Sanal asistan kullanım alışkanlığında algılanan antropomorfizm, algılanan haz, algılanan zekâ ile duygusal ve bilişsel güvenin rolüdoktora tezi
The Role of perceived anthropomorphism, perceived enjoyment, perceived intelligence, emotional and cognitive trust in the use of virtual assistants
- Tez No: 921658
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SONYEL OFLAZOĞLU DORA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
Sanal asistanların akıllı telefonlarla birlikte tüketicilerin önemli bir kısmının hayatında kapladığı alan büyük bir hızla artmaktadır. Akıllı telefonlar aracılığıyla gerçekleştirilecek eylemlerin tamamının sesli komutlarla hızlandırılmasının yolunu açan farklı işletim sistemlerinde yer alan birden fazla sanal asistanın isminden bahsetmek mümkündür. Farklı sanal asistanlar; insan biçimliliğinin gerçekçi formu, zekâ ve haz kaynağı olma rolleriyle teknolojinin pek çok alanda yarattığı değişim ivmesinden muaf olmamaları itibariyle ortaklaşmaktadır. İlgili değişim dalgasının sonuçları birden fazla değişken yoluyla tüketicilerin sanal asistan kullanım alışkanlığı üzerinde etkili olmaktadır. Bu tez çalışmasının amacı sanal asistan kullanım alışkanlığı ile algılanan antropomorfizm, algılanan zekâ, algılanan haz ilişkisini incelemektir. Ayrıca algılanan antropomorfizm ve algılanan zekâ ile sanal asistan kullanım alışkanlığı ilişkisinde duygusal ve bilişsel güvenin aracılık rolü sınanmaktadır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi incelemek için oluşturulan araştırma modelini test etmek için Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) uygulanmıştır. Aracılık ilişkisini test etmek için Hayes Process eklentisinden de yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında veriler, 18 – 25 yaş aralığında Türkiye'de ikamet eden 598 tüketiciden çevrimiçi anket yoluyla toplanmıştır. Amaçlı örnekleme türü olan ölçüt örnekleme kullanılan bu çalışmada araştırma sonuçlarının genellenebilirliği kısıtlıdır. Elde edilen bulgulara göre; algılanan haz ve algılanan zekâ arttıkça sanal asistan kullanım alışkanlığının arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Duygusal ve bilişsel güven, algılanan zekâ ile sanal asistan kullanım alışkanlığı arasında kısmi aracılık rolüne sahiptir. Aracılık etkisi iki farklı yöntem kullanılarak test edilmiş ve doğrulanmıştır. Ayrıca t testi ve Anova analizi ile demografik değişkenlerin rolü göz ardı edilmemiştir. Çalışma sanal asistan kullanım alışkanlığını merkeze alması nedeniyle yeni nesil teknolojilerde tüketici davranışına odaklanarak özgün bir nitelik taşımayı hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
The role of virtual assistants in the lives of many consumers is rapidly expanding, particularly with the widespread use of smartphones. Various operating systems include multiple virtual assistants, which help speed up tasks through voice commands on these devices. These virtual assistants share common characteristics, such as realistic human-like appearances, intelligence, and being sources of enjoyment, and they are not excluded from the broad changes driven by technology in numerous areas. These technological shifts affect consumers' habits of using virtual assistants through several variables.This thesis aims to explore the relationship between virtual assistant usage habits and perceived anthropomorphism, perceived intelligence, and perceived enjoyment. Additionally, it examines the mediating role of emotional and cognitive trust in the relationship between perceived anthropomorphism and perceived intelligence with virtual assistant usage habits. To test the proposed research model, the Structural Equation Model (SEM) was employed. The Hayes Process add-on was also utilized to test the mediation relationships. Data were collected through an online survey from 598 consumers aged 18–25 living in Turkey. Since this study used criterion sampling, a form of purposive sampling, the generalizability of the findings is limited.The results indicate that as perceived pleasure and perceived intelligence increase, the habit of using virtual assistants also rises. Emotional and cognitive trust partially mediate the relationship between perceived intelligence and the habit of using virtual assistants. The mediation effect was verified using two different methods. Additionally, demographic variables were considered through t-tests and ANOVA analyses. The study aims to carry unique quality by focusing on consumer behavior in next-generation technologies, as it centers on the habit of using virtual assistants.
Benzer Tezler
- Araçlar için Türkçe akıllı asistan tasarımı
Turkish smart assistant design for vehicles
ENGİN ERGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolYıldız Teknik ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLAY YILDIRIM
- Voice controlled smart home assistant design and applications with microcontroller appliance
Mikrodenetleyici cihaz ile ses kontrollü akıllı ev yardımcısı tasarım ve uygulamaları
SÜLEYMAN ESER
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Mekatronik MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiMekatronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TANER AKKAN
- The relationship between digitalization and operational efficiency: Evidence from the turkish telecommunication industry
Dijitalleşme ve operasyonel verimlilik arasındaki ilişki: Türk telekomünikasyon endüstrisinden kanıt
KENAN YILDIZ
- Yapay zeka tekniğiyle işitme engelliler için uzaktan iletişim sistemi
An artificial intelligence based remote communication system for hearing impaired
ÖZER ÇELİK
Doktora
Türkçe
2019
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolEskişehir Osmangazi ÜniversitesiMatematik Bilgisayar Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALPER ODABAŞ
- Sanal gerçeklik tabanlı oyunların yapımında yapay zeka kullanımı ile tasarımın desteklenmesi
Supporting design with the use of artificial intelligence in the development of virtual reality-based games
AHMET BİRCAN OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FAİK KARTELLİ