Divan şiirinde anlatıcı ve Fatih Divanı'nda anlatıcılar
Narrator in Divan poetry and narrators in Fatih's Divan
- Tez No: 918427
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜLEYMAN ÇALDAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 336
Özet
Bu çalışmada divan şiirinde anlatıcı ve Fatih Divanı'nda anlatıcılar konusu ele alınmıştır. Toplumda şairlerin bütün şiirlerini gerçek kimlikleriyle yazdıkları şeklinde yaygın bir kanaat bulunmaktadır. Bu çalışma ile divan şairlerinin, şiirlerinde her zaman gerçek kimlikleriyle yer almadıkları, genellikle sözü kurmaca anlatıcılara emanet ettikleri tezini kanıtlamak amaçlanmıştır. Çalışmamız giriş, iki ana bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Girişte anlatıbilimin tanımı, çalışma alanı, tarihçesi ve yöntemleri üzerinde durulmuş, divan şiiri bağlamında anlatıcı kavramıyla ilişkilendirebileceğimiz çalışmalara değinilmiştir. Birinci bölümde anlatı, anlatıcı ve muhtelif anlatıcılar olmak üzere üç başlık ele alınmıştır. İlk önce anlatı kavramı irdelenmiş, özellikle gerçek anlatı ile kurmaca anlatı üzerinde durulmuştur. Sonra esas konumuz olan anlatıcı başlığına geçilmiştir. Burada özellikle kurmaca anlatıcı ve şairin farklı kişiler olduğuna dair tezimiz, divan şiiri örnekleriyle somut bir biçimde ortaya konmuştur. Daha sonra âşık, şair, sevgili, rint, zahit, hakim, müşahit, kekeme, cüce ve insan dışı anlatıcılar olmak üzere on farklı anlatıcı tipi hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise Fatih Divanı anlatıcı yönüyle incelenmiştir. İlk bölümde teorik olarak ele aldığımız anlatıcı, ikinci bölümde bir divan üzerinde somutlaştırılmaya çalışılmıştır. İnceleme için esas aldığımız Fatih Divanı'nda toplam 84 şiir yer almaktadır. Bu şiirlerden 61'inde âşık, 10'unda şair, 8'inde rint, 3'ünde gözlemci, 2'sinde ise bilge anlatıcıdan istifade edilmiştir. Bu çalışma ile divan şairlerinin, şiirlerinde genellikle kurmaca anlatıcılara yer verdikleri sonucuna varılmıştır. Bu düşüncemizi somutlaştırmak için Fatih Sultan Mehmet'in bütün şiirleri incelenmiş ve çoğunlukla âşık anlatıcı olmak üzere farklı anlatıcılardan yararlanıldığı görülmüştür. Bu nedenle divan şiiri araştırmalarında şairlerin genellikle kurmaca anlatıcılardan istifade ettikleri her zaman göz önünde bulundurulmalı, şiir tahlillerinde bu durum hep dikkate alınmalıdır.
Özet (Çeviri)
This study addresses the subject of narrators in divan poetry and narrators in Fatih's Divan. There is a widespread belief in society that poets wrote all their poems with their real identities. Through this study, it is aimed to prove the thesis that divan poets did not always appear with their real identities in their poems and generally entrusted the word to fictional narrators. Our study consists of an introduction, two main sections and a conclusion. In the introduction, the definition of narratology, its field of study, history, and methods are discussed, as well as the studies that we can associate with the concept of narrator in the context of divan poetry. In the first section, three main topics are addressed: narrative, narrator and various narrators. First, the concept of narrative is examined, with a particular focus on the real narrative and fictional narrative. Then, we move on to our main topic, the title of narrator. Here, our thesis that fictional narrator and poet are different persons is concretely presented with examples from divan poetry. Then, information is given about ten different types of narrators, namely lover, poet, beloved, dervish, ascetic, wise, observer, stammerer, dwarf, and non-human narrators. In the second section, Fatih's Divan is examined in terms of narrator. The narrator, which we have theoretically examined in the first section, is tried to be embodied in a divan in the second section. There are a total of 84 poems in Fatih's Divan, which we have taken as basis for the examination. In 61 of these poems lover, in 10, poet, in 8, dervish, in 3, observer and in 2, wise type are used as narrator. With this study, it has been concluded that divan poets generally used fictional narrators in their poems. To objectify this idea, all the poems of Fatih Sultan Mehmet were examined, and it was seen that different narrators, mostly lover narrators, were used. Therefore, in research on divan poetry, it should always be kept in mind that poets generally used fictional narrators and this situation should always be taken into consideration in poetry analyses.
Benzer Tezler
- Klasik Türk şiirinde bana redifli gazellerde kahraman anlatıcı
In classical Turkish poetry the heroic narrator in ghazals with the refrain 'bana'
GÖKSEL POLAT
Doktora
Türkçe
2025
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZMİ ÖZEROL
- Faruk Nafiz Çamlıbel'in şiirlerinde anlatısallık
Narrativiy in Faruk Nafiz Çamlibel's poems
MEHMET KURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SÜMER
- Bâkî dîvânı'nda duyu ve duygular
Senses and emotions in Baki's divan
GÜLENDE MURATOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EROL ÇÖM
- الثّنائية الضّديّة في قصائد عمود الومضة لمُشتاق عبّاس معن أنموذجا: ' وطنٌ بطعم الجرح' و ' وجعٌ مسنٌ'
Müştâk Abbâs Ma'n'ın Divan'ında vatan ve acı şiirleri özelinde tıbâk sanatı
SALAH HADİ SALİH SALIH
Yüksek Lisans
Arapça
2023
Doğu Dilleri ve EdebiyatıÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAİBA FARHAT
- 1960 kuşağı şairlerinden Güven Turan'ın poetikası: Yapı, izlek, içerik
The poetics of Güven Turan, one of the poets of the 1960 generation: Structure, theme and content
AYŞE SEFEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAKİ ASİLTÜRK