihçesi hakkında bilgiler işlenmiştir. Birinci bölümde halk hekimliğinin gelişimi ve genel kavramlar ele alınırken ikinci bölümde, Sarıkamış halk hekimliği ve uygulamaları; üçüncü bölümde, doğum ve çocukla ilgili halk hekimliği uygulamaları; dördüncü bölümde halk hekimliği insana yönelik hastalık ve hastalıkların iyileştirilmesi; beşinci bölümde, iyileştirmede kullanılan yöresel bitkiler ile altıncı bölümde hayvanlarla ilgili hastalıklar ve bunların iyileştirilmesinde kullanılan veriler işlenmiştir. Araştırmanın sahadan çıkan bilgiler doğrultusunda çalışma değerlendirilerek sonuçlandırılmıştır. Kaynak kişilerin detaylı bilgilerini içeren liste ile ayrıca halk hekimliğinde önemli ocaklılar, yöredeki tedavide kullanılan otlar ve iyileşmek için gidilen kutsal mekanların fotoğrafları ile çalışmaya görsel olarak da katkı sağlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Folk medicine is a way of treating various diseases based on the experience and accumulation of the people from past to present. Its origin goes back to ancient times and it has found its place in every branch of life. In the thesis study, the customs, beliefs and practices of folk medicine from the Sarıkamış district of Kars province and 37 villages of the district were investigated. The research was compiled after face-to-face interviews with 73 source persons, consisiting of 61 women and 12 men. In the villages, in addition to quarries such as bonesetters, midwives, magicians, hodjas, it was tried to reach people of different cultural and educational levels from all segments of the society who know the cultural value of the region. The average age of the source persons who contributed to the research with their information includes the age groups over 40 and 90. In the field study conducted at the center, it was possible to identify only 11 male source persons who were experts in the field of folk medicine, and that the source persons were mostly women. Considering the educational status of the source persons, it was seen that some of them never went to school and most of them were primary school graduates. Among the source persons, there is only one person who goes to middle school and one person who goes to high school. In some villages of the district, help was obtained from people who know these languages from the same region for the information received from source people who do not speak Turkish. It is understood that Kars Sarıkamış is a rural region and most of the opportunities are limited, and the local people use the existing opportunities and various practices transferred to them before. The richness of folk medicine practices shaped by geography, history, religion, sociology, traditions and customs in the region was determined and the resulting data were classified and evaluated. In the introductory section of the six-section study, the subject, purpose, scope and limit of the research, the methods used, the studies on the subject, the geographical features and history of Sarıkamış were discussed. In the first section, the development of folk medicine and general concepts are discussed, while in the second section, Sarıkamış folk medicine and its practices, in the third section, folk medicine practices related to childbirth and child, in the fourth section, folk medicine is the cure of diseases and diseases for humans, in the fifth section, the local plants used in the healing and in the sixth section, the diseases related to animals and the data used in their cure are discussed. In line with the information obtained from the field of the research, the study was evaluated and concluded. With the list containing detailed information of the source persons, it was also visually contributed to the study with photographs of important quarries in folk medicine, herbs used in the treatment in the region and sacred places visited for healing.
Benzer Tezler
- Советско-турецкие отношения на кавказе в 1918-1923 гг.
Kafkasya'da 1918-1923 yıllarında Sovyet-Türk münasebetleri
MUSTAFA ÖZTÜRK
Doktora
Rusça
2010
Uluslararası İlişkilerSaint-Petersburg State University (Sankt-Peterburgskij Gosudarstvennyj Universitet)Tarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ANDREY YURİEVİÇ PAVLOV
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş sürecinde Doğu Anadolu Bölgesi'nde Merkez-çevre ilişkileri (1914-1923)
Center-periphery reletion in Eastern Anatolia during transition from Ottoman Empire to the Repuclic Of Turkey (1914-1923)
DİLEK AKGÜMÜŞ
- Sarıkamış harekatı'nın toplumsal bellekteki izdüşümleri
Collective memory projections of sarikamiş operation
FERYA ÇALIŞ ERSÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA AHSEN TURAN
- Mustafa Aydın'ın haytı, sanatı ve şiirleri
Life, art and poetry of Mustafa Aydın
DEMET ALTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHSEN TURAN
- Kars Sarıkamış Bayraktepe (Cıbıltepe)'nin kış turizmi açısından değerlendirilmesi
Evaluation of Kars Sarıkamış Bayraktepe (Cıbıltepe) in terms of winter tourism
ERZEM KARAÇOR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TurizmSelçuk ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GAMZE TEMİZEL