Erek kültürdeki çeviri eğilimleri bağlamında bireysel ve ortak çevirilerde çevirmen görünürlüğü
Translator visibility in individual and collaborative translations in the context of translation trends in the target culture
- Tez No: 897690
- Danışmanlar: DOÇ. DR. LALE ÖZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Diller ve Kültürlerarası Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 390
Özet
Bu tez çalışmasının amacı İngilizceye yapılan çevirilerde çevirmenlerin daha az görünür olduğu, akıcı ve kolay okunan çevirilerin kabul gördüğü saptamasından yola çıkarak Türkçeden İngilizceye çeviri yapan çevirmen Brendan Freely'nin alıcı kültür kodlarına içrek çeviri normlarına cevabının aranmasıdır. Bu sebeple çevirmenin hem bireysel olarak gerçekleştirdiği çevirisinde hem de çevirmen Yelda Türedi'yle birlikte gerçekleştirdiği ortak çevirisinde çevirmen ufku, tavrı ve projesi incelenmiştir. Bu kapsamda çalışmanın bütüncesi olarak Brendan Freely'nin Zülfü Livaneli'nin Serenad isimli romanının İngilizce çevirisi Serenade for Nadia ve Yelda Türedi'yle ortak çevirisi olan Ahmet Altan'ın Kılıç Yarası Gibi isimli romanının İngilizce çevirisi Like a Sword Wound seçilmiştir. Bu inceleme nesneleri Antoine Berman'ın yorumbilgisel çeviri eleştirisi ve biçim bozucu eğilimleri çerçevesinde incelenmiş, elde edilen bulgular Lawrence Venuti'nin görünürlük tanımlarıyla tartışılmış ve de çevirmen görünürlükleri Kaisa Koskinen'in görünürlük sınıflamaları baz alınarak değerlendirilmiştir. Çevirmenin bireysel çevirisinde bulgulanan proje, tavır, ufuk ve görünürlüğü; ortak çevirisinde bulgulanan proje, tavır, ufuk ve görünürlüğüyle birlikte tartışılmıştır. Zaman kısıtı, yayınevi ve editör beklentileri, yazarın ve okurun beklentileri gibi çeviri sürecine etki eden birçok sosyal, kültürel faktör göz önünde bulundurularak çevirmenin hem bireysel hem de ortak çevirisinin alıcı kültürde gerçek bir yapıt olarak karşılandığı, kendine yer edinebildiği ve çok okunduğu gözlemlenmiştir. Ancak çevirmenin Serenade for Nadia çevirisi kapsamında daha az görünür olduğu ve alıcı kültür normlarıyla uyumlu, akıcı bir çeviri ortaya çıkardığı görülmüştür. Yelda Türedi'yle birlikte çevirdikleri Like a Sword Wound ise yazarın biçemini ve eserin özünü aktarmakta daha etkili bulunarak çevirmenlerin bu metinde daha görünür oldukları ve mevcut çeviri normlarına direndikleri savlanmıştır. Bu çevirideki çevirmen görünürlüğün yüksek olmasına çevirinin önceden planlanan bir projesinin olmasının, yazarla birlikte çalışılmış olmanın, zaman kısıtı bulunmamasının ve ortak çevirinin sunduğu avantajlardan yararlanılmış olunmasının katkı sağladığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The aim of this dissertation is to investigate the translator Brendan Freely's response to the norms of translation embedded in the codes of receptive culture, based on the finding that translators are less visible in translations into English and that fluent and easy-to-read translations are accepted. For this reason, the translator's horizon, attitude and project were analyzed both in one of his individual translations and in his collaborative translation with translator Yelda Türedi. In this context, Brendan Freely's English translation of Zülfü Livaneli's Serenad, Serenade for Nadia, and his English translation of Ahmet Altan's Kılıç Yarası Gibi, Like a Sword Wound, a co-translation with Yelda Türedi, were selected as the objects of the study. These translations were analyzed within the framework of Antoine Berman's hermeneutic translation criticism and deforming tendencies, Lawrence Venuti's definitions of visibility, and Kaisa Koskinen's visibility classifications. The translator's project, attitude, horizon and visibility are discussed both in individual and in collaborative translation. Considering the many social and cultural factors affecting the translation process such as time constraints, publishing house, author and reader expectations, it has been observed that both the translator's individual and collaborative translations have been widely read in the receiving culture. However, it was observed that the translator was less visible in the translation of Serenade for Nadia, and that he produced a fluent translation. Like a Sword Wound was found to be more effective in conveying the author's style and message, and it was argued that the translators were more visible in this text and resisted the existing translation norms. The high visibility of the translators in this translation is attributed to the fact that the translation was a pre-planned project, that they worked together with the author, that there were no time constraints, and that they benefited from the advantages of co-translation.
Benzer Tezler
- The transfer of ideology in translation: three Turkish translations of John Steinbeck's The Grapes of Wrath
Çeviride ideoloji aktarımı: John Steinbeck'in Gazap Üzümleri adlı romanının üç Türkçe çevirisi
MİHRİBAN ŞEVVAL TOPAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mütercim-TercümanlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATALAY GÜNDÜZ
- الترجمة الأدبية من التركية إلى العربيةرواية 'الحياة الأبدية تنتظرك' للكاتب عمر سيفنج جول
Türkçeden Arapçaya edebi çeviri Ömer Sevinçgül'ün 'Sonsuz Hayat Seni Bekliyor' adlı roman örneği
SALMA ABDULRAZEK
Yüksek Lisans
Arapça
2023
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER İSHAKOĞLU
- Analysis of two translations of Vladimir Nabokov's Lolita within the framework of descriptive translation studies
Vladimir Nabokov'un Lolita adlı eserinin iki çevirisinin betimleyici çeviribilim çerçevesinde incelenmesi
FUNDA İŞBUĞA EREL
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
Mütercim-TercümanlıkHacettepe Üniversitesiİngilizce Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYFER ALTAY
- Macbeth'in Türkçe yeniden çevirilerinin erek yazın dizgesindeki konumlarının incelenmesi
The position of Macbeth's Turkish retranslations in the target literary system
AZİZE ALTUNSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Okan ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL DEMİRCİOĞLU
- İngilizce yazılmış bir romanın kaynak kültürdeki yeri ve Türkçe'ye çevirileri sonucunda erek kültürde aldığı yer
The situation of a novel written in english in the source culture and the situation in the target culture as a result of its translations into Turkish
IŞIL DEVRİM SALTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALEV BULUT