Erken Cumhuriyet döneminde sanayileşme ve işçileşme süreçleri: Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası örneği
Industrialization and laborization processes in the Early Republic period: The example of Sümerbank Nazilli Printing Factory
- Tez No: 855258
- Danışmanlar: PROF. DR. SANİYE DEDEOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Labour Economics and Industrial Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 304
Özet
Türkiye'nin ilk Basma Fabrikası olmasının yanı sıra ilk işçileşme ve sanayileşme deneyimlerinin yaşandığı mekanlardan birisi olan Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası'nın temeli, 23 Ağustos 1935 tarihinde dönemin İktisat Bakanı Celal Bayar tarafından atılmıştır. 9 Ekim 1937 Tarihinde bizzat Mustafa Kemal'in katıldığı bir törenle üretime başlayana fabrika, Birinci Beş Yıllık Sanayileşme Planı kapsamında, devletin en önemli sanayileşme atılımlarından birinin sonucu ortaya çıkmıştır. 1930'lu yıllarda sanayileşme hareketinin en önemli aktörü olan Sümerbank tarafından kurulan fabrikanın en temel problemlerinden birisi sürekli ve nitelikli işçi eksikliği olmuştur. Geliştirilen çeşitli sosyal politika uygulamaları ile bu sorunla mücadele edilmeye çalışılmıştır. Üretime başladığı tarihten kapatılıp devredildiği tarihe kadar Türkiye'nin neredeyse her kentinden işçinin çalıştığı fabrikada düzenli bir emek evreninin oluşması oldukça uzun bir zaman almıştır. Fabrikanın üretime geçtiği yılın ertesinde başlayan İkinci Dünya Savaşı bu durumu daha da zorlaştırmış, bununla birlikte fabrikanın kurulmuş olduğu bölgenin bataklık bir yer olması sıtma hastalığının yaygınlaşmasına ve işçilerin fabrikadan çok sık ayrılmasına neden olmuştur. Fabrika farklı emek türlerini devreye sokarak üretimin aksamamasını sağlamaya çalışmış, yerel düzeyde mahkûmlardan, askerlerden, göçmenlerden, kadınlardan ve çocuk işçilerden faydalanmıştır. Çalışmamızın amacı 1937-1950 yılları arasında fabrikada işçi sınıfı oluşumunu ela alarak Nazilli özelinde bir pencere açmaya çalışmaktır. Fabrika işçilerini hangi yol ve yöntemleri kullanarak sağlıyordu ve bu işçiler kimlerden oluşuyordu benzeri sorulara cevap aranmıştır. Bunu yaparken fabrika arşivinde yer alan işçi sicil dosyalarından çok fazla yararlanılmıştır. Arşiv araştırmasına dayandırılarak oluşturulmuş olan bu çalışmada toplam 5.185 işçi sicil dosyasından faydalanılmıştır.
Özet (Çeviri)
The foundation of the Nazilli Basma Factory, Turkey's first Basma Factory, was laid on 23 August 1935. The factory, which started production on October 9, 1937, was opened by Mustafa Kemal Atatürk himself. The factory, which is a product of the industrialization drive initiated by the state, has also been of critical importance for the formation of the working class in Turkey. When an industrialization movement began in Turkey, the biggest problem encountered was the constant lack of qualified workers. This problem has been combated with various social policy practices. It has been very difficult to create an orderly labor universe in the factory, where workers from almost every province of Turkey worked, from the date it started production to the date it was closed and transferred. The Second World War, which occurred in the early years of the factory, made this situation even more difficult. The factory tried to ensure that production was not disrupted by employing different types of labor, and benefited from prisoners, soldiers, immigrants, women and child workers at the local level. At the same time, the fact that the area where the factory was established was a swampy area caused workers to get sick very often and leave the factory. The aim of this study is to try to open a window on Nazilli by examining the formation of the working class in the factory between 1937 and 1950. Answers were sought to questions such as what methods and methods did the factory use to provide its workers and who these workers consisted of.While doing this, a lot of benefit was made from the worker registry files in the factory archives. In this study, which was created based on archive research, a total of 5,185 worker registry files were used.
Benzer Tezler
- The statist industrialization and the formation of industrial working class in the early republic
Erken cumhuriyet döneminde devletçi sanayileşme ve sanayi işçi sınıfının oluşumu
SELİN DİNGİLOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
Siyasal BilimlerBoğaziçi ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKET PAMUK
- Erken Cumhuriyet Döneminde Türkiye modernleşmesinin grafik tasarım ürünlerine yansıması
Reflections of modernization on Turkish graphic design in the early Republic Period
SİBEL AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
PROF. İLHAN ÖZKEÇECİ
- Mimarlık kültürünün oluşumunda kadının rolü ve erken Cumhuriyet döneminde mimarlık–kadın ilişkisi
Architecture in the role of women and the early Republic period in architecture culture constructıon-women relationship
MERVE SARIÇELİK
- The flow of progress: The Kayseri Sümerbank Textile Factory and the politics of water in 1930s statist Turkey
İlerlemenin akışı: 1930ların devletçi Türkiyesi'nde Kayseri Sümerbank Tekstil Fabrikası ve su politikaları
ALİ SAMİ SEÇKİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
EkonomiBoğaziçi ÜniversitesiModern Türkiye Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ IRMAK ERTÖR