Mizah kuramları bağlamında Anadolu masalları
Anatolian fairy tales in the context of humor theories
- Tez No: 877440
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BAKİ BORA HANÇA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Masal, Mizah, Mizah Kuramları, Tale, humor, humor theories
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Masallar, toplumun değerlerini kurgusal formatta ifade eden anlatılardır. Masallar hem yapı hem de içerik bakımından mizahın oluşumuna yoğun veri kaynağı sağlar. Buna göre masallarda, giriş, gelişme ve sonuç formellerinin yer alması, zaman, mekân, kişi ve uzam öğelerinin olağanüstü bir seyir izlemesi ve olay veya durumların dış, hayali ve idealist bir gerçekliği yansıtması açılarından mizahın gelişimine fırsat tanırlar. Masallardaki mizahi yapının dış ve hayali gerçekliğin birbiriyle çatışması, beklentiye uymayan aykırı eylemlerin gerçekleşmesi, sosyal bağlam yoluyla toplumsal değerlerin sorgulanması ve eleştirilmesi ve toplum veya bireyin duygu ve düşüncelerini yapıcı ve yıkıcı olarak, sunması şeklinde yer alır. Masal ve mizahın ilkel dönemde, insanlığın kendisi veya çevresinde gelişen olaylara karşı olağanüstü bir anlam yüklemesi ve birincil bilgi kaynağı olarak, etrafındaki doğayı ele almaları nedenlerinden dolayı ortak bir tarihsel serüvenden geçtikleri anlaşılmıştır. Masal ve mizahın kurgulama aşamasında, ortak teknikler kullandıkları ve bu teknikler yoluyla hayali, yaratıcı, eğlenceli ve farkındalık oluşturan fikirler bireyin günlük yaşamına sunarak, kendisine rehberlik ettikleri belirlenmiştir. Masal anlatıcısının mizah yoluyla dinleyici veya okuyucu ile eserini buluşturma işlemini, gerçekleştirdiği gözlenmiştir. Masallarda, mizahın anlatıyı başlatma, metni dinleyici veya okuyucuya sunma, başarı gösterme, verdiği mesajın anlaşılırlığını sağlama, eğlendirme, eleştirme, sorgulama, düşündürme ve farkındalık yaratma gibi olumlu ve olumsuz amaçlarda, kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu tezde Anadolu masallarında yer alan mizahi unsurlar, mizah kuramlarına göre incelenmiştir. Teze dahil edilen masallar, Tahir Alangu'nun Keloğlan Masalları ve Pertev Naili Boratav'ın Az Gittik Uz Gittik kitaplarından seçilerek, toplamda 59 masal metni incelenmiştir. İncelenmiş olan bu masal metinlerinde yer alan mizahi unsurlar, tezin amacı doğrultusunda değerlendirilmiştir. Tezin inceleme aşamasında, Anadolu masallarında mizah kuramlarının dış ve hayali gerçekliğin birbiriyle çatışması, beklentiye uymayan aykırı eylemlerin gerçekleşmesi, bireyin doğuştan gelen zayıf ve kötü özelliklerinin ön plana çıkması ve bulunan sosyal bağlam ile ilgili duyulan rahatsızlıkları ifade etme, eleştirme ve düzeltme şeklindeki unsurlara dayalı olarak, yer aldığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, masal ve mizahın aynı kaynaktan beslendikleri, kurgulama aşamasında benzer teknik unsurlarını kullandıkları ve ortak işlevlerinin olduğu tespit edilmiştir. Masallardaki mizahi yapının dış, hayali ve idealist yapılar yoluyla gerçekleştiği görülürken, mizahın ise, sözlü, yazılı ve elektronik kültür ortamın getirdiği yenilikler aracılığıyla insanın yaşam ile ilgili duygu ve düşüncelerini, yapıcı ve yıkıcı bir şekilde aktarması ile gelişen bir iletişim aracı olduğu anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Fairy tales are narratives that express the values of society in a fictional format. Since fairy tales have a unique fictional sctucture, they provide an intense source of data for the formation of humor in terms of both structure and content. The inclusion of introduction, development and conclusion formulas in fairy tales provides the opportunity fort he development of humor in that the elements of time, place and space follow an extraordinary course and events or situations reflect an external, imaginary and idealistic reality. In fairy tales, humor takes place in the form of conflict between external and imaginary reality, the imaginary reality, the realization of contrary actions that do not, comply with expectations,questioning and criticizing social values through the social context, and presenting the feeling and thoughts of the society or individual as constructive or destructive. It has been understood that fairy tales and humor went through a common historical adventure in the primitive period, dive to the fact that humanity attributed extraordinary meaning to the events occurring in itself or around it and used the nature around it as the primary source of information. It has been determined that fairy tales and humor use common techniques in the contruction phase, and these techniques guide the individual's daily life by offering imaginary, creative, entertaining and awareness raising ideas. It has been observed that the storyteller carries out the process of introducing her work to the listener or reader through humor. It has been determined that humor in fairy tales is used for positive and negative purposes such as starting the narrative, presenting the text to the listener or reader showing success, ensuring the clarity of the message, entertahing, criticizing, questioning, making people think and raising awareness. In thıs study, humorous elements in Anatolion tales were examined according to humor theories. The tales included in the study were selected from Tahir Alangu's Keloglan tales and Pertev Naili Boratav's Az Gittik Uz Gittik books, and a total of 59 tale texts were examined. The humorous elements in these examined fairy tale texts were evaluated in line with the purpose of the study. During the examination phase, it was determined that humor theories are based on elements such as the conflict between external occurrence of contrary actions that do not comply with expectations, the coming to the fare of the individual's innate weak and bad characteristics, and expressing, critizing and correcting the correcting the discomfort felt about the social context. As a result, it has been determined that fairy tales and humor are fed from the main source,use similar technical elements in the editing phase and have common functions. While it is seen that the humorous structure in the fairy tale is realized through external, imaginary and idelistic structures through the text, it is understood that humor is an artistic communication tool that conveys people's feeling and thoughts about life in constructive and destructive way, through the innovations brought by the oral, written and electronic cultural enviroment.
Benzer Tezler
- 1980-1990 arası Türk resminde figüratif eğilimler
Figürative tendencies in Turkish painting between the years 1980-1990
SERTAÇ DİNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURCU PELVANOĞLU
- Özbek mizahında Nasreddin Hoca tipi ve fıkraları
The anecdotes and figure of Nasreddin Hodja in Uzbek humor
ERHAN SOLMAZ
Doktora
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERİN YAYIN
- Yuri Lotman'ın kültür göstergebilimi bakış açısından Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel aktarım sorunsalı
The problematic of cultural transmission in english translations of Nasreddin Hodja jokes from Yuri Lotman's perspective of semiotics of culture
BURCU YAMAN
Doktora
Türkçe
2020
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜNDÜZ KASAR
- Zâtî'nin Letâyif'inin mizah kuramları bağlamında tahlili
The humor theories of Zâtî's Letâyif'i in the context of humor
SAMET DOĞUSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBaşkent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI AYTAÇ
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAL YAVUZ
- Bektaşi fıkralarının yapısal çözümlemesi
Structural analysis of Bektashi jokes
HÜLYA ÖZTÜRK SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMRAL DEVECİ