Kazak Türkçesi ile yazılmış Ak Boz Üy romanında geçen kalıp sözler
Phrasen in dem roman 'Ak Boz Üy' auf Kasachisch-Türkisch
- Tez No: 910730
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHİTTİN ÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Kazak Türkçesi, Kalıp Sözler, Ak Boz Üy Romanı, Kazakh Turkish, Formulaic Words, The Novel Aq Boz Üy
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 259
Özet
Bu tezde Smagul Ėlüvbayėv'in“Ak Boz Üy”adlı romanında kullanılan kalıp sözler üzerinde çalışıldı. Öncelikle çalışmanın transkripsiyonu yapıldı ve tespit edilen kalıp sözler tasnif edilip Türkiye Türkçesi ile karşılaştırıldı. Karşılaştırma sonucunda Kazak Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasında benzer ve farklı olan kalıp sözler ortaya konmaya çalışıldı. Bu tasnif; ikileme, selamlaşma, atasözü, deyim, evlilik, çocuk sahibi olma, bayramlar, ölüm törenleri, zaferler, eğlenceler, ticaret, dualar (alkış), beddualar (kargış) vb. konular bakımından ele alındı ve günlük hayat pratikleri içerisinde kalıp sözlerin yeri ve önemi ortaya konuldu. Bir dilde kalıplaşmanın olabilmesi için asırlar gerekebilir. Türkçede kalıp sözler hâline gelmiş olan söz öbeklerine ilk yazılı metinlerde dahi rastlayabiliyoruz. Bu kalıp sözlerin yazılı dönem öncesinde, konuşma dilinde var oldukları sonucuna ulaşmak mümkündür. Yazı dili öncesinde kalıplaşmış olan kalıp sözlerin toplumun hayata bakışı, dünyayı algılayışı, günlük hayat pratikleri vb. konularda önemli bilgiler verecekleri açıktır. Bu bakımdan kalıp sözler, dilbilgisinin yanı sıra sosyoloji, tarih, coğrafya gibi farklı disiplinlerin çalışmalarına da veriler sunabilecek dil unsurlarıdır. Bu açıdan Kazak Türkçesi konuşma dilinden Kazak Türkçesinin yazılı eserlerine girmiş olan kalıp sözlerin tespit edilerek bunların bağlamlarının belirlenmesi Kazak Türklerinin hayat şartları, dünyaya bakışları, sosyal ve dini konulardaki anlayış ve tutumları başta olmak üzere önemli ritüeller ile alkış ve kargışların Kazak hayatındaki kullanımı hakkında bilgi sahibi olmaya imkan sunacaktır.
Özet (Çeviri)
In this the thesis, the formulaic words used in Smagul Ėlüvbayėv's novel“Ak Boz Üy ”were stuied. Fisrt of all, transcription of the study was made and the determined formulaic words were classified and compared with Turkish. As a result of the comparasion, it was tried to reveal the similar and different formulaic words between Kazak Turkish and Turkish.This classification was handled in terms of topics such as reduplication, greetings, proverbs, idioms, marriage, having children, holidays, death seremonies, victories, entertainments, trade, prayers (applause), curses (damnation) etc. and the place and importance of formulaic words in daily life practices were revaled. It may take centuries for a language to become fixed. We can come across phrases that have become fixed words in Turkish even in the first written texts. It is possible to conclude that these fixed words existed in the spoken language before the written period. It is clear that fixed words that have become fixed words before the written language will provide important information on issues such as the society's view of life, perception of the world, daily life practices, etc. from this point of view, fixed words are language elements that can provide data for studies of different disciplines such as sociology, history, geography as well as grammar. From this perspective, identifying the fixed words that have entered the written works of Kazak Turkish from the spoken language of Kazak Turkish and determining their contexts will provide information about the living conditions of Kazak Turks, their view of the world, their understanding and attitudes in social and religious matters, as well as important rituals and the use of applause and curses in Kazak life.
Benzer Tezler
- Kazak Türkçesi ile yazılmış manzum Tahir ile Zühre hikâyesi üzerinde dil incelemesi (Metin-Türkiye Türkçesi-sözlük)
Language analysis on the story of Tahir and Zühre in verse written in Kazakh Turkish (Text-Turkey Turkish-Dictionary)
ONUR AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR GÜRSU
- Kazak Türkçesinde 'deve' ile ilgili söz varlığı ve metinler
Başlık çevirisi yok
AHMET HAMDİ TURANGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Çağdaş Kazak Türkçesi'ndeki kelime grupları ve cümle çeşitlerini Türkiye Türkçesi'ndeki karşılıkları
Word groups in modern Kazakh Turkish and equivalent sentence types in the Turkish language
AYABEK BAYNİYAZOV
Doktora
Türkçe
2000
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Kazak Türkçesinde veya Türkiye Türkçesinde anlam kaymasına uğramış ortak yapıdaş sözcükler (Mağjan Jumabayulı'nın şiirleri, Baqıtsız Jamal, Kökserek)
False Friends in Turkish and Kazakh (Poems of Magjan Jumabayuly, Baqytsyz Jamal, Kokserek)
HİLAL OYTUN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıHoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak ÜniversitesiTürk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA KARAHAN
- Kazak Türkçesinde istem
Valency in Kazakh Turkish
JANARBYEK ASIMKHAN
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HABİBE YAZICI ERSOY