Budist çevreye ait Maitrisimit Nom Bitig'in yazı çevrimi, aktarımı ve bağlamsal sözlüğü
Transcription, translation, and contextual dictionary of Maitrisimit Nom Bitig of the buddhist environment
- Tez No: 919885
- Danışmanlar: PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 739
Özet
9. yüzyılın ortalarından itibaren geniş bir coğrafyada hüküm süren Uygurlardan, günümüze birçok metin kalmıştır. Bu metinler genellikle inanç sistemleri doğrultusunda yazdıkları, istinsah ettikleri veya çevirdikleri eserlerdir. Bu tezin konusu; Budist çevrede yazılmış, yazılış tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte erken dönem metinleri içinde değerlendirilen Maitrisimit Nom Bitig adlı eserdir. Bir 'secde' (yükünç) ve 27 bölümden meydana gelmektedir. Buda'nın vaazlarını, hayatı ve öğretilerini anlatan eser, Sanskritçeden Toharcaya, Toharcadan da Eski Uygur Türkçesine çevrilmiştir. İkisi daha erken tarihli olmak üzere üç nüshası bulunur. Maitrisimit Nom Bitig adlı eserin bu çalışmaya konu olan Sengim nüshası, Şinasi Tekin tarafından 1960 yılında doçentlik tezi olarak sunulmuş, 1976 yılında metnin yazı çevrimi yapılmış, metin Türkiye Türkçesi'ne aktarılmıştır. 1980 yılında yine Tekin tarafından metnin harf çevrimi ve Almanca anlamlandırılması yapılmıştır. Ancak aradan geçen zamanda Eski Uygur Türkçesi ile yazılmış metinler ve bu metinlerin söz varlığı hakkındaki bilgimiz artmış, metinleri okuma teknikleri gelişmiş ve Türkiye Türkçesi için yapılan bu çeviri ve anlamlandırma yetersiz kalmıştır. Bu çalışmada, yaklaşık 60 yıl önce Türkiye Türkçesi'ne aktarılıp anlamlandırılan Maitrisimit Nom Bitig adlı eser, günümüz bilgileri ve Brahmi harfli metinlerin yardımıyla yeniden okunup anlamlandırılmıştır. Son olarak sözcüklerin yalnızca bu eserde geçen anlamları verilerek metne dayalı sözlüğü oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
Many texts have survived to the present day from the Uyghurs, who ruled over a wide geography from the mid-9th century onwards. These texts are generally works that they wrote, copied or translated in line with their belief systems. The work Maitrisimit Nom Bitig, which is the subject of this thesis, was written in the Buddhist environment. Although the exact date of writing is not known, it is considered among the early period texts. The text consists of a 'secde' (yükünç) and 27 chapters. The work, which describes the sermons, life and teachings of Buddha, was translated from Sanskrit to Tocharian and from Tocharian to Old Uyghur Turkish. There are three copies, two of which are earlier. The Sengim copy of the work Maitrisimit Nom Bitig, which is the subject of this study, was presented by Şinasi Tekin as an associate professorship thesis in 1960. The text was transcribed in 1976 and transferred to Turkish. In 1980, the text was transcribed and its meaning was given in German. However, in the meantime, our knowledge of the texts written in Old Uyghur Turkish and the vocabulary of these texts has increased, text reading techniques have improved, and this translation and interpretation made for Turkey Turkish has become insufficient. In this study, the work called Maitrisimit Nom Bitig, which was translated and interpreted into Turkey Turkish approximately 60 years ago, has been re-read and interpreted with the help of today's information and Brahmi-lettered texts. Finally, a text-based dictionary has been created by giving only the meanings of the words in this work.
Benzer Tezler
- Maytrisimit eşdizim sözlüğü
Maytrisimit collacation dictionary
HARUN CUCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HABİBE YAZICI ERSOY
- Uygurca kolofonların dili üzerine bir inceleme
A study on linguistic features of Uyghur colophons
ARZU ARICAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Prens Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi'nin bağlamlı dizini ve ekler dizini
Concordance index and appendices index of the Prince Kalyanamkara and Papamkara
TUĞBA GİZEM TANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKARTÜRK KARAHAN
- Xuanzang Biyografisi IX. metninin söz varlığı
Vocabulary of Xuanzang Biography IX. text
AYŞE SEMA UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACER TOKYÜREK
- Eski Türkçede ölçü
Measurement of old Turkic
AYBÜKE BETÜL DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT GÜL