Alevi Bektaşi geleneğinde Pîr Sultan Abdal şiirleri ve bestelenmiş deyişlerinin müziksel analizi
Musical analysis of Pir Sultan Abdal poems and composed sayings in Alevî Bektashi tradition
- Tez No: 901304
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NADİR KARAKUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hitit Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Abdallık Geleneği Anadolu müzik kültürüne olumlu yansımalarıyla 1071 sonrası itibarıyla etkisini göstermektedir. Abdallar yaşadıkları dönemin getirdiği toplumsal etkileri kendilerine ait olan müzik kültürleriyle birleştirerek icra ederler. Dolayısıyla Abdallık Geleneği çerçevesinde Alevî-Bektaşî kültürü toplumun dini yönelişlerini ortaya koyduğu ve yaşayış biçimlerini konu edindiği deyişlerde yer alan dizeler müzik ile nesilden nesle gelecek kuşaklara aktarılmıştır. Alevî-Bektaşî inancının benimsendiği, sazın ve sözün yer aldığı cem ritüellerinde semahlar ile birlikte rakslar gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla Alevî-Bektaşî müziğinin ana yapısını oluşturan Anadolu'nun inancını konu edinen ilkelerin çoğunluğu deyişlerde yer almaktadır. Deyişler yalnızca Alevî-Bektaşî müziğinin alt türü olmamakla birlikte söz unsuru hususunda da önem arz etmektedir. Tezimizde Abdallık Geleneğinin aktarılmasında baş rolde olan Rum Abdallarından bahsederek Pîr Sultan Abdal'ın eserlerini daha iyi anlayabilmeyi gaye edindik. Bu doğrultuda araştırmanın amacı, Abdallık Geleneği kapsamında Alevî-Bektaşî kültürünü yansıtan Pîr Sultan Abdal şiirlerinin ve bestelenmiş deyişlerinin müziksel analizinin incelenmesi, araştırmada ayrıca incelenen Pîr Sultan Abdal şiirlerinin bestelenmiş deyişlerindeki notalarının; makam, usul, durak, seyir, yeden ve dizilerinin genellikle hangi musiki yapıda olduğunun tespitini yapmaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırma, nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı betimsel bir çalışmadır. Tüm bu bilgiler ışığında farklı kaynaklardan elde edilen ve araştırmanın müzikal analizinde yer verilen Pîr Sultan Abdal şiirleri ve bestelenmiş eserlerinin makam, usul, durak, seyir, yeden ve dizi değişkenleri açısından benzer ve farklılık durumları tespit edilmiştir. Ulaşılan bulgular doğrultusunda Alevî-Bektaşî müziğinde yer alan ezgilerin Türk Sanat müziği makamları ile benzerlik gösterse de tam anlamıyla makam olarak nitelendirilemeyeceği tespit edilmiştir. Dolayısıyla aynı makam ve dizide seyreden eserlerin usul ve durak değişkenleri açısından farklılık gösterebileceği ve makamları farklı olsa dahi dizilerinin benzer yönde seyredebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Tüm bu bilgiler ışığında farklı kaynaklardan elde edilen bilgiler ile birlikte Alevî-Bektaşî kültürünün müziksel ve tarihi yönü incelenerek katkı sunmak hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
The Abdal tradition has been influential for years with its positive reflections on Anatolian music culture. Abdals perform by combining the social effects of the period they live in with their own musical culture. Therefore, within the framework of the Abdal tradition, the AlevîBektashi culture defends the religious beliefs of the society and the verses in the idioms about the way they live have been transferred to future generations from generation to generation with music. In the cem rituals where Alevî-Bektashi belief is adopted and where instrumental and spoken word take place, raks are performed together with semahs. Therefore, most of the principles of the Anatolian faith, which constitute the main structure of Alevî-Bektashi music, are found in the deyish. Deyish are not only a sub-genre of Alevî-Bektashi music, but are also important in terms of the element of lyrics. In our thesis, we have made it a subject to better understand the works of Pîr Sultan Abdal by mentioning the Rum Abdals, who played a leading role in the transmission of the Abdal tradition. In this direction, the aim of the research is to examine the musical analysis of Pîr Sultan Abdal poems and composed sayings reflecting the Alevî Bektashi culture within the scope of the Abdal tradition, and to determine the musical structure of the notes in the composed sayings of the Pîr Sultan Abdal poems examined in the research; makam, usul, durak, seyir, yeden and sequences. For this purpose, the research is a descriptive research in which qualitative research methods are used. In the light of all this information, the similarities and differences of Pîr Sultan Abdal poems and composed works obtained from different sources and included in the musical analysis of the research were determined in terms of makam, usul, durak, seyir, yeden and sequence variables. In line with the findings, it was found that although the melodies in Alevî-Bektashi music are similar to the maqams of Turkish Art music, they cannot be fully characterized as maqams. Therefore, it has been concluded that the works in the same makam and scale may differ in terms of usul and stop variables, and that their sequences may follow a similar course even if their makams are different. In the light of all this information, it is aimed to contribute by analyzing the musical and historical aspects of the Alevî-Bektashi belief together with the information obtained from different sources.
Benzer Tezler
- İBB Atatürk Kitaplığı BEL_YZ_K.04434 numaralı Şiir Mecmuası (inceleme-metin)
IMM Ataturk Library Poetry Journal no. BEL_YZ_K.04434 (analysis-text)
ŞEYMA SENA ŞENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ÖZTÜRK
- Zâkirlik geleneğinde müzik ve kadın kimliği: Ankara merkez örneği
Music and woman identity in the tradition of zâkirlik: Case of Ankara center
DERYA ANKIŞHAN
- Alevî-Bektâşî kaynaklarındaki dini unsurlar ve yansımaları(Nehcü'l-Belâga, İmam Ca'fer es-Sâdık Buyruk'u, Hacı Bektâş-ı Velî Makalât'ı ve Pir Sultan Abdal deyişleri örneği kapsamında)
Religious factors and reflections in Alevî-Bektashî sources (In the scope of examples of Nehcü'l-Belâga, Imam Ca'far es-Sadik's Buyruk, Haci Bektash Velî's Makâlat and Pir Sultan Abdal poems)
DİLEK ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ULVİ MEHMEDOĞLU
- Pir Sultan Abdal mahlaslı güfteler üzerinde edebî ve musiki yönünden incelemeler
Başlık çevirisi yok
AZİZ ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AFŞİN EMİRALİOĞLU
- Alevi örgütlenmelerinin çok boyutlu niteliğinin müzik ve semah pratiklerine yansıması: Ankara örneği
The multifaceted nature of Alevi organizations and its reflection on music and semah practices: A case study of Ankara
PINAR ZEREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikDokuz Eylül ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN EROL