Kent parklarında bitki örtüsü ve tozlayıcı etkileşiminin değerlendirilmesi: Barış Mahallesi, Bursa örneği
The evaluation of the plant-pollinator interaction in urban parks: The case study of Bursa, Barış Neighborhood
- Tez No: 878920
- Danışmanlar: PROF. DR. ÇİĞDEM COŞKUN HEPCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 68
Özet
İklim değişikliği, nüfus artışı, doğal ekosistemlerin yok olması, hava, su ve toprak kirliliği, kentlerde mavi-yeşil altyapının eksikliği, doğal bitki türleri yerine yabancı kökenli bitki türlerin kullanılması gibi birçok faktör nedeniyle kentsel biyoçeşitlilik olumsuz yönde etkilenmektedir. Ayrıca kentsel yayılma ve yoğun arazi kullanımı, habitatların parçalanması ve izole edilmesine neden olarak tozlayıcı türlerin etkileşimlerini ve hareket alanlarını kısıtlamaktadır. Bu durum, kentlerde bulunan tozlayıcı türlerin sayısını azaltmaktadır. Dolayısıyla, kent parklarında bitkitozlayıcı etkileşimlerinin belirlenmesi ve korunması gerekmektedir. Tozlayıcıların kent parklarında varlığını sürdürmesi, tozlaşma servislerinin devamlılığını sağlayarak ekolojik ve ekonomik açıdan önemli olan tozlayıcı dostu kentlerin oluşturulmasında hayati bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada, Bursa kenti Nilüfer ilçesi Barış mahallesinde yer alan Menekşe, Dalyan ve Ilgın parklarındaki bitki örtüsü ile üç ana tozlayıcı grubun (arılar, kelebekler, çiçek sinekleri) etkileşiminin değerlendirilmesi ve kent parklarının tozlayıcı (polinatör) türler için ekolojik sıcak noktalar yani sığınaklar olabilir mi? Sorusuna cevap aranması amaçlanmaktadır. Parklardaki bitki örtüsü ve tozlayıcı etkileşim ağının, tozlayıcıların tercih ettiği bitki türlerine göre aralarındaki benzerliklerinin, tercih edilen bitkilerin ve tozlayıcıların arasındaki korelasyonun ara kesitindeki çiçek renk katmanının değerlendirilmesi amacıyla programlama dili olan RStudio yazılımı aracılığıyla istatistiksel hesaplamalar yapılmış ve grafikler oluşturulmuştur. Bulgular kent parklarında bitki ve tozlayıcılar arasındaki etkileşimlerin çeşitliliğini ve kent parklarının tozlayıcılar için yaşam alanı olabileceğini göstermektedir. Bitki ve tozlayıcı çeşitliliği değerlendirildiğinde 23 farklı çalı türü olmak üzere toplamda 1825 çalı ve 8 farklı tozlayıcı türü olmak üzere toplamda 877 tozlayıcı saptanmıştır. Parklardaki, çiçek sinekleri (Syrphidae), arı türleri arasında Avrupa bal arısı (Apis mellifera) ve kelebek türleri arasında Küçük beyaz melek kelebeği (Pieris rapae) türleri en bol bulunan tozlayıcı türlerdir. Tibet dağ muşmulası (Cotenaster franchetti), Alev çalısı (Photinia × fraseri), Gaura (Oenothera lindheimeri), Lavanta (Lavandula officinalis) ve Tüylü kartopu (Viburnum tinus) ise tozlayıcılar tarafından en çok ziyaret edilen bitki türleridir. Tozlayıcıların tercih ettiği bitkilerin çiçek renklerinin ise çoğunlukla beyaz ve mor olduğu görülmüştür. Belirli tozlayıcı türlerinin belirli bitki türlerini tercih etme eğiliminde olması çiçek rengi faktörü ile ilişkilendirilmiştir. Bulgular doğrultusunda, kent parklarının biyoçeşitliliği ve ekosistem sağlığı üzerinde tozlayıcıların önemli bir rol oynadığı vurgulanmaktadır. Tozlayıcıların tercihleri ve davranışları dikkate alınarak park ekosistemlerinin bitki çeşitliliği ve özellikle çiçek renkleri gibi görsel özellikler açısından, peyzaj planlanması ve tasarımında stratejik bir yaklaşım benimsenmelidir. Bu kapsamda kentteki tozlayıcıların korunması ve sayılarının artırılmasına yönelik çeşitli öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Urban biodiversity experiences adverse impacts owing to a multitude of factors, including climate change, population growth, the decline of natural ecosystems, and pollution of air, water, and soil. Furthermore, the absence of sufficient blue-green infrastructure in urban areas and the substitution of native plant species with non-native ones exacerbate these challenges. Additionally, urban expansion and intensive land use practices result in habitat fragmentation and isolation, hindering the interactions and mobility of pollinator species. As a result, the diversity of pollinators in urban environments diminishes. Therefore, there is an urgent need to evaluate and conserve plant-pollinator interactions within urban parks. Preserving the presence of pollinators in urban green spaces is crucial for fostering pollinator-friendly urban environments, which are essential for sustaining pollination services and offering significant ecological and economic benefits. This study aims to investigate the interaction between the vegetation cover of Menekşe, Dalyan, and Ilgın parks located in the Barış neighborhood of the Nilüfer district in Bursa city, and three primary pollinator groups (bees, butterflies, and hoverflies). The central inquiry revolves around assessing whether urban parks can function as ecological refuges or hotspots for pollinator species. Utilizing the RStudio programming language, statistical analyses and graphical representations were conducted to evaluate the similarity between the vegetation cover and the preferred plant species of pollinators. Additionally, correlations between preferred plants and pollinator populations were examined, focusing particularly on the floral color spectrum within this interaction framework. The findings indicate the diversity of interactions between plants and pollinators in urban parks and suggest that urban parks could serve as habitats for pollinators. When evaluating the diversity of plant and pollinator species, a total of 1825 shrubs and 8 different pollinator species were identified, totaling 877 pollinators. Among the pollinator species, hoverflies (Syrphidae), European honey bees (Apis mellifera) among bee species, and small white butterflies (Pieris rapae) among butterfly species were the most abundant. Tibet barberry (Cotoneaster franchetti), red robin (Photinia × fraseri), Mexican evening primrose (Oenothera lindheimeri), lavender (Lavandula officinalis), and laurustinus (Viburnum tinus) were the most visited plant species by pollinators. The flower colors preferred by pollinators were predominantly white and purple. The tendency of specific pollinator species to exhibit a preference for particular plant species has been associated with the factor of flower color. In line with these findings, the importance of pollinators in the biodiversity and ecosystem health of urban parks is emphasized. Considering the preferences and behaviors of pollinators, a strategic approach should be adopted in landscape planning and design, particularly concerning plant diversity and visual characteristics such as flower colors. Recommendations have been developed to conserve and increase pollinator populations in urban areas.
Benzer Tezler
- Kentsel dokuda bitkilendirme tasarımında yapılan yanlışlıkların belirlenmesi 'Trabzon örneği'
Determination of planting design mistakes in urban pattern: a case study of Trabzon
BANU KARAŞAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Peyzaj MimarlığıKaradeniz Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA VAR
- Konya-Selçuklu ilçesi yeşil alanlarında uygulanan sulama sistemleri ve Sancaktepe parkı örneği
The irrigation methods applied to the green fields of Selcuklu district, Konya and sample of Sancaktepe park
SELMAN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
ZiraatSelçuk ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KARA
- Identifying green infrastructure strategies for planning the urban landscapes: The case of Amman, Jordan
Kent peyzajlarının planlanmasına yönelik yeşil altyapı stratejilerinin belirlenmesi: Ürdün-Amman şehri örneği
GHAIDA ADEL HUSSEIN IRMEILI
Doktora
İngilizce
2024
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALEV PERİHAN GÜRBEY
- Kent parkı tasarımı için tasarım kriterleri ve sınırlamaların belirlenmesi, Halep örneği
Design criteria and limitation for the urban park design at city level, study case Aleppo
MEHMET SAİR AKKAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UFUK FATİH KÜÇÜKALİ
- Trabzon kenti park ve bahçelerinin peyzaj tasarım kriterleri açısından incelenmesi
The examination of Trabzon city?s parks and gardens about landscape design criterias
SİNEM KIZILASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Peyzaj MimarlığıAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜKERREM ARSLAN