Teşvik amaçlı kullanılan iş hukuku araçlarının çalışan motivasyonu üzerine etkileri
Effects of labor law tools that are used as incentive on motivation of employees
- Tez No: 865689
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT KABAKCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, İşletme, Law, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
Sosyal ve ekonomik alanların temel taşı konumundaki ücret, insanlık tarihi boyunca farklı dönemlerde farklı açılardan ele alınmıştır. İnsanlık tarihinin ilk dönemlerinden itibaren hayatta kalma güdüsünün bir meta üzerinden ölçülmesi güdüsü ücret kavramının hayata geçişinde büyük bir etken olmuş, bu vesileyle de küçük topluluklardan büyük imparatorluklara kadar hayatın idamesi adına en önemli olgulardan biri haline gelmiştir. İlkel dönemlerdeki toplulukların daha büyük gruplar halinde yaşamaya başlaması ve toplu hayatın getirdiği dinamiklerle birlikte daha organize yapıların ortaya çıkması ücret ve ücretlendirme kavramlarının oturmasında etkili olmuştur. Makineleşmenin, sanayinin, iş gücünün o ana dek doruk noktasına ulaştığı sanayi devrimi ile birlikte en organize toplulukların ortaya çıkışı insan kaynağı yönetimi adına kırılma noktası olarak tarihe geçmiştir. Bu dönemde gerçekleştirilen çeşitli ücretlendirme metotları da modern dönemin ücret sistemleri adına temel oluşturmuştur. Modern dünyada ücret bir çalışanın yalnızca emeğine karşılık kazandığı para ile anlamlandırılamayacak kadar kritik bir önem taşımaktadır. Bir çalışan öncelikle ekonomik olarak kendisini ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin hayatının idamesi ile uğraşırken kazanılan ücret ile bir dünya kurulduğundan ücretin çalışanın psikolojik, sosyolojik, etik ve hatta politik dünyasına etkisi mevcuttur. Sanayi devrimi ile birlikte iş hayatının temel etmenlerinin profesyonel ve organize bir halde kurgulanması ile birlikte daha sonraki dönemlerde birçok hukuki zemine de oturtulacak ücret kavramları ortaya çıkmıştır. Bu kavramlar güncel iş hayatının tüm dünyada en önemli unsurları haline geldiği gibi çalışanın hakkının korunması adına devletler tarafından da kanun ile koruma altına alınmıştır. İş hayatının en önemli alt etmenlerinden biri olan asgari ücret gibi ücretlendirme kavramları bu istikamette bir çalışanın hakkını korumak adına önlemlerin alınmasında etkili olmuştur. Aynı zamanda çalışanların hakkedişinin karara bağlanması veya revizyonu gibi konuları değerlendirebilmek adına çeşitli yöntemler geliştirilerek uygulamaya konulmuştur. Bu uygulamalar belirlenirken işin ve çalışanın yapısı göz önünde bulundurulup en uyumlu yöntem üzerinden ilerlenerek çalışan ve organizasyon adına maksimum verim amaçlanmaktadır. Çalışanların kendi aralarında veya organizasyon içerisindeki iş birimleri arasındaki uygulama farklılıkları dahi göz önünde bulundurulup ücretlendirme yöntemleri ve yapıları tayin edilebilmektedir. İşgücünün tarihe kıyasla inanılmayacak ölçeklerde artması iş yapıları ve yöntemleri üzerinden ilerlenmesinin yanı sıra maksimum verim elde edebilmek amacıyla farklı ücret sistemlerinin de hayata geçişini sağlamıştır. Çalışanın iş yerinde harcadığı zamanı, tecrübesi, eğitimi, ek özellikleri gibi nitelikleri ve iş sırasında gösterdiği performansı baz alınarak ücret sistemleri yaratılmıştır. Üretimin artmasıyla performans ve teşvik argümanları, ücretlendirme sistemleri içerisine girmiştir. Çalışanın performansı, işin yapısına göre çeşitlilik gösteren parametreler ile ölçülmeye başlanmış ve nicel şekilde ölçülen bu çıktının artırılması amacıyla teşvik edici etmenler kullanılmaya başlanmıştır. Dönem içerisinde değişiklik gösteren ücret sistemleri belirli hukuki çerçeveye oturtularak çalışanın ve işverenin hakkı korunmaya çalışılmıştır. Zaman içerisinde değişiklik gösteren sistemlerin alt ögeleri de kendilerine hukuki zeminde yer bulmuş ve iş hukukunun temellerini oluşturmuşlardır. Ücrete konu olan tarafların hakları korunmakta, herhangi bir kayba uğramalarının engellenmektedir. İşverenler, çalışanların motivasyonunu maksimum düzeyde tutarak optimum verimlilikle işleyen bir ekosisteme sahip olmayı amaçlamaktadırlar. Bu amaç uğrunda çalışanların performansları ölçülürken çalışan motivasyonunu korumak adına ölçme ve ölçmeye vesile olan hedefleme yöntemlerinin şeffaf ve adil şekilde çalışana iletilmesi büyük önem taşımaktadır. İş yapılan coğrafyaya, iş koluna, organizasyon yapısına, departmana ve çalışan yapısına bağlı olarak birçok şekilde gerçekleştirilebilen hedefleme metotları ile çalışanlar kendilerine duyurulan hedef doğrultusunda maksimum çıktıyı alabilmek adına efor sarf ederek kendilerine ve tüm organizasyona katkıda bulunmaktadırlar. Performansları sonucunda hakkedilen çıktılar ise yine özgün yapılar gereği çeşitlendirilebilmektedir. İş gücünün en kritik etmeni olan insan gücünün aidiyetini, iş hazzını ve dolayısıyla performansını direkt olarak etkileyen en önemli kavramlardan biri motivasyondur. Motivasyonu düşük bir ekosistemin verimli çıktılar üretemeyeceği aşikar olduğundan çalışan ve organizasyon motivasyonlarını üst düzeyde tutabilmek amacıyla motivasyon artırıcı çalışmalar yapılmakta ve çalışanlar çeşitli yollar ile motive edilmeye çalışılmaktadır. Bu araştırma ile farklı yapılarda, teşvik amaçlı kullanılan iş hukuku araçlarının karşılaştırması ve bu araçların çalışanların motivasyonu üzerine etkileri açıklanıp karşılaştırılmıştır. Çalışanların; ücretlendirme politikalarının ve sahip olduğu iş hukuku araçlarının yaşa göre, ödüllendirme sisteminin eğitim durumuna göre, sahip olunan iş hukuku araçlarının çalışılan departmanlara ve aylık gelire göre karşılaştırılması t testi ve ANOVA testi ile yapılmış, anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Sonuç olarak, erkeklerin kadınlara göre; baz maaş, yan haklar, toplam gelir, yan hakların çeşitliliğinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Yaş arttıkça baz ücretin arttığı ve baz ücret tayininde insan kaynakları departmanlarına kıyasla ilgili departman yönetiminin söz hakkının daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Üst yaş gruplarındaki çalışanların diğer yaş gruplarında bulunan çalışanlara kıyasla, ücretlendirme politikalarının ve teşvik amaçlı kullanılan iş hukuku araçlarının daha büyük bir motivasyon kaynağı olduğu tespit edilmiştir. Teşvik amaçlı kullanılan ücretlendirme sistemleri kaynaklı oluşan ücret getirisinin motivasyona etkisi eğitim durumu ile ters orantılı olduğu görülürken bu sistemin çeşitlendirilmesinin eğitim durumu ile doğru orantılı bir motivasyon kaynağı olduğu görülmüştür. Çalışma Türkiye'de spesifik bir sektör seçilmeksizin orta ve üst düzey yöneticilerin katılımıyla gerçekleşmiştir. Kıyaslama amacıyla, yeni araştırmalarda sektör bazlı kısıtlamalar veya farklı ülkelerden katılımcılar ile çalışma yapılabilir.
Özet (Çeviri)
The wage which forms the fundamental factors of social and economic fields by affecting the life flow of all individuals in society, has been defined and developed in different time periods and dimensions. Since the early periods of human history, the motivation to measure the instinct for survival through a form of wage has been a significant factor. Consequently, it has become one of the most crucial aspects for sustaining life, ranging from small communities to large empires. The transition of primitive communities into larger groups and the emergence of more organized structures in consideration of the dynamics of collective living, played a great role in establishing the concepts of wages and compensation. The industrial revolution that has the peak points for mechanization, industrialization and workforce, triggered the emergence of the most organized communities, marking a turning point in the history of human resource management. Various compensation methods implemented during this period laid the foundation for the wage systems of the modern era. In the modern world, wage has a critical importance that cannot be only accepted as the money earned in exchange for an individual. As employees engage economic activities to sustain themselves and the people who they are responsible for, the earned wages cannot be only about the economic impacts. It also impacts the psychological, sociological, ethical, and even political dimensions of the employees. As the industrial revolution caused the structured organization of the fundamental elements of professional and organized work life, leading to the development of wage concepts that would later be protected in various legal frameworks. These concepts, which have become significant elements of contemporary work life, are protected by laws regulated by governments to ensure employee rights. Wage concepts that are key components of work life such as minimum wage, have been effective in taking measures to protect the rights of employees. Besides, various methods have been developed and implemented for deciding the way or revision of compensation. These practices consider the structure of the work and the employee, for maximum efficiency for both of the employee and the organization. Compensation methods and structures can be determined according to differences in practices within employees or departments. The unpredicted increase in the workforce compared to historical times has not only influenced the progression of work structures and methods, it also led to the implementation of different wage systems to achieve maximum efficiency. Wage systems have been created by considering factors such as the time spent by the employee at the workplace, experience, education, additional qualifications, and performance during work. Performance criteria and incentive tools have found place within wage systems in consideration of the increase in production capacity. The performance of the employees began to be measured under the parameters that depend on the structure of the work flow or organization by the introduction of two new concepts in the work styles and wages. In order to increase the quantitatively measured output of individuals or teams, incentive tools were started to be used. The rights of employees and employers have been tried to be protected by placing the wage systems, which have changed over the period, within a certain legal framework. The sub-elements of the systems that have changed over time have also found their place on the legal basis and became the basics of labor law. Thus, the rights of the sides that are related to wage are protected, and aimed to be prevented from suffering any loss. On the other side, employers' main purpose is to have an organization that works with optimum efficiency by keeping the motivation of employees at maximum level. When measuring the performance of employees for the in the direction of this goal, it has a great importance to transparently communicate the measurement and targeting methods to keep employee's motivation high. Targeting methods, which can be implemented in various ways depending on the geography, industry, organizational structure, department and employee structure of the work, allow employees to make effort in achieving maximum output considering the targets that are contributed to themselves and the entire organization. The outputs earned based on their performances can also be diversified due to unique structures. Motivation, which is one of the most important factors in the workforce, is one of the key concepts directly influencing the sense of belonging, job satisfaction, and consequently, performance of human resources. Since it is proof that a low-motivation ecosystem cannot produce efficient results, efforts are made to enhance motivation and motivate employees through various means in order to keep both employee and organizational motivation at a high level. In this research, a comparison of labor law tools that are used for incentive purposes in different sectors and companies has been made and the effects of these tools on employee motivation are explained. Comparisons of basic wage policies and labor law tools they own according to age, reward system according to educational status, the labor law tools they own according to the departments and monthly income have been made with ANOVA test and significant differences were detected. As a result, it has been determined that men have higher basic wage, better position of overall income in market conditions, higher variety of benefits comparing to women. In addition, positive correlation of age with basic wage and stronger impact of department management to human resources department on deciding basic wage have been determined. It has been observed that in comparison to other age groups, compensation policies and legal tools used for incentives are a more significant source of motivation for older employees. The impact of the income generated from incentive-based compensation systems on motivation is found to be inversely proportional to the educational level. Furthermore, the diversification of this system is seen as a motivation source that is directly proportional to the level of education. The study has been made with the participation of middle and senior level managers with no specific sector in Türkiye. In order to make comparisons, sector limitations can be made in future research or comparisons can be made with participants that are not from Türkiye.
Benzer Tezler
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- The role of government and private sector in reducing unemployment
İşsizliğin azaltılmasında hükümet ve özel sektörün rolü
HIKMAT SALEEM ISMAEL ISMAEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
EkonomiYüzüncü Yıl Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REHA SAYDAN
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Kentsel planlama sürecinde mülkiyet haklarının değerlendirilmesinde kullanılabilecek bir uygulama aracı önerisi
An implementation tool proposal that can be used in assessment of property rights in urban planning process
NALAN ÖZBİLEN
Doktora
Türkçe
2017
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY