Eleştirel dil becerilerini geliştirme bağlamında ortaokul türkçe ders kitaplarının incelenmesi
Analysis of secondary school turkish coursebooks in the context of developing critical language skills
- Tez No: 920689
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TUNCAY TÜRKBEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aksaray Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 263
Özet
İnsan yaşamı için vazgeçilmez bir beceri olan düşünme becerisi teknolojinin gelişmesi ve bireylerin yoğun bir şekilde çeşitli bilgilere maruz kalmasıyla birlikte eleştirel bir biçim kazanmak zorunda kalmıştır. Günümüzde eleştirel düşünme doğru bilgiyi ayırt edebilmek, yeni bilgi üretebilmek ve var olan bilgiyi doğru anlamlandırabilmek için ön koşul konumundadır. Ülkemizde eğitim programlarında 2006 yılından bu yana kabul gören yapılandırmacılık yaklaşımının da etkisiyle ders kitaplarında öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri geliştirilmeye çalışılmaktadır. Düşünme becerisini geliştirmek ancak dil becerilerine hakimiyet ile mümkün olduğu gibi eleştirel düşünme becerisine sahip olmanın da yolu eleştirel dil becerilerinden geçmektedir. Bu çalışmada 6, 7 ve 8. sınıflar için hazırlanmış Türkçe ders kitapları karşılaştırmalı olarak eleştirel okuma ve eleştirel dinleme becerilerini geliştirme yeterlikleri yönünden incelenmiştir. Çalışma sırasında doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama aracı 6 adet ölçüt listesinden oluşmaktadır. Elde edilen bulgular sayı ve yüzdelik oran olarak iki şekilde yorumlanmıştır. Yapılan inceleme sonucunda ders kitaplarının eleştirel okuma becerisinde genel olarak öyküleyici metinler için yeterli olduğu ancak bilgilendirici metinler ve şiir türünde metinler için yetersiz olduğu görülmektedir. Eleştirel dinleme becerisi için ise öyküleyici, bilgilendirici ve şiir türünde ise incelenen tüm ders kitaplarının tamamının yeterli olmadığı anlaşılmaktadır. Özellikle MEB yayınlarından basılan Türkçe ders kitaplarının üç sınıf düzeyinde de hiç şiir türünde dinleme metnine yer vermemiş olması ciddi bir eksiklik olarak göze çarpmaktadır. Çalışmanın sonunda elde edilen bulgulardan ve alanyazından hareketle eleştirel dil becerilerinin geliştirilmesine yönelik birtakım önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Thinking, which is an indispensable skill for human life, can continue to gain a critical form with the development of technology and the intensive display of various information. Today, correctly classifying critical thinking is a prerequisite for being able to produce new information and correctly interpreting existing information. Since 2006, critical thinking has been tried to be developed in textbooks, which have been kept in the approach of the accepted perspectives in educational programs. While the spread of thinking skills is only possible with the mastery of language development, having critical thinking skills also goes through critical language work. This successful 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks differ in terms of developing critical reading and critical viewing features. Document review method was used during the study. The data collection tool of the research consists of 6 measurement lists. The findings were interpreted in two ways as numbers and percentages. As a result of the examination, it is seen that the textbooks are generally sufficient for narrative texts in critical reading skills, but insufficient for informative texts and poetry types. For critical listening skills, it is understood that all of the textbooks examined in narrative, informative and poetry types are not sufficient. It is a serious deficiency that Turkish course books, especially those published by the Ministry of National Education, do not include any reading types without listening at all in three grade levels. At the end of the study, modular suggestions were made for the development of critical language processes based on the findings and the literature.
Benzer Tezler
- Ortaokul Türkçe öğretim programının öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeye etkisine yönelik öğretmen görüşleri
Teacher opinions on the effect of secondary school Turkish teaching program on developing students' critical thinking skills
BEDİHA COŞGUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimSivas Cumhuriyet ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLHAMİ ARSEVEN
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki masalların öğrenci eğitimine katkıları
Contributions of fairy tales in secondary school Turkish textbooks to student education
CEMİL SÖZALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAksaray ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RABİA GÖKCEN KAYABAŞI
- Sürdürülebilir gelişme için çevre eğitimi aracılığıyla ortaokul öğrencilerinde çevre bilinci ve eleştirel düşünme becerisi geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması
An action research to develop environmental awareness and critical thinking skills in secondary school students with envi̇ronmental educati̇on for sustai̇nable development
FADİME MENGİ US
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEMET KARAKUŞ
- Vatandaşlık yeterlikleri bağlamında ortaokul ekonomi okuryazarlığı standartlarının belirlenmesi ve öğretim programlarındaki yerinin incelenmesi
Determination of the middle school economic literacy standards in the context of citizenship competencies and investigation of the place of these standards in curricula
GÜLTEN YILDIRIM
- Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel görsel okuma becerilerinin geliştirilmesi
Developing critical visual reading skills of secondary school 7th grade students
EŞE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN YURTSEVEN