Genç erişkinlerde bazı antimikrobiyal ve fosfatlı gıda katkı maddelerine maruziyet riskinin değerlendirilmesi
Evaluation of the risk of exposure to some antimicrobial and phosphorus food additives in young adults
- Tez No: 862939
- Danışmanlar: PROF. DR. EDA KÖKSAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Bu araştırmada, 19-45 yaş arası genç erişkin bireylerde bazı antimikrobiyal (benzoat, sorbat, nitrit, nitrat) ve fosfatlı gıda katkı maddelerine (GKM'ne) diyetle maruz kalmanın değerlendirilmesi ve maruz kalma miktarlarının günlük kabul edilebilir alım düzeyleri (ADI) ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırma, tanımlayıcı gözlemsel olarak planlanmış olup yaş ortalaması 27,0±8,21 yıl olan bireyler ile Ağustos 2021-Şubat 2023 tarihleri arasında Bandırma'da iki aşamada yürütülmüştür. Birinci aşama, gönüllü 200 birey (n:49 erkek, n:151 kadın) ile ikinci aşama ise gönüllü 48 birey (n:14 erkek, n: 34 kadın) ile tamamlanmıştır. Bireylerin demografik özelliklerini ve beslenme alışkanlıklarını değerlendirmek amacıyla genel anket formu ve GKM'nin alım düzeylerinin belirlenebilmesi için NOVA sınıflandırması temel alınarak araştırmacı tarafından tasarlanmış işlenmiş besin tüketim sıklığı formu (İBTS) uygulanmıştır. İşlenmiş besinlerin içerdiği katkı maddesi miktarı, Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde yer alan maksimum izin verilen kullanım miktarları (MPL) kullanılarak hesaplanmıştır. Katkı maddelerine diyetle maruz kalma düzeyi, GKM içeren besinlerin bir günlük tüketim miktarlarının bu besinlerin içerdiği katkı maddesi miktarı (MPL değeri) ile çarpımı sonucu elde edilmiştir. Bireylerin vücut ağırlığı (kg) başına hesaplanan günlük katkı maddesi alımları (mg), Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesinin (EFSA) belirlediği ADI (mg/kg) değerleri ile kıyaslanarak ilgili katkı maddesinin ADI değerini aşma riski değerlendirilmiştir. İkinci aşamada, bireylerin 24 saatlik idrar (sodyum, potasyum, fosfor, kalsiyum) ve spot idrar (nitrik oksit) örnekleri toplanmıştır ve idrar örneklerinin toplandığı günlere denk gelecek şekilde üç günlük besin tüketim kayıtları (BTK) alınmıştır. Araştırmanın ilk aşamasında bireylerin 95.persentilde nitrit, sorbat ve toplam fosfor maruziyetinin ADI'yı aştığı, benzoat ve nitrat maruziyetinin ise ADI'nın %50'sinin altında olduğu saptanmıştır. Bireylerin %11,5'inin sorbat maruziyetinin, %15,5'inin nitrit maruziyetinin, %22,0'sinin ise toplam fosfor maruziyetinin ADI'yı aştığı tespit edilmiştir. İBTS'den hesaplanan toplam enerji alımının ultra işlenmiş besinlerden gelen oranı arttıkça benzoat, sorbat, nitrit ve toplam fosfor maruziyetinin de arttığı görülmüştür (p
Özet (Çeviri)
This study aims to evaluate dietary exposure to some antimicrobial (benzoate, sorbate, nitrite, nitrate) and phosphorus additives in young adults aged 19-45 and compare the exposure levels with acceptable daily intake (ADI). The research was planned as descriptive and observational in two stages and was conducted with individuals average age of 27,0±8,21 years in August 2021 and February 2023 in Bandırma. The first stage was completed with 200 volunteers (n:49 male, n:151 female) and second stage was completed with 48 volunteers (n:14 male, n:34 female). A general survey form was used to evaluate the demographic characteristics and nutritional habits and a semi-quantitative processed food frequency questionnaire designed by the researcher based on the NOVA food classification was applied to determine the intake levels of preservatives and phosphate additives. The concentration of additives in processed foods was determined using the maximum permitted use levels (MPL) in the Turkish Food Codex Food Additives Regulation. The dietary exposure level to food additives was obtained by multiplying the daily consumption amounts of foods containing the relevant additives by the amount of additives contained in these foods. Daily additive intakes (mg/day) calculated per body weight (kg) were compared with the ADI (mg/kg bw) values determined by the European Food Safety Authority to evaluate whether there was a risk of exceeding the ADI of the additive. At second stage, 24-hour urine (sodium, potassium, calcium, phosphorus) and spot urine samples (nitric oxid-NO) were collected, as well as three-day food consumption records to correspond with the days when the urine samples were collected. Results from the first stage, it was determined that individuals meeting the ADI of benzoate and nitrate exposure at the 95th percentile was below 50% while sorbate, nitrite and total phosphorus exposure exceeded the ADI value at the 95th percentile. It was found that 11,5% of participants were exposed to the sorbate, 15,5% were exposed to nitrite, and 22,0% were exposed to total phosphorus exceeded the ADI. It was observed that as the proportion of total energy intake from ultra-processed foods increased, benzoate, sorbate, nitrite and total phosphorus exposure also increased (p
Benzer Tezler
- Genç erişkinlerde klinik pilates egzersizlerinin kognitif fonksiyonlar ve hareket hızı üzerine etkisi
The effects of clinical pilates exercises on cognitive functions and speed of movement in healthy young adults
BEGÜM KARA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Fizyoterapi ve Rehabilitasyonİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ZENGİN ALPÖZGEN
- Genç erişkinlerde günlük aktivite sırasında yapılan bazı hareketlerin kinetik analizi
Kinetic analysis of some movements performed during daily activities of young adults
CÜNEYT BOZER
- Genç erişkinlerde günlük fiziksel aktivite, uyku kalitesi, psikolojik durum ve vücut kompozisyonu ilişkilerinin araştırılması
Investigation of associations among daily physical activity, sleep quality, psychological status, and body composition in young adults
NACİ ŞENER
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
FizyolojiAfyon Kocatepe ÜniversitesiFizyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAĞAN ÜÇOK
- Genç erişkinlerde spirometri ile ekstradiyafragmatik solunum kaslarında yüzeyel elektromiyografinin karşılaştırılması
Comparison of spirometry and surface electromyography on extradiaphragmatic respiratory muscles in young adults
TANSU ÇELİK