Osmanlı basınında kadın figürü ve tüketim kültüründeki rolü
The female figure in the Ottoman press and its role in the consumption culture
- Tez No: 905103
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHİR AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Reklam, Kadın, Tüketim Alışkanlıkları, Osmanlı Basını, Ekonomi, Advertisement, Woman, Consumer Habits, Ottoman Press, Economy
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
19. yüzyıl, üretimin hızla arttığı bir zaman dilimidir. Sanayi Devrimi ile birlikte teknolojide yaşanan gelişmeler, imalat sektöründe önemli değişimlere yol açtı ve bu durum, üretim açıklarının oluşmasını sağladı. Bu gelişmeler sayesinde üretimin maliyeti düştüğü için tüketim ürünlerinin fiyatları da düştü. Teknolojide yaşanan gelişmeler bu alanla sınırlı değildi; ulaşım ve taşımacılık faaliyetleri de genişledi. Bu nedenle de iletişim kolaylaştı. Üretimlerini artıran devletler bu sayede hammadde ve pazar arayışı içine girdiler. Uluslararası siyaset ve ekonomi politikalarını bu yönde değiştirdiler. 1838 ve sonrasında Osmanlı Devleti ve Avrupa güçleri arasında imzalanan bir dizi ticaret anlaşması sonrasında dünya ölçeğinde değişmeye başlayan ekonomik anlayış imparatorluğu da etkilemeye başladı. Serbest dış ticaret politikasıyla beraber artık yeni iktisadi düşünceler imparatorluğa girdi. Ekonominin bu köklü dönüşümü sosyal, idari ve mali değişiklikleri ve gelişmeleri de beraberinde getirdi. Modernizm düşüncesinin imparatorluğa sirayetinden sonra Osmanlı'da bir dizi reform yapılmaya başlandı. Merkezi otoriteyi güçlendirme ve yeni dünya düzenine eklemlenme gibi sebeplerle yapılan bu reformlar, önce askeri alanda birtakım değişikliklere yol açmış, daha sonra da eğitim alanında, idari düzende ve sosyal yapıda dönüşümlere zemin oluşturmuştur. Ticaretin serbestleşmesiyle Osmanlı pazarına hızla giren çok çeşitli yeni ürünler, toplumu yeni ihtiyaçların doğduğu algısına yönlendirdi. Bu yeni ürünler eğitim reformları sayesinde okuma yazma oranı artan imparatorlukta gazetelere reklam ilanı vermek suretiyle topluma tanıtıldı. Özellikle ev içi yaşamda ihtiyaçların daha çok farkında olan ve sosyal yaşamda kendine yeni yeni yer edinmeye başlayan kadınlar üzerinde etkili olan bu tanıtım faaliyeti kadın görseli kullanılarak daha da geniş alanlara yayılma imkânı buldu. Tüm bunlar bir araya geldiğinde, Osmanlı toplumunda öncesinde daha temel ihtiyaçlara dayanan yetinmeci tüketim alışkanlığı yerini tüketim odaklı bir anlayışa bıraktı. Bu çalışmada 19. yüzyılda dünya üzerinde değişen ekonomik koşulların Osmanlı İmparatorluğu'nda filizlenmeye başlamasıyla birlikte toplumda değişen tüketim alışkanlıkları ve Osmanlı pazarına giren yüzlerce yeni ürünün tanıtılması amacıyla o dönemde okunma oranları ve toplum üzerinde etkileri yüksek olan İkdam, Sabah, Tanin, Yeni İkdam, İktiham gazeteleri ile Kalem, Diken ve Şehbal dergilerinde ilan olarak verilen kadın görseli bulunduran reklamlar incelenecektir. Bu çalışmanın, tanıtım aracı olarak kadın figürü kullanılan reklamlar ve tüketim alışkanlıklarının değişmesi arasındaki bağlantıya ışık tutması amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
The 19th century is a period in which production increased rapidly. Developments in technology with the Industrial Revolution led to significant changes in the manufacturing sector, and this led to production gap. In conjunction with these developments, with the decrease in production costs, the prices of consumer goods also saw a reduction.The advancements in technology were not limited to this field; Transportation and logistics activities also expanded, thereby facilitating communication. States that increased their production thus sought raw materials and markets. They changed international politics and economic policies in this direction. After a series of trade agreements signed between the Ottoman Empire and European powers starting in 1838, the evolving global economic landscape began to impact the empire as well. With the free foreign trade policy, new economic ideas entered the empire. This fundamental transformation of the economy brought with it social, administrative and financial changes and developments. After the idea of modernism spread to the empire, a series of reforms began to be made in the Ottoman Empire, starting from the Tanzimat Period. These reforms, which were carried out for reasons such as strengthening the central authority and integrating into the new world order, first led to some changes in the military field, and then formed the basis for transformations in the field of education, administrative order and social structure. With the liberalization of trade, a wide variety of new products rapidly entered the Ottoman market, leading the society to the perception that new needs were emerging. These new products were introduced to the society by placing advertisements in newspapers in the empire, where literacy rates increased thanks to education reforms. This promotional activity, which was especially effective on women who were more aware of the needs in domestic life and who were just starting to gain a place in social life, had the opportunity to spread to wider areas by using the female visual. When all these came together, the contentious consumption habit in the Ottoman society, which was previously based on more basic needs, was replaced by a consumption-oriented approach. In this study, advertisements featuring female figures, which were placed in newspapers such as İkdam, Sabah, Tanin, Yeni İkdam, İktiham, as well as magazines like Kalem, Diken, Şehbal, with high readership rates and significant societal impact during the 19th century, will be analyzed. The aim of this research is to shed light on the connection between advertisements utilizing female imagery as a promotional tool and the changing consumer habits, which emerged as a result of the evolving economic conditions globally and their budding influence within the Ottoman Empire.
Benzer Tezler
- Osmanlı minyatür sanatı içerisinde Nakkaş Levni uslubunda kadın figürleri ve günümüz sanat anlayışında yenilik arayışları
Female figures in Nakkaş Levni in Ottoman miniature art and searching for innovation in contemporary art
ZERRİN ENVEROĞLU
- Geç Osmanlı'da eğitim alanında kadının görünürlüğünün inşası: Darülmuallimatların mimari ve mekânsal tarihi
The construction of women's visibility in education in the late Ottoman: The architectural and spatial history of Darülmuallimats
DUYGU KÖSE
Doktora
Türkçe
2022
MimarlıkSüleyman Demirel ÜniversitesiMimarlık, Planlama ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE GÖKÇEN ÖZKAYA
- Türkiye'de İslamcı kadın hareketinin tarihsel dönüşümü
Historical transformation of Islamist women's movement in Turkey
FEYZEDDİN AYTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
SosyolojiDumlupınar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATİH ÖZBAY
- Defining the Ottoman woman: The Terakki-i Muhadderat (1869-1870) as the first womens journal in the Ottoman empire
Osmanlı kadınını tanımlamak: Osmanlı İmparatorluğu'ndaki ilk kadın dergisi Terakki-i Muhadderat (1869-1870)
HALE ÇAĞLIYAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
TarihOrta Doğu Teknik ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FERDAN ERGUT