Travmatik yaşantısı olan bireylerde travma sonrası stres bozukluğu ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide dissosiyasyon ve peritravmatik stresin aracı rolü
The mediating role of peritraumatic stress and peritraumatic dissociation on the relationship between posttraumatic stress disorder and posttraumatic growth
- Tez No: 890198
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA IŞIK ÇATAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Bu çalışmada, Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ile Travma Sonrası Büyüme (TSB) arasındaki ilişkide peritravmatik stres ve peritravmatik dissosiyasyonun aracı rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini 18 yaş ve üstü 414 katılımcı oluşturmaktadır. Çalışma amaçları doğrultusunda, katılımcılara Sosyodemografik Bilgi Formu, Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği (1. ve 2. Bölümler), DSM-5 için Travma Sonrası Stres Bozukluğu Kontrol Listesi, Peritravmatik Stres Envanteri, Travma Sonrası Dissosiyatif Yaşantı Ölçeği-R ve Travma Sonrası Büyüme Envanteri uygulanmıştır. Çalışma sorularına yanıt bulmak amacıyla Bağımsız Gruplar t Testleri, Tek Yönlü ANOVA Testleri, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi, Lineer Hiyerarşik Regresyon Analizi ve Paralel Çoklu Aracı Değişken Analizi yürütülmüştür. Yapılan analizler sonucunda, TSSB, peritravmatik stres, peritravmatik dissosiyasyon ve TSB düzeyinin bazı sosyodemografik değişkenlere göre farklılaştığı bulunmuştur. Yanı sıra, çalışmada kullanılan bütün ölçek ve alt ölçek puanları arasında pozitif yönde korelasyonel ilişkiler olduğu saptanmıştır. TSB düzeyini yordayan değişkenleri incelemek amacı ile yapılan analiz, cinsiyet, maruz kalınan travmatik olay sayısı ve peritravmatik dissosiyasyonun TSB üzerinde yordayıcı güçlerinin olduğunu ancak psikiyatrik tanı öyküsü varlığı, peritravmatik stres düzeyi ve TSSB düzeyinin TSB düzeyi üzerinde yordayıcı etkilerinin olmadığını ortaya çıkarmıştır. Söz konusu bulgu, kadınların sosyal ve bilişsel becerileri; travmatik yaşantıların olumlu etkilerinin de kümülatif olabileceği bakımından ve travmatik olay esnasında dissosiye olarak anlık duygu yoğunluğundan kendini koruyan bireyin zaman ile travmatik anıyı işlemleyecek gücü kendinde bularak, yaşantının olumsuz etkilerinden kendine yeni anlamlar çıkararak büyüme yolunda ilerlemesinin mümkün olabildiği açısından ele alınmıştır. Son olarak, yapılan analizde, TSSB ile TSB arasındaki ilişkide peritravmatik dissosiyasyonun, aracı rolü olduğu tespit edilmiş, ancak peritravmatik stresin aracı rolü olmadığı görülmüştür. Söz konusu bulgu, peritravmatik stres ve peritravmatik dissosiyasyon yaşantılarının doğaları, nitelikleri ve maruz kalınan travmatik olayın türü açısından ele alınarak ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the mediating role of peritraumatic stress and peritraumatic dissociation in the relationship between Posttraumatic Stress Disorder (PTSD) and Posttraumatic Growth (PTG). The sample of the study consists of 414 participants aged 18 and above. In line with the study purposes, Sociodemographic Information Form, Postraumatic Stress Diagnostic Scale (Parts 1 and 2), Post-Traumatic Stress Disorder Checklist for DSM-5, Peritraumatic Distress Inventory, Peritraumatic Dissociative Experience Scale and Posttraumatic Growth Inventory has been implemented. In order to answer the study questions, Independent Groups t Tests, One-Way ANOVA Tests, Pearson Product Moment Correlation Analysis, Linear Hierarchical Regression Analysis and Parallel Multiple Mediator Variable Analysis were conducted. As a result of the analyses, it was found that levels of PTSD, peritraumatic stress, peritraumatic dissociation and PTG differed according to some sociodemographic variables. In addition, positive corelations were found between level of PTSD and peritraumatic stress, peritraumatic dissociation, PTG and all of their subscales. The analysis performed to examine the variables that predict the level of PTG revealed that gender, number of exposed traumatic events and peritraumatic dissociation had predictive powers on PTG. However, the presence of a psychiatric diagnosis history, peritraumatic stress level and PTSD level did not have predictive effects on the level of PTG. This finding was interpreted considering the social and cognitive skills of women; the cumulative positive effects of traumatic experiences and the possibility that individuals who protect themselves from emotional intensity by dissociating during the traumatic event may find the strength to process the traumatic memory over time, leading to growth by deriving new meanings from the negative effects of the experience. Finally, it was revealed that peritraumatic stress has a mediating role in the relationship between PTSD and PTG, whereas peritraumatic dissociation has not. This finding was discussed in light of the relevant literature, considering the nature and characteristics of peritraumatic stress and peritraumatic dissociation experiences, as well as the type of traumatic event experienced.
Benzer Tezler
- 6 Şubat depremi sonrasında travmatik yaşantısı olan bireylerde psı̇kolojı̇k sağlamlık ı̇le travma sonrası büyüme ve travma sonrası stres bozukluğu arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇
Examining the relationship between psychological resilience, post-traumatic growth, and post-traumatic stress disorder in individuals with traumatic experiences following the February 6 earthquake
SEVGİ TARHAN
- 2020 Elazığ depremi sonrası, depremzedelerde posttravmatik stres bozukluğu ve eşlik eden psikiyatrik hastalıkların yaygınlığının araştırılması
Investigation of the preference of posttraumatic stress disorder and combining psychiatric diseases after 2020 Elazig earthquake in earthquake victims
ESENGÜL GÜLMEZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriFırat ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET GÜRKAN GÜROK
- Autobiographical memory characteristics of individuals with motor vehicle accident
Trafik kazası geçirmiş bireylerde otobiyografik bellek özelliklerinin incelenmesi
ÖZEN BAĞBAŞLIOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METEHAN İRAK
- Travma stres bozukluğu belirtilerinin üstbilişsel model ve duygu düzenleme stratejileri çerçevesinde incelenmesi
Examining posttraumatic stress disorder symptoms within the framework of metacognitive model and emotion regulation strategies
HASAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ
- Travma yaşantısı olan bireylerde travma sonrası bilişlerin, travmaya bağlı suçluluğun ve kontrol odağının obsesif-kompulsif bozukluk belirtileri üzerindeki yordayıcı etkisi
The predictor effects of the post-traumatic cognitions, trauma-related guilt and locus of control on obsessive-compulsive disorder symptomology in individuals with trauma experience
GİZEM DOĞRU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. SEDAT IŞIKLI