Mimari tasarım sürecinde yaratıcılığı geliştirmeye yönelik bir model önerisi

A model proposal to improve creativity in architectural design process

PDF İndir

Tez No: 919338
Yazar: ELİF ŞEN
Danışmanlar: DOÇ. DR. BİLGEHAN YILMAZ
Tez Türü: Doktora
Konular: Mimarlık, Architecture
Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
Yıl: 2025
Dil: Türkçe
Üniversite: Konya Teknik Üniversitesi
Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
Sayfa Sayısı: 226

Özet

Temelinde etkileşim ve iletişimin olduğu mimarlık eğitiminde, temsil araçları kullanılarak sağlanan bir diyalog vardır. Geçmişte ekol ve akımların etkisi ile şekillenen, daha tekel ilerleyen bir eğitim yapısı mevcutken, süreçte formel eğitimle birlikte artan üniversite sayısı ile eğitim yapısında bireyselleşmeler görülmüştür. Zaman içerisinde dijitalleşme ile birlikte temsil araçlarının çeşitlenmesi ve bu araçların nitelikli kullanılamaması ise eğitimin niteliğinde zayıflamaya yol açmıştır. Bu durumun en önemli faktörlerinden biri dijitalin içine doğan yeni neslin, teknolojiyi nitelikli kullanamaması ve odak sürelerinin azalması sonucu mimari tasarım sürecinin verimli geçirememeleridir. Öğrencilerin mimari tasarım sürecinin yaratıcı düşünce üretme aşamalarının atlanarak, direk sonuç ürüne yönelmesi mimari tasarım eğitiminde yaratıcılığın gerilemesine neden olmuştur. Bu bağlamda, 21.yy yeterlilikleri göz önüne alındığında mimari tasarım eğitiminin yeniden ele alınması gerekmektedir. Mimari tasarım eğitimi, yaparak öğrenme üzerine kurguludur ve yaratıcılığı geliştirme odaklıdır. Tasarım sürecinde mimari temsil araçlarının tasarımın doğru aşamasında ve nitelikli kullanılması yaratıcılığın geliştirilmesinde önemli bir etkendir. Bu çalışma, mimari tasarım eğitiminde yaratıcı düşünce üretimini destekleyecek, geleneksel ve dijital araçlarının bir arada kullanıldığı bir model önerir. Mimari tasarım stüdyoları ile sınırlandırılan bu model, dijital çağda mimarlık eğitimini yeniden tanımlayarak yaratıcı düşünce üretimini iyileştirmeyi hedefler. Mimari tasarım eğitimi sürecinde, tasarımcı-öğrencinin yaratıcılık düzeyini, temsil araçlarının yerinde ve doğru kullanımı ile geliştirmeyi hedefleyen çalışmada, nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma bir metodoloji izlenmiştir. Önerilen eğitim modelinin yaratıcı düşünce üretimine etkisi iki ayrı alan çalışması üzerinde incelenerek test edilmiştir. Yapılan nicel ve nitel analizler sonucunda modelin geçerliliği sağlanarak, mimari tasarım stüdyolarında uygulanabilecek bir eğitim metodu olarak tanımlanmıştır. Alan çalışması sonucunda, yaratıcılığın düşünsel, mimari ve teknik becerilerin öğrenilmesi ile geliştirilebilen bir olgu olduğu tespit edilmiştir. Alan çalışması bulguları şu şekildedir; Ön test sonuçları, testlere katılan mimarlık öğrencilerinin algı ve yaratıcılık düzeylerinin mimarlık eğitimi bağlamında geliştirilmesi gerekmektedir. Testlere katılan mimarlık öğrencilerinin geleneksel ya da dijital temsil aracı kullanımı nitelikli seviyede değildir. Eğitim modelinin tasarım aşamalarında tanımlandığı şekliyle yerinde kullanılan temsil araçları ile yaratıcılık düzeyinde yaşanan artış daha fazladır. Eğitim modelinin tasarım aşamalarında temsil aracını nitelikli kullanan öğrencilerin yaratıcılık düzeylerindeki artış, kullanmayanlara oranla daha fazladır. Atölye formatında uygulanan eğitim modeli, zorunlu stüdyo dersine göre yaratıcı düşünce üretme yetisini daha fazla arttırmıştır. Testlere katılan birinci sınıf mimarlık öğrencilerinin -daha az mimari bilgiye sahip olmalarına rağmen- yaratıcılık düzeylerinin testlere katılan ikinci sınıf mimarlık öğrencilerinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda, mimari tasarım eğitiminde yaratıcılığın, mimarlığın düşünsel, mimari ve teknik becerilerinin öğrenilmesi ile geliştirilebilen bir olgu olduğu tespit edilmiştir. Bunun için çağdaş ve konvansiyonel temsil araçlarının yerinde, doğru ve nitelikli kullanılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Mimari tasarım eğitiminin çağın gerekliliklerini yakalaması ve güncelliğini koruması için dijital temsil araçlarını eğitime dâhil ederken, mevcut araçların anlamını yitirmesine sebep olmamalıdır. Tasarım sürecinde temsil araçları, tasarım fikrinin üretilmesinde ve sonuç ürünün görselleştirilmesinde olmak üzere, süreci destekleyen araçlar olarak ele alınmalıdır. Yaratıcı düşünce üretimini destekleyecek eğitim modelinin mimarlık öğrencilerine erken dönemde uygulanması daha başarılı sonuçlar ortaya çıkaracaktır.

Özet (Çeviri)

In architectural education, which is based on interaction and communication, there is a dialog provided by using the tools of representation. In the past, there was a more monopolistic educational structure shaped by the influence of schools and movements, while in the process, individualization was seen in the educational structure with the increasing number of universities with formal education. Over time, the diversification of representation tools with digitalization and the inability to use these tools in a qualified manner have led to a weakening in the quality of education. One of the most important factors of this situation is that the new generation born into the digital world cannot use technology in a qualified way and cannot spend the architectural design process efficiently as a result of the decrease in focus periods. The fact that students skip the creative thinking stages of the architectural design process and turn directly to the final product has led to a decline in creativity in architectural design education. In this context, considering the 21st century competencies, architectural design education needs to be reconsidered. Architectural design education is based on learning by doing and is focused on developing creativity. The use of architectural representation tools at the right stage of the design process is an important factor in the development of creativity. This study proposes a model in which traditional and digital tools are used together to support the production of creative thinking in architectural design education. This model, limited to architectural design studios, aims to improve the production of creative thinking by redefining architectural education in the digital age. The study, which aims to improve the creativity level of the designer-student in the architectural design education process with the appropriate and correct use of representation tools, follows a mixed methodology in which qualitative and quantitative research methods are used together. The effect of the proposed training model on the production of creative thinking was analyzed and tested on two separate field studies. As a result of the quantitative and qualitative analyses, the model was validated and defined as an educational method that can be applied in architectural design studios. As a result of the field study, it was determined that creativity is a phenomenon that can be developed by learning intellectual, architectural and technical skills. The findings of the field study are as follows; The pre-test results show that the perception and creativity levels of the architecture students participating in the tests need to be improved in the context of architecture education. The use of traditional or digital representation tools by the architecture students participating in the tests is not at a qualified level. As defined in the design stages of the education model, the increase in the level of creativity is higher with the representation tools used on-site. The increase in the creativity level of the students who use the representation tool qualitatively in the design stages of the education model is higher than those who do not. The education model applied in the workshop format increased the ability to produce creative thinking more than the compulsory studio course. It was determined that the creativity levels of the first-year architecture students who participated in the tests -despite having less architectural knowledge- were higher than the second-year architecture students who participated in the tests. As a result of the study, it was determined that creativity in architectural design education is a phenomenon that can be developed by learning the intellectual, architectural and technical skills of architecture. For this purpose, it was concluded that contemporary and conventional representation tools should be used appropriately, accurately and qualitatively. In order for architectural design education to catch up with the requirements of the age and to keep up to date, while including digital representation tools in education, it should not cause the existing tools to lose their meaning. In the design process, representation tools should be considered as tools that support the process, including the generation of the design idea and the visualization of the final product. Applying an educational model that will support the production of creative thinking to architecture students at an early stage will produce more successful results.

Benzer Tezler

Tez No
856312
İç mimarlık eğitiminde kavramsal süreç: Mekân tasarımında yaratıcı düşünmeyi geliştirmeye yönelik bir yöntem önerisi
Conceptual process in interior architecture education: A method proposal for developing creative thinking in space design
PELİN KAYA
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretim Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İPEK FİTOZ
Tez No
921218
Mimarlık eğitiminde farklı medyalar için bütünleşik bir model önerisi
An integrated model for different media in architectural education
MEHMET SARPER TAKKECİ
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretim İstanbul Teknik Üniversitesi
Bilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU ERDEM
Tez No
958562
Metaverse (Öte evren) ortamında tasarım stüdyosu önerisi
A design studio environment for metaverse
SELİS PARS
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İç Mimari ve Dekorasyon İstanbul Teknik Üniversitesi
İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGE CORDAN
Tez No
950048
Yaratıcı katkı türleri modelinin afiş tasarımına uyarlanmasına yönelik bir öğretim yöntemi önerisi
A teaching method proposal based on a propulsion model of types of creative contributions applied to the poster design
TUĞÇE İŞÇİ ÖZEN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2025
Güzel Sanatlar Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Grafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ÇETİN TÜKER
Tez No
864156
Improving architectural design creativity through rule-based representations in digital game environment
Dijital oyun ortamlarında kural-tabanlı temsiller aracılığıyla mimari tasarım yaratıcılığını geliştirme
BETÜL UYAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Mimarlık İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİL YAZICI

Geri Dön