Almanca Mütercim Tercümanlık mezunlarında iki dillilik: Dil ve çeviri edinci ile kültürel sermaye ilişkisi
Bilingualism in German Translation and Interpreting graduates: The relationship between language and translation competence and cultural capital
- Tez No: 910742
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZUHAL EMİROSMANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Çeviri, dil ve kültür edinci bir çevirmenin iki ya da daha fazla dildeki yeterliliği ve bu dillere ait kültüre hâkimiyeti gerektirir. Dil edinci, çevirmenin hem kaynak hem de erek dilde yüksek düzeyde dilbilgisi, kelime dağarcığı ve dilin inceliklerine hâkim olmasını içerir. İki dillilik ise bu yeterliliği ana dili seviyesinde her iki dilde de sürdürebilme yeteneğini ifade eder. Kültür edinci ise çevirmenin, dillerin bağlı olduğu kültürel bağlamları, gelenekleri, değerleri ve sosyal normları anlaması ve bu bilgiyi çeviri sürecinde etkin şekilde uygulayabilmesidir. Bu tez çalışması Bourdieu'nün eğitim sosyolojisi perspektifinden çeviri, dil ve kültür edincine odaklanmaktadır. Bu araştırma İstanbul Üniversitesi Almanca Mütercim Tercümanlık mezunlarının çeviri performanslarının dilsel ve kültürel sermayeleriyle olan ilişkisini incelemektedir. Üç aşamalı saha çalışması ile katılımcıların dilsel ve kültürel sermayelerinin çeviri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Saha çalışmasının ilk aşamasında çeviri performanslarını ölçmeye yönelik Türkçe ve Almanca olmak üzere iki yazınsal metin kesiti verilmiştir. Daha sonrasında katılımcıların akademik sermayelerini ölçmek için, transkriptlerinde çeviri, dil ve kültür edinci derslerindeki başarı düzeyleri değerlendirilmiştir. Son olarak ise katılımcıların kültürel sermayelerine dönük bir anket çalışması uygulanmıştır. Katılımcıların verdikleri cevaplar analiz edilerek kültürel sermayeleriyle çeviri performansları ilişkilendirilmiştir. Sonuçlar, gelişmiş dilsel ve kültürel sermayeye sahip olanların daha başarılı çeviriler gerçekleştirdiğini göstermiştir. Katılımcıların iki dillilik ve sosyokültürel yatkınlıklarının çeviri performanslarıyla ilişkili olduğu görülmüş; ancak, akademik başarıları ile çeviri performansları arasında doğrudan bir ilişki tespit edilememiştir. Bourdieu'nün sermaye, alan ve habitus kavramları, çeviri süreçlerini sosyolojik bir perspektifle ele almak için işlevsel bir yöntem sunmuştur. Araştırma, çeviri eğitimine sosyolojik bir bakış açısı sunarken, sosyokültürel sermayenin çeviri performansı üzerindeki etkilerini ortaya koymuştur. Bu tez, çeviri çalışmaları ile sosyolojiyi birleştirerek, çevirinin sosyal bir pratik olarak ele alınmasına katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Translation, language competence, and cultural competence require a translator to be proficient in two or more languages and to have a deep understanding of the cultures associated with these languages. Language competence involves the translator's mastery of grammar, vocabulary, and the nuances of both the source and target languages. Bilingualism refers to maintaining this proficiency at a native level in both languages. Cultural competence, on the other hand, involves understanding the cultural contexts, traditions, values, and social norms related to these languages, and applying this knowledge effectively during translation. This thesis examines translation, language, and cultural competence through the lens of Bourdieu's educational sociology. The research explores the relationship between the translation performance of graduates from the German Translation and Interpreting program at Istanbul University and their linguistic and cultural capital. A three-stage field study was conducted to investigate the impact of participants' linguistic and cultural capital on their translation performance. In the first stage, participants were asked to translate two literary text excerpts—one in Turkish and one in German—to assess their translation abilities. Next, to measure their academic capital, their success in translation, language, and cultural acquisition courses was evaluated based on their transcripts. Finally, a survey was conducted to assess the participants' cultural capital. The analysis revealed a correlation between their cultural capital and translation performance, showing that participants with more advanced linguistic and cultural capital produced more successful translations. While the study found a relationship between bilingualism, sociocultural aptitude, and translation performance, it did not find a direct link between academic success and translation performance. Bourdieu's concepts of capital, field, and habitus provided a useful framework for analyzing translation processes from a sociological perspective. The research offers a sociological view of translation education and highlights the influence of sociocultural capital on translation performance. This thesis contributes to understanding translation as a social practice by integrating translation studies with sociology.
Benzer Tezler
- Sözlü çeviri sürecinde çevirmenin yaşadığı anlama ve aktarma süreçleri üzerine kuramsal ve yöntemsel bir araştırma
A theoretical and methodical research about the oral translation process, of the translator/interpreter during the understanding and transferring
SEVİNÇ KABUKCİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Mütercim-TercümanlıkSakarya ÜniversitesiAlmanca Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLYAS ÖZTÜRK
- Die populären literaturübersetzer in der Türkei: Gönül Suveren & Gülten Suveren
Türkiye'de popüler edebiyat çevirmenleri: Gönül Suveren & Gülten Suveren
NECLA VATANSEVER
Yüksek Lisans
Almanca
2021
Mütercim-TercümanlıkEge ÜniversitesiAlmanca Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ A. SELİN ERKUL YAĞCI
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK ALTINKAYA NERGİS
- Feministische translation am beispiel der Türkischen übersetzung von Elfriede Jelineks 'Die Liebhaberinnen'
Elfriede Jelinek'in 'Sevda Kadınları' romanının Türkçe çevirisi örneğinde feminist çeviri
PINAR ŞEREN
Yüksek Lisans
Almanca
2021
Mütercim-TercümanlıkEge ÜniversitesiAlmanca Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK YÜCEL
- Effizienz und optimierung der simultandolmetschdidaktik - vergleich von Türkischen mono- und multilingualen studiengängen
Eşzamanlı çeviri eğitiminin verimliliği ve geliştirilmesi - Türkiye'dekini tek dilli ve çok dilli çeviri eğitiminin karşılaştırılması
BAHAR ALİYE SERTDEMİR
Yüksek Lisans
Almanca
2017
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiAlmanca Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TAHİR ÖNCÜ
- Çeviribilim yöntemleri açısından çocuk ve gençlik edebiyatındaki çeviri eserlerin algılanması
Perceptions of children's and youth literature in terms of translation methods
MUHAMMED ZAHİT CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiAlmanca Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİNNAZ BAYTEKİN