Obsesif-Kompülsif Bozuklukta bakım verme deneyimi: Psikolojik yük, aile uyumu ve ruh sağlığı okuryazarlığının psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisinin incelenmesi
Caregiving experience in Obsessive-Compulsive Disorder: Examination of psychological burden, family accommodation and mental health literacy on psychological well-being
- Tez No: 866108
- Danışmanlar: PROF. DR. ORÇUN YORULMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 210
Özet
Bakım verme, özel bir dikkat gerektiren herhangi bir duruma sahip olan bir yakına yardım etmeyi ve destek olmayı içeren aktiviteler ve deneyim olarak tanımlanmakta ve bakım verenler açısından pek çok etkiye neden olmaktadır. Alanyazındaki çalışmalar çoğunlukla fiziksel rahatsızlıklar bağlamındaki bakım vermeye odaklansa da, ruh sağlığı sorunlarından muzdarip insanlara bakım verme konusuna da artan bir ilgi bulunmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, bakım verme deneyimine ilişkin bilimsel açıklama ve bulgular doğrultusunda Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB) bağlamında bakım verme deneyiminin ve ilişkili bazı değişkenlerin incelenmesidir. Çalışmada incelenen değişkenler OKB belirtilerinin şiddeti, yakınların göstermiş olduğu aile uyumu davranışları, psikolojik yük, ruh sağlığı okuryazarlığı ve yaşam doyumu değişkenleridir. Araştırmaya 18-50 yaş aralığında OKB tanısı olan 58 kişi (40'ı kadın) ile bu kişilerin 18-50 yaş aralığında olan 58 yakını (37'si kadın) katılmıştır. OKB tanısı olan katılımcılara Boyutsal Obsesif-Kompulsif Ölçeği – Genişletilmiş Türkçe Form ve Obsesif-Kompulsif Bozuklukta Aile Uyum Ölçeği – Hasta Formu; bu katılımcıların yakınlarına ise Hastalık Yükü Değerlendirme Ölçeği, Obsesif-Kompulsif Bozuklukta Aile Uyum Ölçeği – Özbildirim Formu, Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği uygulanmıştır. Çalışmanın hipotezlerini değerlendirmek amacıyla betimsel analizler, korelasyon ve regresyon analizleri ile düzenleyici değişken analizleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular, yakınların yaşam doyumu düzeylerinin bozukluğun belirtilerinin şiddeti, psikolojik yük, aile uyumu davranışları ve ruh sağlığı okuryazarlığı ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca yakınların yaşam doyumunu yordayan faktörlerin bozukluğa ilişkin olarak deneyimledikleri yük, aile uyumu ve ruh sağlığı okuryazarlıkları olduğu görülmüştür. Yakınların bozukluğun belirtilerine yönelik gösterdiği uyum davranışlarını yordayan değişkenler ise bozukluğun bulaşma/kirlenme belirtilerinin şiddeti, yakınların yük düzeyi ve ruh sağlığı okuryazarlığıdır. Son olarak, ruh sağlığı okuryazarlığının psikolojik yük ile aile uyumu ilişkisinde düzenleyici bir rol oynadığı; ruh sağlığı okuryazarlığı yükseldikçe yükün aile uyumunu olumsuz anlamda etkilediği görülmüştür. Çalışma kapsamında bakım verme davranışına ilişkin hasta ve yakınlarından elde edilen sonuçlar, bakım vermeye ilişkin bilimsel bulgular ve ilgili alanyazın çerçevesinde OKB bağlamında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Caregiving is defined as the activities and experiences that involve helping and supporting a relative with a condition that requires special attention and has many implications for caregivers. Although most studies in the literature focus on caregiving in the context of physical conditions, there is a growing interest in caregiving for people suffering from mental health problems. The main purpose of this study is to examine the caregiving experience and some related variables in the context of Obsessive-Compulsive Disorder (OCD) in line with scientific explanations and findings on the caregiving experience. The variables examined in the study are the severity of OCD symptoms, family accommodation behaviors shown by relatives, psychological burden, mental health literacy and life satisfaction. Fifty-eight people between the ages of 18-50 (40 of whom were women) with OCD and 58 relatives of these people between the ages of 18-50 (37 of whom were women) participated in the study. The participants diagnosed with OCD were administered the Dimensional Obsessive-Compulsive Scale - Extended Turkish Form and the Family Accommodation Scale in Obsessive-Compulsive Disorder - Patient Version; the relatives of these participants were administered the Burden Assessment Scale, the Family Accommodation Scale in Obsessive-Compulsive Disorder - Self-Rated Version, the Mental Health Literacy Scale and the Satisfaction with Life Scale. Descriptive analyses, correlation and regression analyses, and moderator variable analyses were conducted to evaluate the hypotheses of the study. The findings demonstrated that relatives' life satisfaction levels were associated with the severity of symptoms of the disorder, psychological burden, family accommodation behaviors and mental health literacy. In addition, the factors predicting the life satisfaction of the relatives were the burden they experienced regarding the disorder, family accommodation and mental health literacy. The variables predicting the accommodation behaviors of the relatives towards the symptoms of the disorder were the severity of the contamination symptoms of the disorder, the burden level of the relatives and mental health literacy. Finally, it was observed that mental health literacy played a moderator role in the relationship between psychological burden and family accommodation; as mental health literacy increased, burden negatively affected family accommodation. Within the scope of the study, the results obtained from patients and their relatives regarding caregiving behavior were discussed in the context of OCD within the framework of scientific findings on caregiving and related literature.
Benzer Tezler
- Akciğer kanserli hastaya bakım veren hasta yakınlarının bakım verme yükleri ve psikolojik sorunları arasındaki ilişki
The relationship between the psychological problems and healthcare responsibility of patient companions who assist for a lung cancer patient
KÜBRA BERBER
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
PsikiyatriAtatürk ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE OKANLI
- Psikiyatri hastalarının eşlerinin bakım yüklerinin evlilik uyumlarına etkisi
The impacts on marital adjustment of caregiver burden in spouses of psychiatric patients
TUĞBA İŞLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HemşirelikGaziantep ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURGÜL ÖZDEMİR
- Niğde ili'nde uzun süreli bakım hizmeti veren hasta yakınlarının psikososyal durumlarının değerlendirilmesi
Evaluation of psychosocial status of the relatives of patients that LONG-TERM care in ni̇gde province
MEHTAP ŞAHİNGÖZ TAHTA
- Genç yetişkinlerde deri yolma davranışlarıyla ebeveynlerine bağlanma arasındaki ilişki
The relationship between skin picking and parent attachment of young adults
NARİN DAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANAN TANIDIR
- Psikiyatri hastalarına bakım veren aile üyelerinin otomatik düşünceleri ile bakım yükü arasındaki ilişki
The relationship between automatic thoughts and care burden of family members who care for psychiatric patients
İNCİ İNCELEME
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
HemşirelikSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Bilim Dalı
DOÇ. ÇİĞDEM YÜKSEL