Tüketici ve üretici fiyat endekslerinin uzun ve kısa dönem ilişkisi: Türkiye örneği
Long and short consumer and producer price indices period relationship: Türkiye example
- Tez No: 833763
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ŞENGÖNÜL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Econometrics
- Anahtar Kelimeler: ÜFE, TÜFE, Döviz Kuru, Enflasyon, ARDL, PPI, CPI, Excjange rate, inflation and ARDL
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Tüketici Fiyat Endeksi bir ülkenin tüketim sepetinin fiyatlarının zaman içerisinde değişimini ölçen ekonomik göstergedir. Tüketici Fiyat Endeksi genel fiyat seviyesinin artışını değerlendirmek ve enflasyonun izlenmesi için kullanılmaktadır. Tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyat değişimlerini ölçmektedir. Üretici Fiyat Endeksi ise bir ülkenin üretim sektöründe yer alan firmalar tarafından üretilen mal ve hizmetlerin fiyatlarının zaman içerisindeki değişimini ölçen ekonomik göstergedir. Enflasyonun öncü göstergelerinden biri olarak kabul edilen Üretici Fiyat Endeksi, üretici maliyetlerini ve üretim sektöründeki fiyat artışlarını izlemek için kullanılmaktadır. Üretici Fiyat Endeksi ve Tüketici Fiyat Endekslerinin hangi faktörlere göre şekil aldığı hem ekonominin refahının ölçülmesi hem de oluşturulacak politikaların etkinliği bakımından oldukça önemlidir. Tüketici ve üretici fiyat endekslerini etkileyen faktörler ise döviz kuru, emtia fiyatları, üretim düzeyi ve faiz oranları gibi değişkenlerdir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de 2019-2022 dönemleri arasındaki Tüketici Fiyat Endeksi ile açıklayıcı değişkenler Üretici Fiyat Endeksi, Amerikan Doları, Euro ve Brend Petrol fiyatları arasında uzun ve kısa dönem ilişkilerini incelemektir. Buna göre döviz kurlarından enflasyona geçiş etkisinin olup olmadığı test edilecektir. Çalışmada yöntem olarak, modeldeki değişkenlerin durağanlık mertebeleri I(O) ve I(1) olarak farklı olduğundan dolayı ARDL modeli kullanılmıştır. Yerli ve yabancı literatürde TÜFE ile ÜFE, döviz kuru, faiz oranları ve petrol fiyatları gibi değişkenler arasında eşbütünleşme tespit edilmiştir. Çalışmamızın sonuçlarına göre değişkenler arasında uzun dönemli ilişki tespit edilmiş ve kısa dönemdeki oluşabilecek şoklar karşısında serilerin uzun dönemde tekrar birlikte hareket ettikleri gözlemlenmektedir. İstatistiksel olarak anlamlı sonuçlanan değişkenler arasında TÜFE'yi uzun dönemde en yüksek katsayı ile Amerikan Doları etkilemektedir. Bu sonuç ithalatın genellikle Amerikan Dolarına bağlı olarak gerçekleştirilmesine bağlı olabilir. Döviz kuru geçişkenliği incelendiğinde Amerikan Dolarından, TÜFE'ye geçiş etkisi söz konusu iken Euro değişkeninden TÜFE'ye negatif yönlü bir geçiş etkisi bulunmuştur. Diğer çalışmalardan farklı olarak Euro değişkenindeki bir birimlik artış TÜFE değişkeninde azalışa sebep olmaktadır. Türkiye'nin ihracatında Euro üzerinden ticaret gerçekleştirmesi, Döviz kuru ile enflasyon geçişkenliğinin ters yönlü sonuçlanmasına neden olmuştur.
Özet (Çeviri)
Consumer and producer price indices and inflation are some of the most important variables that affect the welfare level of countries. The Consumer Price Index (CPI), on the other hand, reveals the concept of“Inflation”by measuring the supply-demand of individuals against the goods and services produced. The PPI and CPI coefficients also include the economic conditions in the market and cyclical fluctuations. The factors according to which the Producer Price Index and the Consumer Price Indices are shaped are very important both in terms of measuring the welfare of the economy and the effectiveness of the policies to be formed. Factors affecting consumer and producer price indices are variables such as exchange rate, commodity prices, production level and interest rates. The aim of this study is to examine the long- and short-term relationships between the Consumer Price Index (CPI) and the explanatory variables Producer Price Index (PPI), US Dollar (USD), European Currency (EURO) and Brand Oil prices in Turkey for the period 2019- 2022. Accordingly, whether there is a pass-through effect from exchange rates to inflation will be tested. The ARDL model will be used as a method in the study, since the stationarity levels of the variables in the model are different as I(O) and I(1). In the domestic and foreign literature, it has been concluded that there is cointegration between variables such as CPI and PPI, exchange rate, interest rates and oil prices. According to the results of our study, a long-term relationship was determined between the variables and the short-term deviations were in balance again in the long-term was observed. This result may be due to the fact that imports are usually denominated in US Dollars. When the exchange rate pass-through is analyzed, there is a pass-through effect from the US Dollar to the CPI, while a negative pass-through effect from the EURO currency to the CPI is found. Unlike other studies, a one-unit increase in the Euro variable causes a decrease in the CPI variable. The fact that Turkey preferred Euro as the currency in its exports to Europe caused the exchange rate and inflation pass-through to go in the opposite direction.
Benzer Tezler
- Investor sentiment effect on global events: Evidence from international stock markets
Yatırımcı duyarlılığının küresel olaylar üzerindeki etkisi: Uluslararası borsalardan örnekler
MİNE CEREN ŞEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Maliyeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY TAŞ
- Türkiye'de gıda fiyatları endeksinin tarım ürünleri üretici fiyat endeksi ve döviz kuru arasındaki ilişkinin analizi: ARDL model
Analysis of the relationship between agricultural products producer price index and the exchange rate of the food priceindex: ARDL model
İSMET DEMİRAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Ekonometriİskenderun Teknik ÜniversitesiEkonomi Finans Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT SAĞIR
- Ortak makroekonomik faktörlerin Borsa İstanbul'a kayıtlı şirketlerin pay getirileri üzerindeki etkisinin araştırılması
Investigating the impact of common macroeconomic factors on stock returns of Borsa Istanbul companies
İBRAHİM CAN HALLAÇ
- İndeks sayıların oluşturulmasında farklı yaklaşımlar ve uygulamalar
Different appoaches in constructing index numbers and applications
TACİGÜL (TAJİGULİ) ABDULHAMİT (ABULİMİTİ)
- Tüketici fiyat endeksi ve üretici fiyat endeksi geçişkenliği: Türkiye örneği
Consumer price index and producer price index pass-through: The case of Turkey
BUKET GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
EkonometriKaradeniz Teknik ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİLMİ ZENGİN