Gruplar arası süreçlerde ahlakın rolü: Grup ilişkileri ve davranışları bakımından incelenmesi
The role of morality in intergroup processes: Investigation in terms of group relations and behaviors
- Tez No: 830445
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİM CESUR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Farklı ahlaki bağlamların kabul etme temelli ve katlanma temelli tolerans anlayışına ve gruplar arası tehdit ile olan ilişkisine odaklanan bu tez çalışması iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada Hjerm ve diğerlerinin (2020) kabul etme temelli olarak kavramsallaştırdığı modern tolerans ölçeğinin Türkçe versiyonunun ve araştırmacı tarafından adapte edilen grup spesifik halinin geçerliliğinin ve güvenirliğinin incelenmesi ve katlanma temelli tolerans anlayışına dayanan bir tolerans ölçeği geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Belirtilen ölçekler Çalışma 1'de (N= 266) açımlayıcı, Çalışma 2a'da (N= 286) ise doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur. Sonuçlar, Hjerm ve diğerlerinin (2020) modern tolerans ölçeğinin grup spesifik olarak daha iyi uyum sağladığını göstermiştir. Analizler, grup spesifik modern tolerans ölçeğinin özgün ölçeğe benzer şekilde üç faktörlü yapıya dağıldığını göstermektedir. Katlanma temelli tolerans ölçeği ise yedi maddeli ve iki faktörlü yapısı ile gerekli uyum değerlerini sağlamaktadır. Ayrıca ölçeklerin geçerlik kontrolü için sosyal mesafe, göçmenlik karşıtı tutumlar, gruplar arası tehdit, gruplar arası kaygı, dış grup tutumları, yaklaşma ve kaçınma eğilimleri, cinsiyetçilik, eşcinsellikle ilgili tutumlar ve refah devletine destek gibi faktörlerle ilişkisi incelenmiştir. Sonuçlar, hoşgörü arttıkça sosyal mesafe, yabancı karşıtı tutumlar, gruplar arası tehdit ve kaygı ile kaçınmanın azaldığını, pozitif dış grup tutumlarının ve Suriyelilere yönelik davranışsal yaklaşma eğilimlerinin arttığını göstermiştir. Geçerlik çalışmaları da modern tolerans ölçeğinin grup spesifik halinin daha uygun olduğunu göstermektedir. Çalışma 2b olarak geçerlik çalışması yapılan tolerans ölçümleri ile farklı ahlaki temellerin ilişkisi incelenmiş ve bu ilişkide de gruplar arası tehdit türlerinin aracı rolüne bakılmıştır. Analizler katlanma temelli ve kabul etme temelli toleransın benzer ahlaki temellerle ilişkili olduğunu, bağlayıcı temellerin toleransı azaltırken, bireyselleştirici temellerin toleransı arttırdığını göstermiştir. Modern toleransta güvenlik ve sembolik tehdidin, katlanma temelli toleransta ise sadece sembolik tehdidin toleransı zayıflatmada aracı etkisi görülmüştür. Çalışma 3'te (N= 469), farklı ahlaki bağlamlar ve gruplar arası tolerans arasındaki ilişkisel veriler deneysel desende test edilmek istenmiş ve farklı ahlaki bağlamların manipülasyonunun farklı tolerans kavramları ve tehdit üzerinde bir farklılığa yol açıp açmayacağı incelenmiştir. Sonuçlar modern tolerans kavramında bakım verme ve otorite temelinde toleransın yüksek olduğunu, sadakat temelinde de tolerans seviyelerinin düştüğünü göstermektedir. Katlanma temelli toleransta da bakım verme ve sadakat temelinin benzer etkisi gözlenebilmektedir. Deneysel çalışma sonuçları bakım verme temelinin tolerans için önemli olduğunu sadakat temelinin ise toleransı olumsuz yönde etkilediğini göstermektedir. Bu durumun iç gruba dair sadakate ilişkin olması ve tehdidin de etkilenmesi sebebiyle olduğu düşünülmektedir. Tez çalışması kapsamındaki diğer bulgular ve analiz sonuçları detaylı olarak sunulmuş ve tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis study focuses on the acceptance-based and endurance-based understanding of tolerance in different moral contexts and its relationship with intergroup threat. The study consists of two stages. In the first stage, the validity and reliability of the Turkish version of Hjerm et al.'s (2020) acceptance-based modern tolerance scale and the researcher's adapted group-specific version are examined. Additionally, the aim is to develop a tolerance scale based on the classical understanding of tolerance as forbearance and analyze its psychometric properties. The specified scales were subjected to exploratory factor analysis in Study 1 (N=266) and confirmatory factor analysis in Study 2a (N=286). The results indicate that the group-specific version of Hjerm et al.'s modern tolerance scale shows better fit. The analyses also reveal that the group-specific modern tolerance scale, similar to the original scale, is structured into three factors. The forbearance-based tolerance scale, on the other hand, demonstrates a two-factor structure with seven items and meets the required fit values. Furthermore, the relationship between the scales and factors such as social distance, anti-immigrant attitudes, intergroup threat, intergroup anxiety, outgroup attitudes, approach and avoidance tendencies, sexism, attitudes towards homosexuality, and support for the welfare state were examined for validity check. The results indicate that as tolerance increases, social distance, anti-immigrant attitudes, intergroup threat, and avoidance decrease, while positive outgroup attitudes and behavioral approach tendencies towards Syrians increase. The validity studies also support the notion that the group-specific version of the modern tolerance scale is more appropriate. In Study 2b, the relationship between tolerance measurements conducted for validity purposes and different moral foundations was examined, and the mediating role of different types of intergroup threat in this relationship was explored. The analyses demonstrate that endurance-based and acceptance-based tolerance are associated with similar moral foundations, with binding foundations reducing tolerance and individualizing foundations increasing tolerance. Security and symbolic threat are found to have a mediating effect on modern tolerance, while only symbolic threat weakens endurance-based tolerance. In Study 3 (N=469), the experimental design aimed to test relational data between different moral contexts and intergroup tolerance, and to examine whether the manipulation of different moral contexts would lead to differences in tolerance concepts and threat. The results indicate that caregiving is associated with high tolerance in the concept of modern tolerance, while loyalty leads to decreased tolerance. Similar effects of caregiving and loyalty can also be observed in endurance-based tolerance. The experimental findings suggest that caregiving is important for tolerance, while loyalty has a negative impact on tolerance. This is believed to be related to loyalty to the ingroup and its susceptibility to threat. The other findings and analysis results within the scope of the thesis study are presented and discussed in detail.
Benzer Tezler
- Cultural encounters of ethnic identities: An ethnographic study of belonging in the urban landscape of Sarajevo
Etnik kimliklerin kültürel karşılaşmaları: Saraybosna kent peyzajında aidiyete ilişkin etnografik bir çalışma
TÜLAY ZIVALI
Doktora
İngilizce
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AYATAÇ
- Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması
Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias
MAHMUT AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI
- Sanal dünyalarda etik yolculuk: Video oyunlarında ahlaki karar verme
Ethical journey in virtual worlds: Moral decision making in video games
MUHAMMED ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İletişim BilimleriBahçeşehir Üniversitesiİletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERTUĞRUL SÜNGÜ