Bir dönüşüm pratiği olarak dijital öz-takip: Kadın, beden ve sağlık
Digital self-tracking as a transformation practice: Women, body and health
- Tez No: 903897
- Danışmanlar: PROF. DR. SERDAR SAĞLAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 539
Özet
Dijitalleşmenin her geçen gün yükselişi, sensör teknolojilerinin gelişmesi, dijital cihazların küçülerek taşınabilir ve giyilebilir boyutlara inmesi, akıllı telefonların ve mobil uygulamaların yaygınlaşarak kullanım yoğunluğunun artmasıyla gündelik yaşamlarımız büyük ölçüde dijital aracılı hale gelmekte; eylem ve pratiklerimiz dönüşmekte; teknoloji ve beden arasındaki ilişkinin dinamikleri farklılaşmaktadır. Bireylerin adım sayılarından egzersiz aktivitelerine, vücut kompozisyonlarından aldıkları ve harcadıkları kalori miktarına, nabızlarından glukoz düzeylerine, regl döngüleri ve ovulasyon günlerinden gebelik ve ebeveynlik süreçlerine değin farklılaşan parametreleri dijital araç ve/veya mobil uygulamalarla izlemelerini, ölçmelerini ve analiz etmelerini ifade eden dijital öz-takip (kendi kendini izleme) pratiğini kadınların deneyimleri odağında ele alan bu tez çalışması; öz-takibin nasıl anlamlandırıldığı ile bedenle ve sağlıkla kurulan ilişkilerin yeniden inşasını veya dönüşümünü nasıl etkilediğini irdelemeyi amaçlamıştır. Çalışma, nitel araştırma yöntemiyle tasarlanmış; veriler, çeşitli bedensel ve sağlık göstergelerini izleyen, 40 kadınla gerçekleştirilen çevrimiçi derinlemesine görüşmeler ve çevrimiçi gözlem aracılığıyla üretilmiştir. Çalışmanın bulguları, öz-takip pratiğinin, bir taraftan, biyopolitika, medikalizasyon, neoliberal ve postfeminist söylemler ile toplumsal cinsiyet norm ve beklentileri gibi çoğullaşan ve aralarında iş birliği yapan iktidar yapıları tarafından çevrelendiğini; güzellik, çekicilik, fitlik, sağlık ya da performans standartlarına uyum sağlayarak bedeni disipline etme ve denetleme baskısını pekiştirme eğilimi taşıdığını; idealleştirilmiş beden ve sağlık temsillerini yeniden üretebildiğini; kadınları, asimetrik bir biçimde verileştirme karşısında nesneleştirdiğini göstermiştir. Ancak diğer taraftan, kadınların öz-takip pratiği boyunca, iktidara boyun eğme ve direnme ikiliğinin ötesinde, daha yaratıcı ve farklılaşan biçimlerde, ürettikleri veriler, bedenleri ve sağlıkları üzerinde hâkim olan normatif yapı ve söylemlerle sürekli bir müzakere içinde oldukları; norm ve baskıların farkına vararak onları topyekûn pasifçe içselleştirmeyip kendilerine özgü olarak yeniden anlamlandırdıkları; eleştirel bir bakış açısıyla sorguladıkları; onlarla başa çıkma çabası taşıdıkları ve nihayetinde hem onları hem de tekil yaşamlarını dönüştürme imkânı yarattıkları ortaya konulmuştur. Dolayısıyla çalışma, kadınların öz-takip deneyimlerinde tahakküm mekanizmaları ile bir eylem kapasitesi olarak faillik süreçlerinin karmaşık bir şekilde iç içe geçtiği; öz-takibin, salt bir baskı aracı değil, aynı zamanda failliği mümkün kılan güçlendirici ve dönüştürücü bir pratik olarak değerlendirilebileceğini açığa çıkarmıştır.
Özet (Çeviri)
The escalating prevalence of digitalization, concurrent with the evolution of sensor technologies, the miniaturization, portability and wearable nature of digital devices, and the widespread adoption of smartphones and mobile applications, has significantly transformed our daily lives into digital-mediated experiences while our actions and practices are undergoing transformation, and the dynamics of the relationship between technology and the human body are changed. This thesis, focusing on women's experiences of digital self-tracking, examines how this practice, which involves individuals using digital tools and/or mobile applications to monitor, measure and analyze several parameters from step counts and exercise activities to body composition, calorie intake and spending, heart rate, glucose levels, menstrual cycles and ovulation days, pregnancy and parenting processes, is construed and how it influences the reconstruction or transformation of the relationships established with the body and health. This study employs a qualitative research design; and data was collected through in-depth online interviews with 40 women who track various physical and health indicators, and by online observation. The findings of this study reveal that self-tracking practice is confined by power structures that are pluralized and collaborated, including biopolitics, medicalization, neoliberal and postfeminist discourses along with gender norms and expectations; tends to reinforce the pressure to discipline and control the body by conforming to standards of beauty, attractiveness, fitness, health or performance; and it can reproduce idealized body and health representations and asymmetrically objectify women in face of datafication. However, the study also reveals that while women engage in self-tracking practices, they constantly negotiate with normative structures and discourses that dominate produced data, their bodies and health in more creative and diverse ways beyond duality of conforming or resisting power; while becoming aware of norms and pressures, they re-interpret these in their unique ways rather than completely internalizing them, question them with a critical perspective; try to cope with them and ultimately create the opportunity to transform both them and their individual lives. Therefore, this study shows that women's self-tracking experiences involve a complex interplay of domination mechanisms and processes of agency as a capacity for action; while rather than being solely a tool of oppression, self-tracking can also be an empowering and transformative practice that also enables agency.
Benzer Tezler
- Dıjıtal uzamda kamusal mekanın üretımı: Twitter verilerine dayali bir model önerisi
Production of public space in digital space: A model proposal based on twitter data
GİZEM ÖZPOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OZAN ÖNDER ÖZENER
- Towards a new understanding of nature: Material ecology in architecture
Yeni bir doğa anlayışına doğru: Mimarlıkta malzeme ekolojisi
BERRİN ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNCİ BASA
- Yeni iletişim araçlarında gözetim: Twitter yasağı ve İnternet Yasası
Surveillance in new communication tools: Twitter ban and Internet Law
ESRA SERDAR TEKELİ
Doktora
Türkçe
2020
İletişim BilimleriGazi ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN GÜZ
- Aktivist bir eylem pratiği olarak fotoğraf sanatı
Photography art as a practice of the activist movement
ÖZLEM DEMİRCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiFotoğraf Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. SADIK TUMAY
PROF. DR. BARIŞ ÇOBAN
- Towards understanding Hacking: A fieldwork concerning its relationship with product design
Hacking'i anlamak: Kavramın ürün tasarımı ile ilişkisini konu alan bir saha çalışması
TUĞÇE ECEM TÜFEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF. DR. HATİCE HÜMANUR BAĞLI