Aşırı güven eğiliminin test edilmesi: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama
Testing the tendency to overconfidence: An application on Stock Exchange Istanbul
- Tez No: 832402
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BARIŞ AKSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Maliye, Psikoloji, Economics, Finance, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Muhasebe, Finans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Çalışmanın amacı, Borsa İstanbul'da işlem gören BİST 100, BİST Sınai ve BİST Hizmet Endeksleri üzerinden davranışsal finans teorilerinden aşırı güven eğiliminin incelenmesi ve ele alınan endeksin getiri, volatilite ve hacim verileri arasında kısa ve uzun dönemli ilişkinin varlığının tespit edilmesidir. Bu amaçla çalışmada, her endeks için 2 Ocak 2012 yılı Pazartesi günü ile 30 Aralık 2022 yılı Cuma günü olmak üzeri 11 yıllık süreçte oluşan 2899 işlem günü günlük verileri ile ele alınan endeksin aylık getiri, aylık ortalama TL işlem hacmi ve aylık volatilite değerleri üzerinden analiz yapılmıştır. Literatürde borsa yatırımcılarının aşırı güven eğilimini tespit etmeyi amaçlayan araştırmalar ele alındığında, Chuang, Lee (2006), Alsabban, Alarfaj (2020) ve Uddin, Gul, Mubarik (2021) yaptığı çalışmalarda nedensellik testi ve VAR Modeli ile getiri, işlem hacmi ve volatilite arasındaki ilişkiyi ele almışlardır. Borsa İstanbul yatırımcısının aşırı güven eğilimini araştıran çalışmalardan Korkmaz ve Çevik (2007), Otluoğlu (2009), Gaygusuzlar (2008)'ın seçtikleri yöntem ise Granger Nedensellik analizi olmuştur. Nedensellik analizi sayesinde getiri ile hacim ve volatilite arasındaki ilişki incelenmektedir. Yapılan çalışmadan literatüre benzer şekilde nedensellik analizi tercih edilmesinin yani sıra daha öncesinde kullanılan Granger Nedensellik analizinin yerine Toda Yamamoto Nedensellik analizi kullanılmıştır. Toda Yamamoto Nedensellik analizinin tercih edilmesinin bir başka sebebi ise pandemi süreci sonrasında yaşanan dalgalanmaların etkisi ile değişkenlerin aynı seviyede durağan olamayacaklarının öngörülmesidir. Toda Yamamoto Nedensellik testi farklı dereceden değişkenlerin analiz edilebildiği bir testtir. Analizin ilk aşamasında literatüre benzer şekilde endeks verileri ile nedensellik ilişkisini değerlendirmek için Toda Yamamoto Nedensellik analizi uygulanmıştır. Ele alınan üç endeks için ulaşılan ortak sonuç, endeks getiri değişkeninden endeks hacim değişkenine doğru bir nedensellik ilişkisinin olduğu belirlenmiştir. Bu durum getiri elde eden yatırımcıların, elde ettikleri getiriyi kendi kabiliyet ve yetenekleri sayesinde olduklarını düşünmelerine neden olmuş ve yatırımcının kendine olan güvenini artırmıştır. Kendine güveni artan yatırımcı daha çok işlem yaparak işlem hacminin artmasına neden olmaktadır. Ancak bu nedensellik ilişkisinin incelendiği üç endeks içinde hacim değişkeninden getiri değişkenine doğru bir nedensellik ilişkisi bulunmamaktadır. Ele alınan üç endeks için geçerli olan bir diğer sonuç ise getiri değişkeninden volatilite değişkenine doğru bir nedenselliğin bulunmamasıdır. Ancak üç endeks için volatilite değişkeninden getiri değişkenine doğru nedensellik bulunmaktadır. Bu durum, getiri değişkeninin işlem hacmi değişkeninin nedeni olduğu ancak volatilite değişkeninin nedeni olmadığı sonucuna ulaştırmaktadır. Bu duruma paralel olarak hacim değişkenin getirinin nedeni olmadığı ancak volatilitenin getirinin nedeni olduğu belirlenmiştir. Literatürde ayrışan bir diğer nokta ise aşırı güven eğilimi üzerine yapılan analizlerde borsa verileri bir bütün olarak veya bir endeks tek başına ele alınmıştır. Aynı borsada işlem gören endeksler karşılaştırmalı olarak ele alındığı bir çalışmaya henüz rastlanmamıştır. Bu yönü ile literatürdeki çalışmalardan en benzer olanı Bouteska ve Regaeig (2020) tarafından yapılan en küçük kareler yöntemi ve panel veri analizi kullanılarak sanayi ve hizmet sektöründe faaliyet gösteren ABD firmalarındaki aşırı güven eğiliminin incelendiği çalışmadır. Çalışmada Borsa İstanbul'da yer alan ve üç endeks için de tespit edilmiş olan aşırı güven eğiliminin endeksler arasında uzun ve kısa dönem ilişkisi incelenmiştir. Aşırı güven eğiliminin tespit edilmesinde kullanılan nedensellik analizinin yanı sıra farklı bir bakış açısı katarak nedensellik ilişkisi kurulan değişkenler arasında ARDL Sınır Testi uygulanmıştır. Analiz edilen modelde, getiri bağımsız değişken, volatilite ve hacim bağımlı değişkendir. Üç endeks için de kısa dönem analizinde elde edilen sonuçlar getiri değişkeni ile volatilite değişkeni arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamsız olduğu yönündendir. Bu durumun yanı sıra üç endeks için de getiri değişkeni ile hacim değişkeni istatistiksel olarak anlamlıdır. Uzun dönem için analiz sonuçları değerlendirildiğinde modelde meydana gelen dengesizlikler BİST 100 ve BİST Sınai Endeksleri için yaklaşık bir ay olarak belirlenirken BİST Hizmet Endeksi için bu süre bir ayın üzerinde olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of the study is to examine the overconfidence tendency from behavioral finance theories through BIST 100, BIST Industrials and BIST Services Indices traded in Borsa Istanbul and to determine the existence of a short and long term relationship between the return, volatility and volume data of the index. For this purpose, the study analyzed the monthly return, monthly average TL trading volume and monthly volatility values of the index with 2899 trading days of daily data for each index over an 11-year period from Monday, January 2, 2012 to Friday, December 30, 2022. In the literature, Chuang, Lee (2006), Alsabban, Alarfaj (2020) and Uddin, Gul, Mubarik (2021) examined the relationship between return, trading volume and volatility with causality test and VAR Model. Among the studies investigating the overconfidence tendency of Borsa Istanbul investors, Korkmaz and Çevik (2007), Otluoğlu (2009), Gaygusuzlar (2008) chose Granger Causality analysis. Causality analysis examines the relationship between returns and volume and volatility. In addition to choosing causality analysis similar to the literature, Toda Yamamoto Causality analysis was used instead of the previously used Granger Causality analysis. Another reason for choosing Toda Yamamoto Causality analysis is that it is predicted that the variables will not be stationary at the same level due to the fluctuations experienced after the pandemic process. Toda Yamamoto Causality test is a test in which variables of different degrees can be analyzed. In the first stage of the analysis, similar to the literature, Toda Yamamoto Causality analysis was applied to evaluate the causality relationship with index data. The common result obtained for the three indices is that there is a causality relationship from the index return variable to the index volume variable. This situation has led investors to think that the returns they have achieved are due to their own abilities and talents and has increased the self-confidence of the investors. Investors with increased self-confidence make more transactions, leading to an increase in trading volume. However, there is no causality relationship from the volume variable to the return variable in the three indices analyzed. Another valid result for the three indices is that there is no causality from the return variable to the volatility variable. However, there is causality from the volatility variable to the return variable for the three indices. This leads to the conclusion that the return variable is the cause of the trading volume variable but not the volatility variable. In parallel with this situation, it is determined that the volume variable is not the cause of return, but volatility is the cause of return. Another point that differs from the literature is that in the analyses on overconfidence tendency, stock market data as a whole or an index alone has been considered. There is no comparative study on indices traded on the same stock exchange. In this respect, the most similar study in the literature is the one by Bouteska and Regaeig (2020), which examined the overconfidence tendency in US firms operating in the industrial and service sectors using the least squares method and panel data analysis. In this study, the long and short-term relationship between the overconfidence tendency, which has been identified for all three indices in Borsa Istanbul, has been analyzed. In addition to the causality analysis used in the detection of overconfidence using the ARDL bounds test, the relationship between the variables that are causally related to the study is examined by adding a different perspective. In the model analyzed, return is the independent variable, volatility and volume are the dependent variables. The results obtained in the short-term analysis for all three indices indicate that the relationship between the return variable and the volatility variable is statistically insignificant. In addition, the relationship between the return variable and the volume variable is statistically significant for all three indices. When the results of the analysis are evaluated for the long run, the imbalances in the model are determined to be approximately one month for BIST 100 and BIST Industrial Indices, while this period is determined to be over one month for BIST Services Index.
Benzer Tezler
- TFRS 9 finansal araçlar standardı kapsamında beklenen kredi zararı modelinin Türk bankacılık sektöründe uygulanması ve bankaların kârlılık yönetimi eğilimlerine etkisi üzerine bir araştırma
Within the principles of IFRS 9 financial instruments standard application of expected loss loss model in Turkish banking sector and a research on the effect of banks on profitability management
ALİ AKPELVAN
- İlköğretim okul bahçelerinin çocuklardaki fiziksel aktivite eğilimi üzerindeki etkisinin katılımcı tasarım yöntemi ile belirlenmesi
Understanding the effect of school outdoors on children's tendency for physical activity through participatory design
ECE ALTINBAŞAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Beslenme ve DiyetetikKadir Has ÜniversitesiTasarım Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ORÇUN KEPEZ
- Çevrim içi uygulanan çocuklar için felsefe (P4C) eğitiminin öğrenenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ve deneyimlerine etkisi
The impact of the online philosophy education for children (P4C) on the critical thinking tendencies and experiences of learners
BURAK AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER BAŞBAY
- Jinekolojik onkoloji ameliyatları sonrası planlı erken mobilizasyon klinik uygulama rehberinin geliştirilmesi ve etkinliğinin değerlendirilmesi
Development and evaluation of the clinical practice guideline for planned early mobilization after gynecological oncology surgery
EZGİ ARSLAN
Doktora
Türkçe
2024
HemşirelikAydın Adnan Menderes ÜniversitesiCerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SULTAN ÖZKAN
- The Effectiveness of computer assisted language learning (call) in grammar instruction to vocational high school EFL students
Meslek yüksekokulu İngilizce öğrencilerinin gramer öğretiminde bilgisayar destekli dil öğreniminin (call) etkinliği
MEHMET UFUK KAPLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
Eğitim ve ÖğretimGaziantep Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BERRİN UÇKUN