Türkçe ilk Kuran tefsirleri üzerine karşılaştırmalı bir dil incelemesi
A comparative language study on the first comments of the Quran in Turkish
- Tez No: 846168
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERPİL SOYDAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Tercüme, Tefsir, Kur'an-ı Kerim, Söz varlığı, Ses ve Şekil Bilgisi, Translation, Interpretation, Holy Quran, Vocabulary, Phonics and Forms
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
İslam dininin en temel dayanaklarından biri olan Kur'an-ı Kerim, İslamiyet'i benimseyen bütün milletler için her zaman yol gösterici olmuştur. Karahanlılar döneminde Türkler İslamiyetle müşerref olmuştur. Bu yeni dinin yüzyıllarca sancaktarlığını yapacak olan bu necip milletin ilk işi de bu dönemde İslam'ın kutsal kitabı olan Kur'an-ı Kerim'i Türkçeye tercüme ederek anlamak ve yaşamak olmuştur. Bundan sonraki dönemde Türklerin dil ve din hayatında büyük değişimler yaşanmıştır. Özellikle İslamiyet'in bu ilk yıllarında Türkçeye yapılan tercüme ve tefsirler, Türk dili ve kültürü açısından büyük önem taşımaktadır. Türkçenin İslamiyet'ten önceki söz varlığını da kısmen yansıtan bu tercüme ve tefsirler yeni dinin de söz varlığını Türkçenin içine almıştır. Bu dönemde ayetlerin altına yapılan satır arası bire bir tercümeler, ayetlerdeki kelimelere Türkçe karşılıklar vermesi yönünden önemlidir. Bununla beraber ayetlerin iniş nedenlerini açıklayan, ayetlerle ilgili kıssalara yer veren ve müfessirin de yorumlarını içeren Kur'an tefsirlerinin de Türkçenin söz varlığı bakımından değeri büyüktür. Bu çalışmayla da Türkçenin farklı sahalarına ait tefsirler dil açısından incelenmiştir. Doğu Türkçesinin karakteristik özelliklerini gösteren“Doğu Türkçesi Kur'an Tefsiri”ve“Orta Asya Kur'an Tefsiri”; Eski Anadolu Türkçesinin karakteristik özelliklerini gösteren“Tercüme-i Tefsir-i Ebu'l-Leys es-Semerkandî”ve hem Doğu Türkçesinin hem de Batı Türkçesinin dil özelliklerini içinde barındıran“Karışık Dilli Kur'an Tefsiri”adlı eserler çalışmanın kaynakları olarak belirlenmiştir. Çalışmanın kaynağı olan bu tefsirlere birinci elden ulaşılamadığı için bu tefsirler üzerine yapılan yüksek lisans tezleri kaynak olarak kullanılmıştır. Zamanın kısıtlı olmasından dolayı da çalışmalarda geçen ortak üç sure belirlenmiş ve çalışmanın kapsamı daraltılmıştır. Daha sonra bu üç suredeki Türkçe ortak kullanımlar üzerinden tefsirler; ses, şekil bilgisi ve söz varlığı bakımından karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Ortaya çıkan veriler sonuç bölümünde ses, şekil bilgisi ve söz varlığı açısından karşılaştırılmış ve çalışma, sayısal verilerle desteklenmiştir. Böylece Türkçenin zengin söz varlığına, kelime türetme ve karşılık bulma konusundaki muhteşem dil yapısına farklı sahalara ait tefsirler üzerinden tanık olunmuştur. Ayrıca bu çalışma, tercüme ve tefsir alanındaki çalışmalara katkıda bulunmuş ve karşılaştırmalı çalışmaların daha da gelişmesi ve derinleşmesi gerektiğini ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
The Holy Quran, one of the most fundamental foundations of the Islamic religion, has always been a guide for all nations that embrace Islam. During the Karakhanid period, Turks were honored with Islam. The first act of this noble nation, who would be the standard bearer of this new religion for centuries, was to understand and live the Holy Quran, the holy book of Islam, by translating it into Turkish. In the following period, great changes took place in the language and religious life of the Turks. Especially in these early years of Islam, translations and interpretations into Turkish are of great importance for the Turkish language and culture. These translations and interpretations, which partially reflected the vocabulary of Turkish before Islam, also included the vocabulary of the new religion into Turkish. In this period, the one-to-one interlinear translations made under the verses are important as they provide Turkish equivalents to the words in the verses. In addition, Qur'an commentaries, which explain the reasons for the revelation of the verses, include stories about the verses, and include the comments of the commentator, are also of great value in terms of the vocabulary of Turkish. In this study, interpretations of different fields of Turkish were examined in terms of language.“Eastern Turkish Quran Interpretation”and“Central Asian Quran Interpretation”, which show the characteristic features of Eastern Turkish; The works named“Tercüme-i Tefsir-i Ebul'Leys es-Samerkandî”, which shows the characteristic features of Old Anatolian Turkish, and“Mixed Language Qur'an Tefsiri”, which includes the linguistic features of both Eastern Turkish and Western Turkish, were determined as the sources of the study. Since these interpretations, which are the source of the study, could not be accessed first-hand, master's theses on these interpretations were used as sources. Due to limited time, three common surahs mentioned in the studies were determined and the scope of the study was narrowed. Then, interpretations based on common Turkish usages in these three surahs; It was discussed comparatively in terms of sound, morphology and vocabulary. The resulting data were compared in terms of phonetics, morphology and vocabulary in the conclusion section, and the study was supported by numerical data. Thus, the rich vocabulary of Turkish and its magnificent language structure in terms of word derivation and finding equivalents have been witnessed through commentaries from different fields. In addition, this study contributed to studies in the field of translation and exegesis and revealed that comparative studies need to be further developed and deepened.
Benzer Tezler
- Et-Taberi ve İbnu'l-Munzir tefsirleri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme (Bakara, Al-i İmran ve Nisa Sureleri örneğinde)
A comparative study between tafsir el-Tabari and tafsir İbn al Mundhir: At the example of Surah Al-Baqara, Ali-Imran and Nisa
NAYYEF MOHAMMED FADHIL AL-BAYATI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET NEDİM SERİNSU
- İslam, Hıristiyanlık ve Yahudilik'te nübüvvete dair kavramlar
Concepts of prophety in Islam, Christianity and Judaism
ERVA TORUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinDüzce ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FURAT AKDEMİR
- Tefsiru'l-Menâr'ın had cezalarına yaklaşımı
Approach of the Tefsiru'l-Menâr to the limit penalties
AHMET ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2012
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF IŞICIK
- Kur'an bütünlüğünde A'râf sûresinin konulu tefsiri (Ehl-i Sünnet ve Şia arasında karşılaştırmalı)
Interpretation of the Surah of A'râf in the integrity of the Qur'an (Comparison between Ahl-i Sunnah and Shi'ah)
METİN ÇETİN
- Cumhuriyet dönemi Türkçe tefsirlerde kırâat olgusuna yaklaşım
Approach to the phenomenon of qiraat in Turkish tafsirs of the Republican era
NEFİSE KULOĞLU