Geri Dön

Çağatay Türkçesi söz varlığının Özbek Türkçesindeki görünümü (Sedd-i İskenderî örneği)

The appearance of Chagatai Turkish vocabulary in Uzbek Turkish (The sample of Sedd-i İskenderi)

  1. Tez No: 903550
  2. Yazar: AYŞEGÜL TAŞKESEN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SERPİL SOYDAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 193

Özet

Çağatay Türkçesi, XV-XX yüzyıllarda arasında hem konuşma hem yazı dili olarak kullanılmış, XIX. yüzyıldan sonra yerini Özbek Türkçesine bırakmış Türkçenin tarihî bir lehçesidir. Çalışmanın amacı, Sedd-i İskenderî'yi şekil bilgisi ve söz varlığı açısından inceleyerek Özbek Türkçesindeki görünümünü ortaya koymaktır. Sedd-i İskenderî ile ilgili yapılan çalışmalar taranmış olup bu çalışmaların daha çok ilgili döneme ait birden fazla eserin genel başlıklar çerçevesinde gramer açısından incelenmesidir. Bu çalışma ise, müstakil bir eserde tespit edilen şekil bilgisi ve söz varlığına ait bulguların Özbek Türkçesinde tanıklanıp tanıklanmadığının tespitidir. Bu çalışmada öncelikle Çağatay Türkçesi, Ali Şîr Nevâyî, Özbek Türkçesi, Sedd-i İskenderi hakkında bilgiler verilmiştir. Tezi yazarken teze kaynaklık eden Hatice Tören'in Sedd-i İskenderi (İnceleme- Metin) adlı eserinden yararlanılmıştır. Eserde tespit edilen bulguların anlamları için Çağatay sahası ve Osmanlı-Türkçe sözlüklerden yararlanılmıştır.

Özet (Çeviri)

Chagatai Turkish was used as both a spoken and written language between the 15th and 20th centuries, and was replaced by Uzbek Turkish after the 19th century. The aim of the study is to examine Sedd-i İskenderî in terms of morphology and vocabulary and to reveal its appearance in Uzbek Turkish. Studies on Sedd-i İskenderî have been scanned, and these studies are mostly grammatical examinations of more than one work from the relevant period within the framework of general headings. This study is to determine whether the morphology and vocabulary findings determined in an independent work are witnessed in Uzbek Turkish. In this study, information is first given about Chagatai Turkish, Ali Şîr Nevâyî, Uzbek Turkish, and Sedd-i İskenderi. While writing the thesis, Hatice Tören's Sedd-i İskenderi (Study-Text), which was the source of the thesis, was used. For the meanings of the findings determined in the work, Chagatai field and Ottoman-Turkish dictionaries were used.

Benzer Tezler

  1. Ali Şir Nevâyî dilinden Özbek ve Türkmen Türkçelerine söz varlığındaki gelişmeler

    Başlık çevirisi yok

    ÖZLEM EMİNOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BİLAL YÜCEL

  2. Klasik Çağataycadan Modern Özbekçeye geçişte deyimler ve deyimlerde meydana gelen değişimler

    Idioms and changes in idioms in the transition from classical chagatai̇ to Modern Uzbek

    BURCU YILMAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FİKRET TURAN

  3. Karahanlı Türkçesi temel söz varlığının eski Türkçeden Karluk grubu lehçelerine anlam incelemesi

    Analysis of meaning of Karakhanid Turkish basic vocabulary from old Turkish to Karluk group dialects

    HANİFE GEZER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimErciyes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN

  4. Tüş tabirnamesi (İnceleme-Metin-İndeks)

    Dream interpretation book (analysis-text-index)

    ŞÜKRÜ BAŞTÜRK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    DilbilimUludağ Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE ŞAHİN

  5. Babür-name'nin [61a-120a] varakları arasındaki bölümün tematik açıdan söz varlığının incelenmesi

    Examination of the thematic vocabulary of the section between the [61a-120a] leaves of Baburname

    KİRAZ ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜNEVVER TEKCAN