A digital transition roadmap for Türkiye: Bridging the digital divide at national, urban/regional, and enterprise levels

Türkiye için dijital dönüşüm yol haritası: Ulusal, mentsel/bölgesel, ve işletme düzeyinde dijital eşitsizliklerin üstesinden gelmek

PDF İndir

Tez No: 885217
Yazar: GÜLFİYE ÖZCAN ALP
Danışmanlar: PROF. DR. TÜZİN BAYCAN
Tez Türü: Doktora
Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
Yıl: 2024
Dil: İngilizce
Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 202

Özet

Son yıllarda dijitalleşme toplumun her yönünü dönüştürerek, yaşam tarzlarımızı, işyerlerimizi ve birbirimiz ile olan etkileşimlerimizi yeniden şekillendirmektedir. Dijitalleşmeye bağlı paradigma değişimi, gelişen teknoloji ve teknolojiye olan erişimin artması ile her geçen gün hız kazanmaktadır. Bu değişim, teknolojiyi kullanamayanlar için bazı dezavantajları beraberinde getirmektedir. Bu dezavantajlara, mevcut literatürde“dijital bölünme”adı verilmektedir. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin etkin bir şekilde kullanılması sadece bireyler için değil aynı zamanda, işletmeler ve devletler için de önemli bir konu haline gelmiştir. Özellikle 2019 yılında bir anda karşı karşıya kaldığımız COVID-19 pandemisi dijital dönüşümü daha da önemli hale getirmiştir. Gelişmiş dijital altyapıya ve yeteneklere sahip ülkeler, COVID-19 sonucunda ortaya çıkan problemlere daha hızlı yanıt verirken, gelişmekte olan ve dijital altyapısı gelişmemiş ülkelerde ise pandemi koşulları ile mücadele daha da zorlaşmıştır. Bu durum dijital bölünmenin önemini ortaya koymaktadır. Dijitalleşmenin bir sonucu olarak ülkelerin ve bölgelerin birbirine yakınsaması beklenirken eşitsizliklerin halen devam ettiği görülmektedir. Sonuç olarak, dijital gelişmenin izlenmesi, ülkelerin sürüdürülebilir kalkınması ve gelecekteki şehirlerin tasarlanması için kapsamlı politikalar oluşturması açısından oldukça önemli bir hale gelmiştir. Dünyadaki gelişmelere paralel olarak Türkiye de bir dijital geçiş sürecinden geçmektedir. Ancak Türkiye mevcut dijital gelişme seviyesiyle birçok ülkenin gerisinde kalmaktadır. Bu durumun arkasında yatan nedenleri bulmak, dijitalleşmeye yönelik kapsamlı politikalar oluşturmak için hayati bir önem taşımaktadır. Bu kapsamda tezin temel araştırma sorusu: Türkiye'de dijital bölünme kentsel/bölgesel eşitsizlikleri, ekonomiyi ve kentsel çevreyi ne ölçüde etkiliyor? olarak belirlenmiştir. Bu soruyu yanıtlamak için dört aşamalı bir ampirik çalışma tezin bütününü oluşturmaktadır. Bu ampirik çalışmalar birbirinden bağımsız olarak planlanmış olsa da her birinin çıktısı bir sonraki ampirik çalışmaya katkı koymakta ve bu şekilde son aşamaya kadar ilerlenmektedir. Dört aşamalı olarak yapılandırılan tezin ilk aşaması dijitalleşme araştırmasına sosyo-ekonomik kalkınma perspektifinden başlamaktadır. İkinci aşamada ise tez odağını şehir ve bölgelere kaydırarak, Türkiye'deki dijital bölünmeye sebep olan faktörleri ortaya koymaktadır. Dijital dönüşüm için gereken kapsamlı politikaların oluşturabilmesi adına dijital bölünme tezin omurgasını oluşturmaktadır. Tezin üçüncü aşamasında ise dijital bölünmenin kentsel çevre üzerindeki etkisini dijital ekonomi üzerinden okuyarak, yenilikçi endüstrilerin yer seçimine etki eden faktörleri ve bu sektörlerin Türkiye ölçeğinde kentlere nasıl dağıldığını ortaya koymaktadır. Bu kapsamda haritalama ve istatistiksel tekniklerin bir arada kullanılması dijital bölünmenin sebeplerini ortaya koymakla birlikte kentler üzerindeki etkilerini de açıklamaktadır. Son olarak dördüncü aşama, dijital bölünmeyi işletme bağlamında ele alınarak işletme düzeyinde dijital bölünme ve dijitalleşmenin xxviii arkasında yatan temel motivasyonları ortaya koymaktadır. Elde edilen tüm bulgular ışığında, ulusal, kentsel/bölgesel ve işletme düzeyinde dijital bölünmenin giderilmesini amaçlayan Türkiye için dijital geçiş yol haritası önerilmektedir. Detaylı olarak belirtmek gerekir ise, bu tez çalışması, yeni bir dijital dönüşüm yol haritası sunmak için öncelikli olarak bilgi iletişim teknolojilerinin sürdürülebilir kentsel kalkınmaya, kentsel çevreye ve ekonomiye olan etkilerini güncel literatür üzerinden okuyarak mevcut literatürde eksik olan dijital bölünmenin etkilerine odaklanmaktadır (Bölüm 2). Dijital bölünme literatürüne katkı sağlayacak olan farklı bir teorik yaklaşım geliştirerek araştırma tasarımını sunmaktadır (Bölüm 3). Bu kapsamda planlanan ampirik çalışmalarda yararlanılan yöntem ve tekniklere ilişkin ayrıntılar açıklanmaktadır (Bölüm 4). Bundan sonraki aşamalarda farklı bağlamlara odaklanan dört aşamalı ampirik araştırma sonuçlarıyla birlikte sunulmaktadır. Bunlardan ilki, Türkiye'deki dijital bölünme ile sosyo-ekonomik kalkınma arasındaki ilişkiyi araştıran sosyo-ekonomik kalkınma bağlamına odaklanmaktadır (Bölüm 5). Türkiye'nin bölgeleri arasındaki dijital bölünme bölge (NUTS-1) ve kent (NUTS-3) ölçeklerinde değerlendirmektedir. Bu kapsamda BİT Gelişme Endeksi (IDI) ile Sosyo- Ekonomik Gelişme Endeksi (SEDI) kullanılarak, aralarındaki ilişki Spearman'ın sıra korelasyonu ile ortaya konmaktadır. Ek olarak, dijital bölünmenin coğrafi yönlerini anlamak, bölgeler arasında nasıl değiştiğini ortaya koymak için mekansal regresyon modelleri uygulanmaktadır. Elde edilen bulgular, dijital bölünme ile sosyo-ekonomik kalkınma arasında pozitif bir korelasyon olduğunu ve Türkiye'nin doğu ve batı bölgeleri arasında önemli farklılıklar olduğunu ortaya koymaktadır. Dikkat çekici bir şekilde, dijitalleşmenin sosyo-ekonomik gelişmişlikten çok daha hızlı bir yayılımı olduğunu ortaya koymaktadır. Bulgular, dijital teknolojilerin Türkiye'de hızla yaygınlaştığını ancak sosyo-ekonomik faydalarının daha yavaş ortaya çıktığını ortaya koymaktadır. Sonuçlar aynı zamanda ulusal ve bölgesel farklılıkları da vurgulamakta ve sonraki araştırmalarda Türkiye merkezli bir endeks oluşturulmasının önünü açmaktadır. Bu bölüm makale haline getirilerek uluslararası Information Technology for Development Dergisi'nde yayınlanmıştır. İkinci ampirik çalışma Türkiye kapsamında bölgesel bağlamda dijital bölünmeyi incelemektedir (Bölüm 6). Mevcut izleme araçları uluslararası düzeyde dijital eşitsizlikleri incelerken, Türkiye'de bölgeler arasındaki dijital eşitsizlikleri izleyecek bir araca ihtiyaç duyulmaktadır. Gelişmekte olan bir ekonomi olarak, Türkiye'nin yalnızca bilgi iletişim teknolojilerinin somut faydalarını en üst düzeye çıkarması değil, aynı zamanda bunları inovasyon düzeyine taşıyarak dijital bölünmenin üstesinden gelmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, bölgelerdeki dijital eşitsizliklerle ilgili göstergeleri araştırmak ve Türkiye için bölgesel bir izleme aracı oluşturmak ikinci ampirik çalışmanın temel amacıdır. Üç uluslararası endeks: BİT Gelişme Endeksi (IDI), Dijital Ekonomi ve Toplum Endeksi (DESI) ve Dijitale Geçiş Araç Seti (Digital Tool Kit) incelenerek, Türkiye özelindeki dijital eşitsizlik göstergeleri ortaya çıkarılmıştır. Ortaya çıkarılan bu göstergeler Temel bileşenler analizi (PCA) ile Türkiye için yeni bir endeks (T-IDI) oluşturmasında kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçları hem bölgesel hem de kent ölçeğinde dijital eşitsizlikleri ortaya koymaktadır. Bu eşitsizlikler bölge ölçeğinde daha az belirginken, kent ölçeğinde ise daha dikkat çekici bir durumdadır. Türkiye'de teknolojiye erişim ve kullanım konusunda bölgeler genel olarak birbirine yakınlaşsa da teknolojinin somut faydaları farklılık göstermektedir. Analiz sonuçları aynı zamanda eşitsizliklerin arkasında yatan temel nedenleri de ortaya koymaktadır. Bunlar: Eşit olmayan dijital beceriler, sosyoekonomik ve demografik farklılıklar ve Ar-Ge harcamalarının GSYH'deki xxix yüzdesidir. Bu bölüm makale haline getirilerek Quaestiones Geographiceae Dergisi'nde yayımlanmıştır. IDI ve T-IDI arasındaki karşılaştırma, dijital bölünmenin ulusal bağlamını anlamada bölgesel bazlı analizin önemini vurgulamaktadır. Üçüncü ampirik çalışma, BİT ile kentsel mekan arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak için dijital bölünme ve dijital ekonomiyi temeline alarak özellikle yenilikçi endüstrilere odaklanmaktadır. (Bölüm 7). Bu bölüm aynı zamanda Türkiye'de yenilikçi endüstrileri tanımlamaya yönelik ilk girişimdir. Gelişmekte olan bir ekonomi olarak Türkiye'nin, bilgi iletişim teknolojilerinden yararlanarak somut faydaları en üst düzeye çıkarması ve kentsel ve bölgesel kalkınmayı hızlandırması gerekmektedir. Bu nedenle araştırma, uluslararası ölçekten kent ölçeğine kadar inerek mevcut durumu ve dijital bölünmenin etkilerini ortaya koymaktadır. Bu aşamada araştırma odağını mekansal analize kaydırarak, bilgi iletişim teknolojileriyle kentsel mekan arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmayı amaçlayan üçüncü bağlamı ortaya koymaktadır. Yenilikçi Endüstrilerin kümelenme analizi ve mekansal regresyon modelleri (Sıradan En Küçük Kareler ve Coğrafi Ağırlıklı Regresyon) ile kentlerdeki yenilikçi endüstrilerin hacmi ve kentlerdeki yenilikçi endüstrilerin farklı konumsal kalıpları ortaya konmaktadır. Sonuçlar, dijital gelişme düzeyinin ve teknoparkların yenilikçi endüstrilerin hacmini ve dağılımını şekillendirmede önemli bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. İstanbul, Ankara ve Kocaeli gibi büyük metropol kentler, yenilikçi endüstrilerin yarısından fazlasına ev sahipliği yapan birer inovasyon merkezi haline gelmiştir. Ayrıca çalışma, dijital bölünmenin yanı sıra bu endüstrilerin mekansal kalıplarını açıklamada sektörel farklılıkların önemini vurgulamaktadır. Yenilikçi endüstriler hem çeperlerde hem de kent merkezlerinde bulunmaktadır. Bu bölüm makale haline getirilerek uluslararası bir dergide yayınlanmak üzere gönderilmiştir, şu an değerlendirme aşamasındadır. Dördüncü ve son ampirik çalışma ise dijital bölünmeyi işletme perspektifinden ele almaktadır (Bölüm 8). Dijital bölünmenin yenilikçi endüstriler üzerindeki etkisi ortaya konduktan sonra çalışmanın odak noktası işletme düzeyine getirilmiştir. Bu sayede, işletme düzeyinde dijital bölünme ve dijitalleşmenin arkasında yatan temel motivasyonları araştıran dördüncü bir aşama ortaya çıkmıştır. Bu bölümde Türkiye ve AB'deki işletmeler, ulusal ve uluslararası veri setlerinden elde edilen ikincil veriler kullanılarak tanımlayıcı, karşılaştırmalı ve korelasyon analizleri ile değerlendirilmektedir. Bulgular, işletmelerin dijital gelişim düzeylerinin büyük ölçüde büyüklüklerine ve sektörlerine bağlı olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca ülkenin dijital gelişmişlik düzeyi de önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Hem Avrupa'da hem de Türkiye'de Endüstri 4.0 teknolojilerinin yüksek maliyetleri nedeniyle kullanımı oldukça düşük bir oranda kalırken, uzman eksikliği işletmelerin dijitalleşmesinin önündeki temel engel olarak ortaya çıkmaktadır. Dikkat çeken bir diğer bulgu ise dijital açıdan görece daha gelişmiş işletmelerin pandemiye daha hızlı uyum sağlamasıdır. Bu bölüm, uluslararası bir dergide yayınlanmak üzere bir makaleye dönüştürülecektir. Sonuç bölümünde tezin bir sonucu olarak tüm ampirik araştırma bulguları kısaca vurgulanmaktadır. Dijital geçiş sürecindeki eksikliklerin belirlenmesi, Türkiye'de ulusal, bölgesel ve işletme düzeyindeki dijital eşitsizliklerin aşılmasına yönelik politika önerilerinin oluşturulmasına yardımcı olmaktadır. Tezin sonucu olarak ortaya çıkan dijital geçiş yol haritası, Türkiye'yi eşit bir şekilde gelişmiş şehirler, bölgeler ve işletmelerle yeni bir dijital öncü haline getirmek için gereken stratejileri 2025'te başlayıp 2040'a kadar uzanan bir zaman çizelgesi içerisinde önermektedir. Bu bölümde ayrıca tezin sınırlılıkları ve gelecekteki araştırmalara yönelik öneriler özetlenmektedir.

Özet (Çeviri)

In recent years, digitalization has transformed all aspects of society and reshaped our lifestyles, workplaces, and interactions. This paradigm shift has accelerated via the availability and development of advanced technology. Therefore, effectively utilizing digital tools and technologies has become essential for individuals, businesses, and governments. The constant change has also brought some drawbacks for those who do not have access or talent to use these technologies and those who do not benefit from them. These drawbacks are called the digital divide in the current literature. Digital transformation became especially vital in 2019 because of the unexpected COVID-19 pandemic and subsequent lockdown. Countries with improved digital infrastructure and abilities increased their potential to respond to COVID-19 emergencies. Conversely, challenges worsened in countries with fewer digital opportunities, highlighting that the digital divide still exists in everyday life. While convergence is expected with digitalization, inequalities seem to continue. It is critical that the unequal development of ICTs may result in new disparities. Consequently, monitoring digital development has become vital for countries to create comprehensive policies for sustainable development and designing future cities. Likewise, Türkiye has been undergoing a digital transition encompassing its inhabitants, public authorities, and enterprise. However, Türkiye lags behind many countries in terms of digital development. Exploring the reasons behind this is vital for formulating a comprehensive policy in response. Thus, the main research question of this thesis is: To what extent does the digital divide influence urban/regional inequalities, the economy, and the urban environment in Türkiye? To address this question, four distinct empirical studies simultaneously complementing each other are planned. These four studies, each focusing on different aspects of the digital divide and its implications in Türkiye, provide a comprehensive understanding of how disparities in digital development influence urban/regional inequalities, economic development, and the urban environment. Collectively, they offer valuable insights for policymakers, researchers, and practitioners seeking to address these challenges and promote inclusive digital development in Türkiye. The first study initiates digitalization research from a socioeconomic development perspective. Subsequently, the second one shifts its focus towards the cities and regions. Comprehensive research for understanding digital divide factors in Türkiye shapes the thesis' backbone. Then the third one focuses on the influence of the digital divide on the urban environment. It unveils the factors influencing the location preferences of innovative industries and the distribution patterns of these sectors across Turkish cities. These effects are explained through a combination of mapping and statistical techniques. Lastly, the fourth study focuses on enterprise context, investigating the digital divide and the primary motivations for digitalization at the enterprise level. As a result, the digital xxiv transition roadmap for Türkiye, which aims to bridge the digital divide at national, urban/regional, and enterprise levels, is proposed. In detail, the thesis begins its exploration with ICTs and their effects on sustainable urban development, urban space, and the economy (Chapter 2) to capture current worldwide trends. Following this, a detailed theoretical discussion has been conducted regarding the digital divide to present a unique approach (Chapter 3). Afterwards, detailed explanations of methods and techniques are provided (Chapter 4), setting the stage for empirical research in the subsequent chapters. The thesis was structured around a four-fold empirical research focusing on different contexts. The first phase of the empirical research focuses on the socio-economic development context that explores the correlation between the digital divide and socio-economic development in Türkiye (Chapter 5). It assesses the digital divide among Turkish regions at the NUTS-1 and NUTS-3 scales. Spearman's rank correlation is employed to investigate the relationship between the International Digital Index (IDI) and the Socio-Economic Development Index (SEDI). Additionally, spatial regression models are applied to comprehend the geographical aspects of the digital divide, exploring its distribution across regions and identifying spatial patterns. Results reveal a positive correlation between them and significant disparities between Türkiye's eastern and western regions. Remarkably, the digitalization gap is narrower than the socioeconomic development gap. The findings suggest that while digital technologies have diffused rapidly in Türkiye, their socio-economic benefits have been absorbed more slowly. Results also emphasize national and regional differences, paving the way for formulating a Türkiye-based index in the subsequent research. This chapter was transformed into an article published in the Journal of Information Technology for Development. The second phase is based on the regional context, and aims to formulate a Türkiyebased index (Chapter 6). While existing monitoring tools examine digital inequalities on an international level, there is a need for a tool to monitor digital disparities between regions in Türkiye. As an emerging country, Türkiye needs to overcome the digital divide not only to maximize tangible benefits but also to use ICT as a driver of innovation. Thus, the research aims to explore indicators associated with digital inequalities within the regions and create a regional monitoring tool for Türkiye (Chapter 6). Three international indexes: The ICT Development Index (IDI), The Digital Economy and Society Index (DESI), and the Going Digital Toolkit (GDT) are analyzed, and digital inequality indicators are identified. A new index for Türkiye is constructed by using principal components analysis (PCA). The results indicate digital inequalities both at regional and city scales, yet inequalities are more remarkable at the city scale. While regions in Türkiye generally converge on access and use of technology, the tangible benefits of technology are divergent. The primary findings of the study indicate the reasons: Uneven digital skills, socioeconomic and demographic divides, and R&D expenditure as a percentage of GDP. This chapter was transformed into an article published in the Journal of Quaestiones Geographiceae. A comparison between IDI and T-IDI underscores the importance of regional-based analysis in understanding the national context of the digital divide. The third phase uses the digital divide and the new digital economy as a primary approach to unveil the relationship between ICT and urban space, specifically within the context of innovative enterprises. (Chapter 7). As an emerging economy, Türkiye needs to use new technologies to maximize the tangible benefits and foster urban and regional development. Thus, the research shifts its focus to spatial analysis. Analytical methods include a Hotspot Analysis of Innovative Industries, an examination of the xxv volume of innovative industries within Turkish cities using spatial regression models (Ordinary Least Squares and Geographically Weighted Regression), and an investigation into the locational patterns of innovative industries in cities with varying levels of ICT development. This chapter is also the first attempt to define innovative industries in Türkiye. Results reveal that the digital development level and technoparks play a significant role in shaping the volume and distribution of innovative industries. Major metropolitan cities such as Istanbul, Ankara, and Kocaeli have emerged as innovation hubs, hosting more than half of the innovative enterprises. Additionally, the study emphasizes the importance of sectoral differences in explaining the spatial patterns of these industries alongside the digital divide. Innovative industries are located on both the periphery and city centers. This chapter was transformed into an article to be published in an international journal and is presently being given full consideration for publication. After enlightening the impact of the digital divide on innovative industries, the focus shifted to an enterprise context. This enabled us to establish the fourth phase of the research (Chapter 8), which investigates the digital divide and the primary motivations for digitalization at the enterprise level. Enterprises in Türkiye and the EU were evaluated within the scope of descriptive, comparative, and correlation analyses using secondary information from national and international datasets. The findings reveal that the digital development levels of enterprises are highly dependent on their size and sector. Additionally, the country's level of digital development also emerges as a significant factor. The utilization of Industry 4.0 technologies remains very low due to their high costs, and the lack of experts emerges as the primary obstacle to the digitalization of enterprises. Another noteworthy finding is that relatively more digitally advanced enterprises adapted more quickly during the pandemic. This chapter will be transformed into an article for publishing in an international journal. The concluding chapter briefly highlights all empirical research findings as a holistic outcome of the thesis. Identifying both shortcomings and advantages of the digital transition process aids in formulating policy recommendations to overcome the digital divide at national, urban/regional, and enterprise levels in Türkiye. As a result, the digital transition roadmap proposes strategies with a timeline starting by 2025 and ending by 2040 to make Türkiye a new digital pioneer with equally developed cities, regions, and enterprises. The chapter also outlines the thesis's limitations and recommendations for future research suggestions.

Benzer Tezler

Tez No
837242
Bim-based facilities management: A aconceptual framework for bim implementation of the fm industry
Bim-tabanli tesis yönetimi: Tesis yönetimi endüstrisinde bim uygulama i̇çin kavramsal bir çerçeve
ECEM TEZEL
Doktora
İngilizce
2023
Mimarlık İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA HEYECAN GİRİTLİ
Tez No
747654
Ab akıllı uzmanlaşma stratejisi çerçevesinde Türkiye modeli için karşılaştırmalı analiz ve yol haritası: TRB-1 bölgesi örneği
Comparative analysis and roadmap for the Turkey model within the framework of eu smart specialization strategy: Example of TRB-1 region
AIDAY KASMALIEVA KARA
Doktora
Türkçe
2022
Bilim ve Teknoloji Fırat Üniversitesi
Teknoloji ve Bilgi Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERHAN AKIN
Tez No
783955
Endüstri 4.0'a geçişte örgütsel öğrenme üzerine model önerisi: Bir KOBİ örneği
Model proposal on organizational learning in transition to industry 4.0: An SME example
MERVE VUSLAT AKSU
Doktora
Türkçe
2023
İşletme Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
İşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SONER TASLAK
Tez No
568453
Endüstri 4.0 sürecinde dijital dönüşüm ve sosyoekonomik yansımalar bağlamında insan kaynaklarının dönüşümü: Disiplinlerarası bir yaklaşım
Transformation of human recourses in the context of digital transformation and socioeconomic reflection in the process of industry 4.0
EMRE DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sosyoloji Marmara Üniversitesi
Sosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAŞKIN DİRSEHAN
Tez No
665778
Havacılık sektöründe istatistiksel proses kontrol: Uçak bakım süreçlerinin iyileştirilmesine yönelik bir uygulama
Statistical process control in the aviation sector: An implementation to improve aircraft maintenance processes
HAMİT HAMİDETTİN KUMURKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mühendislik Bilimleri İstanbul Teknik Üniversitesi
İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİHAN YILDIRIM

Geri Dön