İskender adlı romanda yer alan halk bilim unsurlarının edebiyat sosyolojisi ve kendini çevirmek bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of the folklore elements of the novel honour in the context of literary sociology and self-translation
- Tez No: 905521
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYDAN IRGATOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 235
Özet
Çeviribilim özerk bir bilim dalı olmasının ardından çeviri olgusu üzerine araştırmalarda özellikle kültürel aktarıma dayalı konulara yönelimler artmıştır. Bu doğrultuda çalışmaların odak noktasında kültürler arası farklar, kültürel değer içeren unsurlar ve bu unsurların nitelikleri, aktarımda erek odaklılık-kaynak odaklılık tartışmaları, çeviri sürecinde çevirmen seçimleri gibi konular yer almaktadır. Bir kültüre özgü bir değerin, çeviri vasıtasıyla yabancı bir dilde yabancı bir kültüre anlatılması yeterince karmaşık ve zor bir olgu iken bir de kendi kültürüne ait bir değeri kaynak dil olarak yabancı olan dili kullanarak o dilin yabancı kültürüne anlatabilmek çok daha karmaşık ve sıra dışı bir durumdur. Bu çalışmada, kaynak dil olarak eserlerinde İngilizce kullanmayı tercih eden çok dilli ve çok kültürlü Türk yazar Elif Şafak'ın İskender adlı romanı, bu romanda yer alan Türk kültürüne ait unsurların, bir yabancı kültüre (İngiliz Kültürü) yabancı bir dil vasıtasıyla (İngilizce), nasıl anlatıldığı ve sonrasında kendi dilimize (Türkçeye) çevirisi yapılırken ne gibi değişimlere uğradığı anlatılmaya çalışılmıştır. Bir Türk yazar tarafından kaleme alınmış bu eserde kaynak dil olarak İngilizce kullanılmış ve Türkçeye çevirisi çevirmenle birlikte yapılmıştır. Bu bağlamda eser hem bir yeniden yazım hem de bir öz çeviri olarak değerlendirilmektedir. Bu romanda yer alan kültür unsurları Peter Newmark'ın kültürel öge sınıflaması bağlamında değerlendirilmiş, Raymond Van den Broeck tarafından alana önerilen polisistemik çözümleme modeli kullanılarak metnin çözümlemesi yapılmış ve son olarak çeviri metinde kullanılan çeviri yöntem ve stratejileri Lawrence Venuti'nin yerlileştirme ve yabancılaştırma çeviri stratejileri bağlamında değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda eserin çevirisinde genel olarak yerlileştirme çeviri stratejisinin kullanıldığı gözlemlenmiştir. Böylelikle Türk kültür unsurları İngilizce anlatılırken ve Türkçeye çevirisi yapılırken ortaya çıkan sıra dışı durum kendini çevirmek bağlamında değerlendirilmiş ve eser çevirisi yapıldıktan sonra yeniden yazıma tabi tutulduğu için çeviriye dahil edilmemiş ve/ya çeviriye eklenmiş metin kesitlerine rastlanmıştır.
Özet (Çeviri)
After translation studies became an autonomous discipline, there has been an increase in research on translation phenomenon, especially on subjects based on cultural transmission. Accordingly, the focus of the studies is on such issues as; differences between cultures, elements with cultural value and the qualities of these elements, discussions of target-orientedness and source-orientedness in transmission, and translator choices in the translation process. While it is complex and difficult enough to explain a cultural value to a foreign culture in a foreign language through translation, it is a much more complex and unusual situation to be able to explain a value belonging to one's own culture to a foreign culture by using the foreign language as the source language. In this study, it has been tried to explain how the Turkish cultural elements introduced to a foreign culture (British Culture) through a foreign language (English), in the novel İskender by the multilingual and multicultural Turkish writer Elif Shafak, who prefers to use English as the source language in some of her works, were told and what kind of changes they underwent while being translated from English into our own language (Turkish). In this work, written by a Turkish author, English was used as the source language and its translation into Turkish was done together with the translator. In this context, the work is evaluated both as a rewriting and a self-translation sample. The cultural elements in this novel have been evaluated within the framework of Peter Newmark's classification of cultural items. The text has been analyzed using the polysystem analysis model proposed by Raymond Van den Broeck, and the translation methods and strategies used in the translated text have been assessed within the context of Lawrence Venuti's domestication and foreignization translation strategies. This evaluation revealed that the domestication strategy was predominantly used in the translation of the work. Consequently, while Turkish cultural elements were conveyed in English and then translated back into Turkish, some unusual cases of self-translation emerged. After the translation of the work, certain parts that were either omitted or added during the rewriting process were identified.
Benzer Tezler
- İskender Pala'nın Od romanının yapı ve tema bakımından incelenmesi
The Od novel of İskender Pala investigation in terms of structure and theme
TARKAN YEŞİLKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıIğdır ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NUSRET YILMAZ
- İskender Pala'nın Babil'de Ölüm İstanbul'da Aşk adlı romanındaki kelime grupları
Word groups in the novel of İskender Pala's Babi̇l'de Ölüm İstanbul'da Aşk
AYLİN DAYIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLAL AKTAN
- İskender Pala'nın 'Babil'de Ölüm İstanbul'da Aşk' ile 'Şah & Sultan' romanlarının söz dizimi incelemesi
Başlık çevirisi yok
ORHAN TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VEYSİ SEVİNÇLİ
- A comparative analysis of motifs between White Teeth by Zadie Smith and Honour by Elif Shafak
Zadie Smith'in 'İnci Gibi Dişler', Elif Şafak'ın 'İskender' adlı romanlarında motiflerin karşılaştırılmalı analizi
DERYA YAĞCI
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
İngiliz Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET UYSAL
- İskender Pala'nın romancılığı
Novels of İskender Pala
İLKNUR ÖZGENÇ YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
BiyografiAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURULLAH ÇETİN