Fen bilimleri ders kitapları ve öğretim programının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi üzerine bir araştırma
A research on examining science textbooks and curriculum in terms of 21st century skills
- Tez No: 903651
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Öğretmenlerin, öğrencilerin ve velilerin ilk olarak başvurdukları öğretim materyallerinden olan ders kitapları öğrencilere rehber ve yol gösterici önemli kaynaklardandır. Fen bilimleri dersi öğrencilere beceri kazandırılmasında büyük role sahip olan bir derstir. Bundan dolayı, fen bilimleri ders kitapları 21. yüzyıl becerilerini iyi ifade edebilmeli ve öğrenciler kazandırılması gereken beceriler bakımından yeterli olmalıdır. Araştırmalar ülkemiz eğitim sisteminde öğrencilere 21. yüzyıl becerilerinin kazandırılmasına yönelik güncellemelere gidilmesini ve bu yöndeki çalışmaların arttırılması gerektiğini göstermektedir. Yapılan birbirinden farklı rapor ve araştırmalarda 21. yüzyıl becerilerinin etkili şekilde bireylere kazandırılması için farklı yol haritaları sunulmakla birlikte derslerle bütünleştirilerek kazandırılmasının mümkün olduğu belirtilmektedir. Ayrıca öğretimde kullanılacak materyaller becerilerin geliştirilmesi bağlamında önemli görülmektedir. Bu çalışmada, 3-8. sınıflar fen bilimleri dersi ders kitaplarını ve 2018 yılında yayımlanan fen bilimleri dersine ait öğretim programında yer verilen kazanımları 21. yüzyıl becerilerini içermesi bakımından incelemek, yeni hazırlanacak olan öğretim programlarını ve eğitim öğretimin önemli materyallerinden olan ders kitaplarını çağımızın gerektirdiği beceriler bakımından zenginleştirilmesine ve yeniden gözden geçirilerek daha nitelikli hale gelmesine katkıda bulunabilmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada incelenen yazılı kaynaklar olan ders kitapları ve öğretim programı, doküman niteliğindedir. Bu sebeple çalışmanın araştırma yaklaşımı nitel araştırma yaklaşımı ve ele alınan yöntem ise doküman inceleme metodudur. Bu araştırmanın veri kaynağını 2023-2024 eğitim ve öğretim döneminde okullarda okutulan 3-8. sınıflar fen bilimlerine ait ders kitapları, her sınıf düzeyinden bir kitapla toplamda altı adet kitap ile 2018 yılına ait fen bilimleri dersinin öğretim programında yer alan 3-8. sınıf düzeylerindeki kazanımlar oluşturmaktadır. Araştırma verileri, P21 kısaltmasıyla da belirtilen 21. yüzyıl öğrenme ortaklığının oluşturmuş olduğu 21. yüzyıl beceri çerçevesinde hazırlanmış 21. yüzyıl becerilerini içeren inceleme formu ile toplanmıştır. Fen bilimleri ders kitaplarındaki ve öğretim programındaki kazanımları 21. yüzyıl becerileri bakımından incelenmesinde kullanılan teknik nitel veri analiz türlerinden betimsel analiz tekniğidir. Çalışmanın sonucunda 3-8. sınıflara ait ders kitaplarında toplam 695 içerik ve fen dersi öğretim programında yer alan 302 kazanım 21. yüzyıl becerileri bakımından incelenmiştir. Ders kitaplarının tümünde öğrenme ve yenilik becerisinin alt boyutu olan eleştirel düşünme ve problem çözmeye diğer becerilerden daha yoğun yer verildiği görülmüştür. Tüm ders kitaplarının içeriklerinde bilim, medya ve teknoloji becerisinin alt boyutu olan medya okuryazarlığı ve yaşam-kariyer becerisinin alt boyutu olan esneklik ve uyum becerileri en az yer alan beceriler olarak bulunmuştur. Kazanımlarda tüm sınıf düzeylerinde en çok öğrenme ve yenilik becerisinden eleştirel düşünme ve problem çözmenin yer aldığı en az ise öğrenme ve yenilik becerilerinden iş birliği becerisi olurken medya okuryazarlığı becerisine hiçbir sınıf düzeyindeki kazanımlarda yer verilmediği görülmüştür. Ders kitaplarının içeriklerinin 21. yüzyıl becerilerini içermesi bakımından karşılaştırdığımızda; en fazla beceriyi içeren 6. sınıf ders kitabı olurken, en az 4. sınıf ders kitabı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf düzeylerine göre kazanımlar 21. yüzyıl becerilerini içermesi bakımından karşılaştırıldığında; en fazla beceriyi içeren kazanımlara sahip olan sınıf düzeyi 6. sınıf kazanımları iken, en az beceri içeren sınıf düzeyi 3. sınıf kazanımları olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ders kitapları ve kazanımlar 21. yüzyıl becerilerini içermesi bakımından incelendiğinde fiziksel olaylar konu alanının diğer konu alanlarına göre en fazla 21. yüzyıl beceri içeriğine sahip olduğu sonucuna varılırken, en az beceri içeriğine sahip olan konu alanının ise dünya ve evren olduğu tespit edilmiştir. Ders kitaplarındaki içerikler ve öğretim programındaki kazanımlar 21. yüzyıl becerileri bakımından incelendiğinde sonuçların birbirine en fazla ve en az yer alan beceri bakımından paralel olduğu sonucuna varılmıştır. Hem ders kitaplarında hem de öğretim programında öğrenme ve yenilik becerilerine daha fazla ağırlık verildiği görülürken, ders kitaplarındaki içeriklerde yaşam ve kariyer becerilerine, öğretim programı kazanımlarında ise bilgi, iletişim ve teknoloji becerilerine en az yer verildiği tespitine ulaşılmıştır. Ayrıca 21. yüzyıl becerilerinin ders kitaplarındaki içeriklerde ve öğretim programında yer alan kazanımlarda dengeli ve düzenli dağılım göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara dayanarak 21. yüzyıl becerilerinin fen bilimleri ders kitaplarına ve öğretim programındaki kazanımlara homojen bir şekilde dağılımının yapılması ve 21. yüzyıl becerilerini içermesi açısından zenginleştirilmesi önerilebilir.
Özet (Çeviri)
Textbooks, which are the first teaching materials that teachers, students and parents turn to, are important sources that guide and guide students. Science is a course that has a major role in acquiring skills for students. Therefore, science textbooks should be able to express 21st century skills well and should be sufficient in terms of the skills that students need to acquire. Research shows that updates should be made to our country's education system for acquiring 21st century skills for students and that studies in this direction should be increased. In different reports and research, although different road maps are presented for acquiring 21st century skills effectively in individuals, it is stated that it is possible to acquire them by integrating them into courses. In addition, the materials to be used in teaching are seen as important in the context of developing skills. In this study, 3-8. The aim of this study is to examine the science course textbooks of the 2018th grades and the achievements included in the science course curriculum published in 2018 in terms of including 21st century skills, and to contribute to the enrichment of the newly prepared curriculum and textbooks, which are important materials of education and training, in terms of the skills required by our age and to make them more qualified by revising them. The textbooks and curriculum, which are the written sources examined in the study, are of a document nature. For this reason, the research approach of the study is the qualitative research approach and the method used is the document review method. The data source of this research consists of 3rd-8th grade science textbooks taught in schools in the 2023-2024 academic year, a total of six books with one book from each grade level, and the achievements in the 3rd-8th grade levels in the science course curriculum of 2018. The research data were collected with the examination form including 21st century skills prepared within the framework of 21st century skills created by the 21st century learning partnership, also indicated with by the abbreviation P21. The technique used in examining the achievements in science textbooks and curriculum in terms of 21st century skills is the descriptive analysis technique, which is one of the qualitative data analysis types. As a result of the study, a total of 695 contents in the 3rd-8th grade textbooks and 302 achievements in the science course curriculum were examined in terms of 21st century skills. It was observed that in all textbooks, critical thinking and problem solving, which are sub-dimensions of learning and innovation skills, are given more importance than other skills. In the content of all textbooks, media literacy, which is a sub-dimension of science, media and technology skills, and flexibility and adaptability, which are sub-dimensions of life-career skills, were found to be the least included skills. In the achievements, it was observed that critical thinking and problem solving, which are among the learning and innovation skills, were given the most importance, and collaboration skills, which are among the learning and innovation skills, were given the least importance, while media literacy skills were not given in any of the achievements at any of the grade levels. When we compared the contents of the textbooks in terms of including 21st century skills, it was concluded that the 6th grade textbook contained the most skills, while the 4th grade textbook contained the least. When the achievements according to grade levels were compared in terms of including 21st century skills, it was concluded that the grade level with the most skills was the 6th grade achievements, while the grade level with the least skills was the 3rd grade achievements. When the textbooks and outcomes were examined in terms of including 21st century skills, it was concluded that the physical events subject area had the most 21st century skill content compared to other subject areas, while the subject area with the least skill content was determined to be the world and the universe. When the contents in the textbooks and the outcomes in the curriculum were examined in terms of 21st century skills, it was concluded that the results were parallel to each other in terms of the skills that were included the most and the least. While it was observed that more emphasis was given to learning and innovation skills in both the textbooks and the curriculum, it was determined that life and career skills were included in the content in the textbooks, and information, communication and technology skills were included the least in the curriculum outcomes. In addition, it was concluded that 21st century skills were not distributed evenly and regularly in the content in the textbooks and the outcomes in the curriculum. Based on these results, it can be suggested that 21st century skills be distributed homogeneously in science textbooks and the outcomes in the curriculum and that they be enriched in terms of including 21st century skills.
Benzer Tezler
- 5. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programı ve ders kitabının STEM yaklaşımı bağlamında incelenmesi
The inspection of the science lesson teaching program and course book of the 5th classes in the context of STEM
YASEMİN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimKütahya Dumlupınar ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÇAVDAR
DOÇ. DR. ÖZGE AYDIN ŞENGÜL
- Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarında bilim ve mühendislik uygulamalarının temsil edilmesinin incelenmesi
Examination of the representation of science and engineering practices in middle school science textbooks
MELTEM GÖKDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAL DOĞAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ EDA ERDAŞ KARTAL
- 2018 matematik öğretim programı ve ders kitaplarının dijital, bilgisayar ve bilişim okuryazarlığı kapsamında değerlendirilmesi
Evaluation of 2018 mathematics teaching program and lesson books within the context of digital, computer and information literacy
ZEYNEP ÜÇGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLER TULUK
- Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarının yenilikçi düşünme bağlamında değerlendirilmesi
Assessment of innovative thinking skills in secondary school science books
YUSUF KADİR DEMİRKAZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN ERTEN
- 5. sınıf matematik dersi kazanımlarına yönelik ders kitabında yer alan etkinliklerin STEM ile ilişkisinin ortaokul matematik öğretmenlerinin görüşleri bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation the 5th grade mathematics course acquirements of the activities in the textbooks in relation to STEM in the context of the opinions of secondary school mathematics teachers
HÜLYA CANAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF ERTEM AKBAŞ