E-oylama ve Türkiye'de uygulanabilirliği
E-voting and applicability in Türkiye
- Tez No: 920140
- Danışmanlar: PROF. DR. BURAK GÜMÜŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Geleneksel oylama sisteminde de e-oylama sisteminde de seçim sürecinin şeffaf ve güvenilir yürütülmesi kadar seçmenlerin bu süreci güvenilir olarak algılaması da önemlidir. Türkiye'de seçmenlerin e-oylama sistemine güvenip güvenmedikleri hakkında çok az şey bilinmekte ve alanyazın incelendiğinde ulusal düzeyde geçerlilik ve güvenilirliği sağlanmış bir ölçek de bulunmamaktadır. Bu bağlamda, mevcut araştırmada amaç, Türkiye'deki seçmenler için e-oylamaya yönelik algılanan güveni ölçmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmek, seçmenlerin seçim çevresi, öğrenim durumu, cinsiyet, iş durumu, gelir durumu ve yaş grubu değişkenlerine göre algıladıkları güveni değerlendirmek ve bu doğrultuda e-oylamanın Türkiye'de uygulanabilirliğine ilişkin öngörü sunmaktadır. Özetle bu araştırmada, Türkiye'de olası bir e-oylama uygulamasına yönelik seçmen güvenine odaklanılmıştır. Mevcut araştırmada, e-oylamaya yönelik algılanan güven ölçeğini geliştirmek için likert tipi ölçek geliştirme aşamalarının tamamı gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada alanyazından hareketle 46 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuştur. Likert tipi ölçek maddeleri ve demografik verilerden oluşan iki bölümü bir veri toplama aracı hazırlanmıştır. Araştırmanın verileri pilot uygulama, asıl uygulama ve test-tekrar test analizi uygulaması olmak üzere üç aşamada toplanmıştır. Araştırmada 118 katılımcıdan oluşan pilot uygulama grubu, 400 katılımcıdan oluşan asıl uygulama grubu, 18 katılımcıdan oluşan test tekrar test analizi grubu olmak üzere üç ayrı çalışma grubu ile çalışılmıştır. Asıl uygulama grubu belirlenirken evrendeki alt grupların örneklemde temsil edilmemelerini garanti altına alan tabakalı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Böylece Türkiye'deki seçmen kitlesinin genel görünümü araştırmaya yansıtılmıştır. Türkiye'deki bütün seçim çevreleri (81 il), seçmenlerin cinsiyeti ve seçmenlerin yaş dağılımı evrenin alt tabakaları olarak belirlenmiş ve örneklemde temsil edilmiştir. Bunun yanı sıra öğrenim durumu, iş durumu ve gelir durumu değişkenleri katılımcılardan veri olarak alınmıştır. Pilot uygulama sonrası uzman görüşleri doğrultusunda veri toplama formunda revizyonlar yapılmıştır. Asıl uygulamadan gelen veriler ile ölçeğin güvenirliği için Cronbach Alfa değeri ve yapı geçerliği için madde analizi (madde silindiğinde ortalama ve standart sapma, Cronbach alfa), madde ayırt edicilik indeksi (alt-üst %27 fark testi) ve açıklayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Analizler sonrasında 6 madde ölçekten çıkarılarak 40 maddelik asıl ölçek oluşturulmuştur. Ayırt edici geçerlik için demografik özelliklere göre ölçek boyut ve alt boyutlarının değişimi, parametrik (Bağımsız örneklem t testi) ve parametrik olmayan (Kruskal Wallis H testi) testler ile test edilmiştir. Yapı geçerliğinin onaylanmasından sonra elde edilen modeli doğrulamak için en çok olabilirlik kestirim yöntemli doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi için standartlaştırılmış ve standartlaştırılmamış regresyon kat sayıları, kritik değer ve p değeri elde edilmiştir. Test-tekrar test için sınıf içi korelasyon değeri (ICC) elde edilmiştir. Sonuç olarak; teknolojik boyutta 15 madde, toplumsal boyutta 13 madde, politik boyutta 5 madde, ekonomik boyutta 6 madde ve hukuki boyutta 1 madde olmak üzere beş boyutlu ve 40 maddeli algılanan güven ölçeği ,958 Cronbach alfa ve ,970 ICC değeri ile güvenilir ve geçerli ölçme aracı olarak geliştirilmiştir. Geliştirilen ölçeğe“E-Oylamaya Yönelik Algılanan Güven Ölçeği”ismi verilmiştir. Mevcut araştırma, seçim çevresi, öğrenim durumu, iş durumu, gelir durumu ve yaş grubu değişkenlerinin Türk seçmenlerin e-oylamaya yönelik algıladıkları güvende bir fark oluşturmadığını göstermiştir. Buna karşın cinsiyet değişkeni, algılanan güven ölçeği ölçümlerinde fark göstermiş, kadınlar her boyutta erkeklerden daha düşük puanlar almıştır. Geçerliliği ve güvenilirliği sağlanmış E-oylamaya Yönelik Algılan Güven Ölçeğine verilen yanıtlar doğrultusunda Türk seçmeni, e-oylamanın ekonomik boyutuna (x̄=3,93), politik boyutuna (x̄=3,47), toplumsal boyutuna (x̄=3,21) ve hukuki boyutuna (x̄=3,17) yüksek düzeyde güven algılamış; teknolojik boyutuna (x̄=2,97) ise orta düzeyde güven algılamıştır. Araştırma sonuçları alanyazın ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In both traditional voting systems and e-voting systems, it is important not only for the election process to be conducted transparently and reliably, but also for voters to perceive this process as trustworthy. In Turkey, little is known about whether voters trust the e-voting system, and a valid and reliable scale that applies at the national level is not available in the literature. In this context, the aim of the current research is to develop a valid and reliable scale to measure the perceived trust in e-voting for voters in Turkey, to assess how trust is perceived based on variables such as electoral district, education level, gender, employment status, income level, and age group, and to provide predictions about the applicability of e-voting in Turkey. In summary, this study focuses on voter trust regarding a potential e-voting system in Turkey. In the current study, all stages of Likert-type scale development were carried out to develop a perceived trust scale for e-voting. In the first stage, a pool of 46 items was created based on literature. A data collection tool was prepared consisting of two sections: Likert-type scale items and demographic data. The data for the study were collected in three phases: a pilot study, the main study, and a test-retest analysis. The research involved three separate participant groups: a pilot study group of 118 participants, a main study group of 400 participants, and a test-retest analysis group of 18 participants. A stratified sampling method was used to ensure that subgroups within the population were represented in the sample. Thus, the overall picture of voters in Turkey was reflected in the research. All electoral districts in Turkey (81 provinces), voters' gender, and age distribution were identified as subgroups and represented in the sample. In addition, education level, employment status, and income level were collected as variables from the participants. Following the pilot study, revisions were made to the data collection form based on expert feedback. To assess the reliability of the scale, Cronbach's Alpha was calculated, and item analysis (including average, standard deviation, and Cronbach's alpha when items were deleted), item discrimination index (using the top-bottom 27% difference test), and exploratory factor analysis were applied to the data from the main study. After the analysis, 6 items were removed, resulting in a 40-item scale. Discriminant validity was tested by examining the variation of the scale's dimensions and sub-dimensions according to demographic characteristics using both parametric (Independent samples t-test) and non-parametric (Kruskal-Wallis H test) methods. After confirming the construct validity, confirmatory factor analysis was conducted to validate the model, using the maximum likelihood estimation method. For the confirmatory factor analysis, standardized and unstandardized regression coefficients, critical values, and p-values were obtained. The test-retest reliability was measured using the intraclass correlation coefficient (ICC). As a result, a five-dimensional, 40-item perceived trust scale for e-voting was developed with high reliability and validity, with a Cronbach's alpha of .958 and an ICC of .970. The developed scale is named the“Perceived Trust Scale for E-Voting”. The current study found that variables such as electoral district, education level, employment status, income level, and age group did not create significant differences in Turkish voters' perceived trust in e-voting. However, the gender variable showed a difference in the perceived trust scale measurements, with women scoring lower than men on all dimensions. Based on the responses to the validated Perceived Trust in E-Voting Scale, Turkish voters perceived a high level of trust in the economic dimension (x̄=3.93), political dimension (x̄=3.47), social dimension (x̄=3.21), and legal dimension (x̄=3.17) of e-voting, while the technological dimension (x̄=2.97) was perceived with moderate trust. The results of the study are discussed in light of the existing literature.
Benzer Tezler
- Hukuki, siyasi ve demokratik boyutlarıyla Türkiye'de elektronik seçimin uygulanabilirliği
The applicability of electronic elections in Turkey with its legal, political and democratic dimensions
SEFA BAYGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Siyasal BilimlerHitit ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN TURAN
- Usability of mobile applications: A conceptualization and instrument development study based on Apple human interface guidelines
Mobil uygulamaların kullanılabilirliği: Apple insan arayüzü yönergelerine dayalı bir kavramsallaştırma ve enstrüman geliştirme çalışması
KÜBRA ÇETİN YILDIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM ALTIN GÜMÜŞSOY
- E- demokrasi aracı olarak e-oylamanın gelişimi ve Türkiye'deuygulanabilirliği üzerine bir alan araştırması
E-voting, as a tool for e-democracy, development and applicability inTurkey on a field study
SELÇUK DİNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Siyasal BilimlerNecmettin Erbakan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖNDER KUTLU
- Siyasi partiler ve e-demokrasi
Political parties and e-democracy
AYŞE FÜSUN GÖNÜL
Doktora
Türkçe
2021
Siyasal BilimlerAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET YETİŞ
- Kentsel tasarımda toplum katılımına yönelik dijital araçların kullanımı
Use of digital tools for public participation in urban design
ARAF ÖYKÜ TÜRKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU