Lineer olmayan bazı q-denklem sistemlerinin çözümleri
The solutions of some nonlinear q-difference equations systems
- Tez No: 880093
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN BAŞARIR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Matematik, Mathematics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Analiz ve Fonksiyonlar Teorisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
Bu tez çalışması beş bölümden oluşmaktadır. Tez çalışmasının birinci bölümünde önce çalışmanın amacı ve hedefi belirtilmiştir. Daha sonra ise tez çalışmasını oluşturan konularla ilgili literatürde yapılan çalışmalardan bahsedilmiş ve ayrıca konuların tarihçesi ve neden önemli olduğunu vurgulamak amacıyla yapılan çalışmaların literatürdeki yerinin incelenmesi yapılmıştır. Tez çalışmasının ikinci bölümü dört alt başlıktan oluşmaktadır. Birinci alt başlıkta limitsiz hesap olarak bilinen 𝑞-analiz ile ilgili temel tanımlar ve teoremler verilmiştir. Ek olarak, bazı yerlerde örnekler ile konu açıklanmaya çalışılmıştır. Bu kavramlar çalışmanın ilk orijinal kısmını oluşturan üçüncü bölüm için temel teşkil etmektedir. İkinci alt başlıkta 𝑞-analiz'ün bir genelleştirilmesi olan ve bu tez çalışmasının ikinci orijinal kısmını oluşturan dördüncü bölüm için ihtiyaç duyulan (𝑝,𝑞)-analiz ile ilgili temel tanım, teorem ve kavramlara yer verilmiştir. (𝑝,𝑞)-türev tanımı örnek verilerek açıklanmıştır. Ayrıca, (𝑝,𝑞)-analiz de zincir kuralı için herhangi bir genel türev olmadığı bir örnekle vurgulanmıştır. Son olarak çalışmanın ikinci orijinal kısmında çok sık kullanılacak olan (𝑝,𝑞)-integral tanımı ve ilgili bazı temel teoremler verilmiştir. Üçüncü alt başlıkta tez çalışmasının dördüncü bölümünde karşılaşılacak olan zaman ölçeği kavramının tanımı verilmiş ve örneklerle açıklanmıştır. Son alt başlıkta, sabit nokta tanımı örneklerle açıklanmış ve daralma dönüşümü kavramı tanıtılmıştır. Schaefer sabit nokta teoremi, Krasnoselskii sabit nokta teoremi ve Banach sabit nokta teoremi ele alınmıştır. Ayrıca üçüncü bölümde karşılaşılacak olan, 𝒦𝑛 kümesi 𝑛. merebeden matrislerin kümesini göstermek üzere, öncelikle 𝒦𝑛+ koniği tanımlanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümü tezin ilk orijinal kısmını oluşturmaktadır ve 𝑞-analiz üzerinde birinci mertebeden başlangıç değer probleminin çözümlerinin varlığı ve tekliği araştırılmaktadır. Schaefer sabit nokta teoremi, Krasnoselskii sabit nokta teoremi ve Banach sabit nokta teoremleri kullanılarak üç ana teoremin ispatı verilmektedir. Çalışmanın dördüncü bölümü tezin ikinci orijinal kısmını oluşturmaktadır ve 𝑞-analizü'ün bir genelleştirilmesi olan (𝑝,𝑞)-analiz üzerinde ikinci mertebeden bir (𝑝,𝑞)-fark denkleminin çözümleri farklı metodlarla incelenmiştir. Tez çalışmasının beşinci bölümünde elde edilen sonuçlar ve yapılan genelleştirilmelere yer verilmiş ve yapılabilecek çalışmalar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This thesis mainly consists of five chapters. The first part of the thesis consists of two subsections. In the first subsection, the purpose and focus of the study is stated. In the second subsection, the studies carried out in the literature on the subjects that constitute the thesis study are mentioned and it is also aimed to examine the place of the studies in the literature in order to emphasize the history of the subjects and why they are important. On the other hand, this section is intended to be a resource for examining the studies that have been done as well as for a better understanding of the studies that can be done. The second part of the thesis consists of four subsections. In the first subsection, basic definitions and theorems about 𝑞-calculus, known as unlimited calculus, are given. Additionally, in some places the subject has been tried to be explained with examples. These concepts form the basis for the third chapter, which constitutes the first original part of the study. Therefore, in this subsection, firstly, the 𝑞-analogue of any natural number 𝑛 and the 𝑞 - analogue of the factorial of any natural number 𝑛 are defined and explained with examples. In addition, the definitions of the 𝑞-analogues of the exponential function 𝑒𝑡, which will be used frequently in the first original part of the work, and some connections between these definitions are given. Finally, 𝑞-derivative, 𝑞-integral, and some basic theorems are included. In the second subsection, it is aimed to include the basic definitions, theorems and concepts related to (𝑝,𝑞)-calculus, which is a generalization of 𝑞-calculus and needed for the fourth chapter, which constitutes the second original part of this thesis study. Therefore, first of all, the (𝑝,𝑞)-analogue and (𝑝,𝑞)-factorial of any natural number 𝑛 are defined. The definition of (𝑝,𝑞)-derivative is explained by giving an example. Additionally, it is emphasized with an example that there is no general derivation for the chain rule in (𝑝,𝑞)-calculus. Finally, the definition of (𝑝,𝑞)-integral, which will be used frequently in the second original part of the study, and some related basic theorems are given. In the third subsection, the definition of the concept of time scale, which will be encountered in the fourth chapter of the thesis, is given and explained with examples. In the last subsection, before talking about fixed point theory, definitions of metric space, Cauchy sequence, convergence, completeness, continuity, uniform continuity, sequential continuity, equicontinuity, compact set, relatively compact set, normed space and Banach space are given. The connection between metric space and normed space is emphasized. Fundamental theorems such as the Arzela-Ascoli theorem and Lebesgue limited convergence theorem are included. Then, the definition of fixed point is explained with examples and the concept of contraction transformation is introduced. Finally, Schaefer fixed point theorem, Krasnoselskii fixed point theorem and Banach fixed point theorem are discussed. In addition, the initial condition of the initial value problem, which will be defined in the third section, consists of a matrice, and the inequality 𝐶>0 must be defined if 𝐶 is any matrice. However, unlike two real numbers, two matrices cannot be directly compared. Therefore, it is defined the following cone in 𝒦𝑛 𝒦𝑛+={𝐶=(𝑐𝑖𝑗)∈𝒦𝑛:𝑐𝑖𝑗≥0,∀𝑖,𝑗=1,𝑛̅̅̅̅̅} where 𝒦𝑛 is the set of matrices of type 𝑛×𝑛. Then, a partial ordering relation is defined on this 𝒦𝑛+ cone consisting of matrices. The third part of the study constitutes the first original part of the thesis and investigates the existence and uniqueness of solutions to the first-order initial value problem on 𝑞-calculus. For this reason, first of all, the problem is defined in q-calculus. Then, an auxiliary theorem is proven, stating that the system of equations defined using the initial conditions and the properties of the 𝑞-integral is equivalent to the solution of a system of integral equations. This equivalent solution is rewritten by constructing an appropriate Green's function. In the next stage, in order to prove the existence and uniqueness of the solutions of the given equation, a 𝑈 operator was defined as 𝑈(𝑥,𝑦)=(𝑥,𝑦) and the problem was transformed into a fixed point problem. As a result, the proof of three main theorems is given using Schaefer fixed point theorem, Krasnoselskii fixed point theorem and Banach fixed point theorem. The fourth part of the study consists of two subsections and the solutions of a second-order (𝑝,𝑞)-difference equation on (𝑝,𝑞)-calculus, which is a generalization of 𝑞-calculus, are examined with different methods. In the first part of the fourth chapter, it is considered the following second order (𝑝,𝑞)-difference equation with non-local and (𝑝,𝑞)-integral boundary conditions { 𝐷𝑝,𝑞2𝑥(𝑡)=𝜑(𝑡,𝑥𝜎(𝑞𝑡)), 𝑡∈[0,𝑇𝑝2.𝑞2]𝕋0𝑥(0)=𝑥0+𝑘(𝑥), 𝑥(𝑇)=𝛿∫𝑥(𝑠)𝑑𝑝,𝑞𝑠𝑇0 where 𝑥0∈ℝ𝑛 and 𝑇∈𝕋 is a fixed constant. Solutions of this second-order (𝑝,𝑞)-difference equation are investigated using Banach fixed point theorem and an example is given. In the second part of the fourth chapter, the equation defined aboveis transformed into a second-order (𝑝,𝑞)-difference equation of the form 𝐷𝑝,𝑞2𝑥(𝑡)+𝜌(𝑡).𝑥𝜎(𝑞𝑡)=0, without boundary conditions, by taking the 𝜑 function as 𝜑(𝑡,𝑥𝜎(𝑞𝑡))=−𝜌(𝑡).𝑥𝜎(𝑞𝑡). Then, the second-order derivative of the 𝑥(𝑡) function and the first order derivative of the 𝑥(𝑞𝑡) function are found. An Euler-Cauchy-like (𝑝,𝑞)-difference equation is reached as 𝑞𝑡.𝜎(𝑡).𝐷𝑝,𝑞2𝑥(𝑡)+𝑎𝑡.𝐷𝑝,𝑞𝑥(𝑞𝑡)+𝑏.𝑥(𝑞2𝑡)=0 when the derivatives are substituted. Therefore, the solution metheod of the Euler-Cauchy-like 𝑞-difference equation is applied to the new equation obtained. Additionally, the oscillation of the solutions is examined. Finally, some results available in the literature on 𝑞-calculus have been generalized to (𝑝,𝑞)-calculus. In the fifth chapter of the thesis, the results obtained and the generalizations made are included and suggestions are presented for further studies.
Benzer Tezler
- Painleve analizi ile bazı lineer olmayan kısmi türevli denklemlerin integrallenebilirliği ve soliton çözümleri üzerine
On the integrability of some nonlinear partial differential equations with Painleve analysis and soliton solutions
FİGEN KANGALGİL
- A dynamical systems approach to the interplay between tobacco smokers, electronic-cigarette smokers and smoking quitters
Sigara içenler, elektronik sigara içenler ve sigarayı bırakanlar arasındaki etkileşime yönelik bir dinamik sistemler yaklaşımı
ESMANUR YILDIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Matematikİstanbul Teknik ÜniversitesiMatematik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAADET SEHER ÖZER
DOÇ. DR. MUSTAFA TAYLAN ŞENGÜL
- Effect of self-steepening on optical solitons in nonlinear media
Doğrusal olmayan ortamlarda öz-dikleştirmenin optik solitonlar üzerindeki etkisi
ERİL GÜRAY ÇELİK
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Matematikİstanbul Teknik ÜniversitesiMatematik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NALAN ANTAR
- A New cryptanalysis method of cellular automata based encryption systems
Hücresel otomata tabanlı şifreleme sistemleri için yeni bir şifre analiz yöntemi
ALİ MURAT APOHAN
Doktora
İngilizce
2000
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiDOÇ.DR. M. ERTUĞRUL ÇELEBİ
