Türk dünyası destanlarında hayvan sembolizmi
Animal symbolism in Turkish world episotes
- Tez No: 857464
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM DİLEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 268
Özet
Türk halk anlatıları içerisinde önemli bir yere sahip olan destanlar, gerçek hayatın ve insan hayalinin birleştiği noktada ortaya çıkan edebî ürünlerdir. Bu edebî ürünler, sembollerle bezenmiş doğal bir kurguya sahiptir. Bu yönüyle her bir sembolün ayrı bir değeri vardır ve bu değerlerin derin felsefesi âdeta metinlerin içerisine gizlenmiştir. Çalışmanın temel amacı; Türk dünyası destanlarında yer alan hayvan sembollerini belirlemek, bu hayvanların destanlara yansımalarını ortaya koymak; Türklerin sosyal yaşamında önemli yer tutan hayvan sembollerinin hangi özellikleriyle yer aldığını göstermek ve hayvanların destanlardaki işlevleriyle karakter özelliklerini hem mitolojik hem de sembolik açıdan ele alıp değerlendirmektir. Bütün bu tespitler ve karşılaştırmalar sonucunda destanlarda, dolayısıyla Türklerin kültür hayatında hayvan sembolizminin hangi duygu ve düşüncelerle metinlerde yer verildiğini göstermek çalışmanın önemini daha da arttırmaktadır. Ayrıca destanlardaki bu tür unsurların tespit edileceği çalışmalara ihtiyaç duyulması da böyle bir konunun seçilmesinde etken olmuştur. Bu çalışmada Türkiye Türkleri ile Altay, Başkurt, Çuvaş, Hakas, Kazak, Kırgız, Nogay, Özbek, Tuva, Sagay (Abakan), Uygur ve Yakut Türklerinin destan metinleri taranmış ve hayvanlar ile ilgili kısımlar tespit edilmiştir. Adı geçen boylar, eski Türklerin kökleşmiş bir destan anlatma geleneğine sahiptir. Bu nedenle çalışma sahası olarak bu boylarda vücut bulmuş destanlar seçilmiştir. Türk Dünyası Destanlarında Hayvan Sembolizmi konulu çalışma kapsamında destanlarda yer alan hayvanlar sembolik açıdan incelenmiş ve destanların olay örgüsündeki önemi anlatılmaya çalışılmıştır. Çalışmamız yöntem olarak, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada, Türkiye'de yayımlanmış Türkiye Türkçesine aktarılmış destan kitapları, akademik dergiler, ulusal tez merkezinden yüksek lisans ve doktora tezleri, internet üzerinden yayın yapan dergiler ile yazılı olarak yer alan metinler üzerinde oluşturulmuştur. Türk dünyası destan metinlerinden yüz doksan altı metin taranmış, toplamda yetmiş dokuz hayvan tespit edilmiş ve bu hayvanlardan sembolik anlam taşıyan kırk sekiz hayvan sembolizm açısından değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Epics, which have an important place in Turkish folk narratives, are literary products that emerge at the intersection of real life and human imagination. These literary products have a natural fiction adorned with symbols. In this respect, each symbol has a different value, and the deep philosophy of these values is literally hidden in the texts. The main purpose of the study is; To determine the animal symbols in the epics of the Turkish world and to reveal the reflections of these animals in the epics; The aim is to show the characteristics of animal symbols that have an important place in the social life of the Turks, and to evaluate the functions and character traits of animals in epics from both mythological and symbolic perspectives. As a result of all these determinations and comparisons, it further increases the importance of the study to show with what feelings and thoughts animal symbolism is included in the texts in the epics, and therefore in the cultural life of the Turks. In addition, the need for studies to identify such elements in the epics was also a factor in choosing such a topic. In this study, epic texts of Altai, Bashkir, Chuvash, Khakas, Kazakh, Kyrgyz, Nogay, Uzbek, Tuva, Sagay (Abakan), Uyghur and Yakut Turks were scanned and sections related to animals were identified. The tribes mentioned have a deep-rooted tradition of telling epics among the ancient Turks. For this reason, epics embodied in these tribes were chosen as the study area. Within the scope of the study on Animal Symbolism in Turkish World Epics, the animals in the epics were examined from a symbolic perspective and their importance in the plot of the epics was tried to be explained. Our study was conducted using the document analysis technique, one of the qualitative research methods. The study was based on epic books published in Turkey and translated into Turkish, academic journals, master's and doctoral theses from the national thesis center, online journals and written texts. One hundred and ninety-six texts from the Turkish world epics were scanned, seventy-nine animals in total were identified, and forty-eight of these animals with symbolic meaning were evaluated in terms of symbolism.
Benzer Tezler
- Kırgız Türklerinde kut inancı
The beliefs of Kyrgyz's in 'kut'
ZEYNEP AKDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. NERİN YAYIN
- Uygur halk destanlarının tip ve motif incelemesi
The research on type and motive of Uighur folk epic
FUNDA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM DURBİLMEZ
- Hayvan folkloru bağlamında Türk dünyası ekolojik destanları
Turkish world ecological epics in the context of animal folklore
ŞAMİL GACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Türk dünyası mitolojik destanları ile Kalevala Destanı üzerine mukayeseli bir araştırma
A comparative study on mythological epics of Turkish world and Kalevala Epic
ALİ OSMAN ABDURREZZAK
Doktora
Türkçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Манас» эпосундагы жаныбарлардын кѳркѳм чагылдырылышы жана тотемдик белгилери
Manas destanındaki hayvanların sanatsal tasviri ve totemik imgeleri
ZARİNA KULBARAKOVA
Doktora
Kırgızca
2017
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAEVA