Adölesanlarda sağlık okuryazarlığı temelli motivasyonel görüşmenin ve sağlık eğitiminin beslenme ile fiziksel aktivite davranışlarına etkisi
The effect of health literacy based motivastional interviewing and health education on nutrition and physical activity behaviors in adolescents
- Tez No: 836827
- Danışmanlar: PROF. DR. SULTAN AYAZ ALKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Sağlığı, Hemşirelik, Public Health, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Araştırma adölesanlarda sağlık okuryazarlığı temelli motivasyonel görüşme ve sağlık eğitiminin beslenme ile fiziksel aktivite davranışlarına etkisini belirlemek amacıyla paralel grup randomize kontrollü deneysel tasarım ile yapılmıştır. Araştırmanın evrenini bir lisede öğrenim gören 15 yaş adölesanlar (N= 280) oluşturmuştur. Araştırma 63 adölesan (motivasyonel görüşme: 21, sağlık eğitimi: 21, kontrol: 21) ile tamamlanmıştır. Verilerin toplanmasında“Kişisel bilgi formu”,“Adölesan Sağlığı Geliştirme Ölçeği”,“Okul Çağındaki Çocuklar İçin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği”,“Çocuklar İçin Sağlıklı Beslenme ve Fiziksel Aktivite Öz Yeterliliği Ölçeği”ve“Beslenme-Egzersiz Tutum Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırmada motivasyonel görüşme ve sağlık eğitimi gruplarına beslenme ve fiziksel aktivite bilgi, tutum ve davranışlarını geliştirmeye yönelik altı oturum sağlık okuryazarlığı temelli müdahale uygulanmıştır. Müdahaleler eş zamanlı olarak haftada bir kez yapılmıştır. Tüm gruplara müdahale öncesi, müdahalenin tamamlanmasından sonra (son test), 3. ay (ilk izlem) ve 6. ayda (ikinci izlem) veri toplama araçları uygulanmıştır. Verilerin analizinde ki-kare testi, iki faktörlü karma tasarımlı ANOVA ile birlikte“Bonferroni çoklu karşılaştırma testi”kullanılmıştır. Müdahale grupları ve kontrol grubu arasında sağlık okuryazarlığı, beslenme ve egzersiz davranışları ön test ortalama puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Motivasyonel görüşme ve sağlık eğitimi gruplarının son test, ilk izlem ve son izlem beslenme ve egzersiz ortalama puanlarının kontrol grubuna göre anlamlı şekilde arttığı belirlenmiştir (p < 0,001). Motivasyonel görüşme ve sağlık eğitimi grupları arasında son test, ilk izlem ve son izlem beslenme ve egzersiz ortalama puanları bakımından anlamlı fark olmadığı tespit edilmiştir (p > 0,001). Araştırma sonucunda sağlık okuryazarlığı temelli motivasyonel görüşmenin ve sağlık eğitiminin adölesanlarda beslenme ve fiziksel aktivite davranışlarını geliştirmede etkili olduğu belirlenmiştir. Adölesanlarda sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite davranışlarının geliştirilmesi için sağlık okuryazarlığı temelli müdahalelerin okul temelli programlar kapsamında uygulanması önerilir.
Özet (Çeviri)
The study was conducted as parallel group randomized controlled trial to determine the effect of health literacy-based motivational interviewing and health education on nutrition and physical activity behaviors in adolescents. The population of the study consisted of adolescents aged 15 years (N= 280) studying in a high school. The study was completed with 63 adolescents (motivational interview: 21, health education: 21, control: 21).“Personal Information Form”,“Adolescent Health Promotion Scale”,“Health Literacy Scale for School-Age Children”,“Healthy Eating and Physical Activity Self-Efficacy Scale for Children”and“Nutrition-Exercise Habits Scale”were used to collect data. In the study, six sessions of health literacy based interventions were applied to motivational interviewi and health education groups to improve nutrition and physical activity knowledge, attitudes, and behaviors. The interventions were conducted simultaneously once a week. Data collection tools were applied to all groups before the intervention, after the completion of the intervention (post-test), at the third month (first follow up) and sixth month (second follow-up). Chi-square test, two-way mixed design ANOVA with Bonferroni test were used to analyze the data. There was no statistically significant difference between the intervention groups and the control group in terms of health literacy, nutrition, and exercise behaviors pre-test mean scores (p>0,05). It was determined that the mean scores of nutrition and exercise at the post-test, first follow-up (3rd month), and final follow-up (6th month) of the motivational interview and health education groups were significantly increased compared to the control group (p < 0,001). There was no significant difference between the motivational interviewing and health education groups in terms of post-test, first and last follow-ups nutrition and exercise mean scores (p > 0,001). In conclusion, health literacy-based motivational interviewing and health education were effective on improving nutrition and physical activity behaviors among adolescents. It is recommended that health literacy-based interventions be implemented within the scope of school-based programs to develop healthy nutrition and physical activity behaviors in adolescents.
Benzer Tezler
- Adölesan dönemde sağlık okuryazarlığı temelli web destekli eğitimin beslenme ve egzersiz davranışlarına etkisi
The effect of health literacy based web-based education on nutrition and exercise behaviors in adolescent period
HANİFİ DÜLGER
- Adolesanlarda sağlık okuryazarlığı ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi
Determination of the relationship between health literacy and healthy lifestyle behaviors in adolescents
MERVE KARAGÖZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
HemşirelikBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESRİN İLHAN
- Adolesanlarda sağlık okuryazarlığı düzeyi ve özyeterlilik ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between health literacy level and self-efficacy in adolescents
DİLARA CEYLAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA AYCAN
- Adölesanlarda sağlık okuryazarlığı ve beslenme okuryazarlığı arasındaki ilişki ve bunların diyet kalitesine etkisi
The relationship between health literacy and nutritional literacy in adolescents and their effect on diet quality
MÜNİRE KIRŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Okan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU ATEŞ ÖZCAN
- Erken adölesanlarda sağlık okuryazarlığının sağlığı geliştirme davranışları ile ilişkisi
The relationship between health literacy and health promotion behaviors in EARLY adolescents
SELİN YURDAKUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
HemşirelikKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞERİFE KOÇ